SUP – co to znaczy? Wszystko o pływaniu na desce SUP – kompleksowy poradnik
Nad jeziorem czy morzem widziałeś osoby pływające na desce przypominającej surfingową, ale odpychające się przy użyciu wiosła? To zyskujący coraz więcej zwolenników sport wodny nazywany w skrócie SUP. Co to oznacza? Jaka deska SUP będzie odpowiednia na początek?
SUP - co oznacza ten skrót?
SUP, czyli z języka angielskiego skrót od Stand Up Paddling, w dokładnym tłumaczeniu oznacza wiosłowanie na stojąco. To jeden ze sportów wodnych, który ze względu na brak skomplikowanych zasad i konieczności posiadania odpowiedniej kondycji może uprawiać praktycznie każdy. Wystarczy kupić lub wypożyczyć deskę SUP oraz umieć pływać, aby w razie wywrotki móc bezpiecznie dostać się na brzeg.
Pływanie na desce SUP – o co w tym chodzi?
Pływanie na desce SUP, wyglądem przypominającej model windsurfingowy, umożliwia przemieszczanie się po morzu, jeziorze, rzece, w różnych pozycjach: na stojąco, siedząco, leżąco, przy użyciy dedykowanego wiosła. W zależności od typu paddleboard można wykorzystywać w celach turystycznych na krótkich lub długich wyprawach, na spływach rzecznych (po zamontowaniu np. siedziska kajakowego) czy w wyścigach, ale można na nim również praktykować jogę, ćwiczyć, surfować czy wędkować.
Na początku przygody z SUP-em warto odbyć choć jedną lekcję z instruktorem, aby nauczyć się poprawnego używania wiosła czy przyjęcia odpowiedniej pozycji, np. przy rozpoczynaniu i kończeniu pływania. Podczas sesji na SUP-ie nie zapominaj o bezpieczeństwie oraz zdrowiu - staraj się mieć na sobie kamizelkę ratunkową/asekuracyjną. Pływanie na SUPie nie jest skomplikowane, i tak naprawdę jedna krótka lekcja z instruktorem wystarczy, aby złapać podstawy i móc cieszyć się tym sportem w formie rekreacyjnej.
Jak zacząć przygodę z pływaniem na SUP-ie? Co trzeba kupić?
Jako początkujący adept pływania na stojąco, zacznij od dobrania deski SUP, która będzie skrojona na miarę twoich potrzeb i kondycji oraz dopasowana do twojej sylwetki. Niezbędne jest również:
- wiosło jednopiórowe - specjalna zakrzywiona konstrukcja podpowiada prawidłowe ułożenie wiosła;
- leash (inaczej linka bezpieczeństwa);
- fin (zwany też statecznikiem);
- pompka do pompowania deski – model pneumatyczny, czyli pompowany, to najpopularniejszy, a zarazem najlepszy rodzaj SUP-a dla osób początkujących;
- kamizelka asekuracyjna/ratunkowa - koniecznie musisz ją mieć na sobie, jeśli słabo pływasz. W innym przypadku warto ją mieć na pokładzie, zabezpieczoną linką typu bungee, w którą zazwyczaj są wyposażone deski.
Możesz też na pierwsze sesje pływania na desce SUP zdecydować się na wypożyczenie kompletnego zestawu. Rosnąca popularność tego sportu wodnego powoduje, że bez problemu znajdziesz wypożyczalnie w nadmorskim kurorcie czy nad innym otwartym akwenem, która oferuje tego typu usługi.
Rozmiary desek SUP – podstawowe informacje
Wybór paddleboarda należy rozpocząć od określenia rozmiaru deski, który będzie optymalnie dopasowana do twojego wzrostu i wagi. Za krótka i zbyt wąska deska SUP w stosunku do wspomnianych parametrów oraz twoich umiejętności, będzie niestabilna, wolna i trudna w prowadzeniu. Brak komfortu i problemy już w pierwszych minutach pływania na SUP-ie mogą skutecznie zniechęcić do dalszego uprawiania tego sportu. Na początek możesz sięgnąć po deski SUP w rozmiarze od 10’ do 12' (jednostką miary jest stopa).
Szczegółowe informacje o doborze rozmiaru deski SUP
Odpowiednio dobrany paddleboard to podstawa, aby w pełni wykorzystać możliwości aktywnego wypoczynku czy mieć satysfakcję z trenowania lub wędkowania. Zapoznaj się z najważniejszymi parametrami wyboru deski SUP.
Długość
Właściwie dopasowana do wzrostu długość deski SUP wpływa na prędkość, zwrotność oraz stabilność. Paddleboardy w rozmiarze 9-10’ sprawdzą się dla niskich i lekkich osób, kobiet oraz dzieci, a także do surfowania czy pływania po rwących rzekach. Deski do Stand Up Paddle w rozmiarze 10-12’ to uniwersalne modele odpowiednie na spokojne wody. Używane są do nauki, rekreacyjnych czy długich wypraw, wykonywania treningów fitness, praktykowania jogi lub wędkowania. Długie deski – powyżej 12’ - przeznaczone są dla osób wyższych i cięższych, lubiących długie lub szybkie pływanie.
Szerokość
Od tego parametru zależy stabilność oraz sztywność SUP-a. Im węższy sprzęt, tym jest bardziej niestabilny. Natomiast im szersza deska, tym pływanie na niej będzie wolniejsze, dlatego na początek przygody ze Stand Up Paddlingiem, warto sięgnąć po model o szerokości powyżej 30’ (ponad 70 cm). Taki rozmiar pozwoli również pływać rekreacyjnie, zabrać ze sobą większy bagaż, uprawiać jogę czy ćwiczenia cardio. Z kolei wąski SUP to optymalne rozwiązanie dla średnio- i zaawansowanych użytkowników, którym zależy na szybkim pływaniu i surfowaniu po falach.
Grubość i PSI
Deski SUP o grubości 9 cm przeznaczone są dla najmłodszych adeptów pływania na stojąco, z wiosłem. Paddleboard o grubości 12 cm to optymalny wybór dla dzieci, młodzieży, kobiet oraz lekkich riderów. Deska o grubości 15 cm zapewnia dużą sztywność i będzie odpowiedni dla wyższych i cięższych osób.
Z kolei PSI określa maksymalne ciśnienie, do jakiego można napompować deskę. Optymalnie powinno wynosić 15 PSI (1 bar). Im mniejsza wartość, tym SUP będzie mniej sztywny i bardziej niestabilny.
Wyporność
Określana inaczej jako nośność, wskazuje maksymalną wagę, z jaką SUP jest w stanie bezpiecznie unosić się na wodzie. Do maksymalnego obciążenia wlicza się nie tylko wagę użytkownika/użytkowników, ale również ciężar bagażu, który zabieramy ze sobą. Zbyt duże obciążenie deski SUP wpłynie na tempo pływania oraz może powodować duże zanurzenie sprzętu. Z kolei za mało dociążony paddleboard będzie mniej stabilny na falach i przy wietrze.
Rodzaje desek SUP
Ze względu na konstrukcję wyróżniamy dwa rodzaje SUP-ów – pompowane (pneumatyczne) oraz sztywne. Pierwsza wersja wypełniona jest sprężonym powietrzem. Dzięki opcji składania, deska pneumatyczna jest łatwa w transporcie (np. można ją spakować do walizki/plecaka i zabrać w podróż samolotem). Zwykle produkowana jest z wytrzymałego, odpornego na warunki atmosferyczne i uszkodzenia mechaniczne PVC z wykorzystaniem technologii Dropstitch, która gwarantuje optymalny stosunek wagi do trwałości. Deckpad (czyli pokład) pokryty jest antypoślizgową pianką EVA, która zapewnia stopom dobrą przyczepność, a co za tym idzie – stabilną pozycję. Deska pneumatyczna świetnie sprawdza się do rekreacyjnego pływania i do nauki.
Deska SUP sztywna to stała konstrukcja wyposażona w styropianowy rdzeń pokryty warstwami laminatów z węgla, włókna szklanego lub żywicy epoksydowej. Przeznaczona jest dla zaawansowanych riderów. Tego rodzaju deski są zdecydowanie mniej popularne od pompowanych.
Oprócz powyższych dwóch podstawowych rodzajów, deski do stand up paddlingu dzieli się również na typy (zazwyczaj ze względu na kształt), co wiąże się z ich zastosowaniem/przeznaczeniem.
Deska SUP Allround
Uniwersalny model stworzony do użytku rekreacyjnego, który wyróżnia się dobrą stabilnością i łatwością manewrowania, dzięki m.in. lekko uniesionemu, zaokrąglonemu dziobowi. Deska Allround polecana jest początkującym adeptom SUP, na rodzinne lub kilkuosobowe wycieczki, jak również do uprawiania jogi, wędkarstwa czy fitnessu.
Deska SUP Touring
Inaczej turystyczna, cechuje się spiczastym, długim, ale szerokim kształtem, zwrotnością, stabilnością oraz dużą wypornością, dzięki czemu spokojnie można na niej zamocować dodatkowy bagaż (przypina się go do specjalnych linek typu bungee). Dzięki dobrej pływalności, deska SUP Touring nadaje się na długie wyprawy czy spływy.
Deska SUP Race
Posiada długi i smukły kształt dedykowany pływaniu z dużymi prędkościami. Ze względu na małą stabilność i trudność w manewrowaniu, SUP typu race jest odpowiedni dla zaawansowanych użytkowników.
Deska SUP WindSUP
Ma możliwość zamontowania żagla i zwykle jest wyposażona w dodatkowy fin. WindSUP jest stworzona do pływania na falach, wyróżnia się zwinnością i manewrowością, a jednocześnie jest dość wolna w wprowadzeniu. Jest stabilniejsza i ma większą wyporność w porównaniu do standardowej deski surfingowej, dlatego może służyć do nauki surfowania.
Deska SUP Surf/Wave
Wyróżnia się krótszą i węższą konstrukcją od pozostałych typów SUP-ów oraz ostrzejszym zakończeniem rufy dla łatwego manewrowania i przecinania fal. Deska SUP Surf jest przeznaczona dla fanów surfowania.
Deska SUP Team
Ten paddleboard ma konstrukcję odpowiednią do pływania w kilka osób - od 2 do 7. SUP Team to dobry wybór na wycieczki rodzinne, różnego rodzaju eventy czy wyjazdy ze znajomymi.
Deska SUP dla początkujących: polecane modele ze Sportano
Naukę pływania na desce SUP warto rozpocząć z Aqua Marina Vapor. To model allround o długości 315 cm, szerokości 79 cm, grubości 15 cm oraz wyporności 310 l, dzięki czemu zapewnia dużą stabilność i sztywność. Zastosowanie technologii Drop Stitch gwarantuje lekkość i wytrzymałość. Na wyposażeniu mamy fin typu slide-in z opcją łatwego demontażu, deckpad z antypoślizgową pianką EVA, siatkę bungee do zabezpieczenia bagażu oraz neoprenową rączkę ułatwiającą transport.
Inny paddleboard, który sprawdzi się dla początkujących i na rekreacyjne wyprawy, to AQUASTIC Perth 11' bazująca na wytrzymałej i sztywnej, 3-warstwowej technologii Drop Stitch. Przygotowanie deski do użytku zajmuje jedynie 7 minut. Początkujący riderzy powinni się również zainteresować modelem Gladiator Origin Combo 10’8”. To sztywny SUP (maksymalne ciśnienie do 26 PSI) wyprodukowany w technologii Fusion Drop Stitch, odpowiadającej za niską wagę i wysoką trwałość w stosunku do modeli klejonych.
Deska SUP dla średniozaawasowanych
Mając już doświadczenie w pływaniu na SUP-ach, wybierz Red Paddle Co Voyager 12'6". To model touringowy wykonany w technologii zgrzewania MSL Fusion, wyposażony w wyjmowany fin i przeznaczony dla lżejszych użytkowników (nośność do 110 kg). Odpowiednim sprzętem dla średniozaawansowanego użytkownika będzie STARBOARD Touring M Deluxe SC 12'6" o konstrukcji Rail Edge - dzięki szerszemu dziobowi i kwadratowemu ogonowi, dobrze sprawdzi się przy bocznych falach i na umiarkowanym wietrze. Sprzęt wyróżnia się dodatkową komorą, która ma za zadanie chronić i utrzymywać sztywność, gdy główna komora SUP-a zniszczy się lub zostanie przebita. Mamy tutaj też magnetyczny uchwyt na butelkę, uchwyt FCS do mocowania akcesoriów typu kamerki sportowe czy GPS oraz dwie strefy bagażowe (na dziobie i rufie) wykonane z solidnych, elastycznych linek.
Kolejna propozycja to Red Paddle Co Voyager 12'6" o zwiększonej grubości i pojemności, który świetnie sprawdzi się dla wyższych i większych paddlerów oraz na dłuższe wypadów w różnych warunkach. Dodatkowa długość pozwoli z łatwością zmieścić dziecko lub zabrać spory bagaż, który można podpiąć do 6-punktowego systemu mocowania ładunku z przodu i 4-punktowego systemu mocowania ładunku z tyłu.
Deska SUP dla profesjonalnych sportowców
Paddleboardy dla wyczynowców najczęściej wykonane są z wytrzymałego i lekkiego carbonu lub szklanej tkaniny BIAX. Wyróżnia je wąski, a przez to bardzo niestabilny kształt, system odprowadzania nadmiaru wody z pokładu, zarys dziobu dobrze tnący fale oraz spłaszczona rufa, która ułatwia wodzie uwalnianie się spod deski.
Deska SUP dla dzieci i juniorów
Z dziecięcych SUP-ów na spokojne wody i małe fale warto przyjrzeć się GLADIATOR Kids 9'0'' z podwójnie wzmacnianymi burtami i rdzeniem z wytrzymałych nici dropstich 1000D. Sprzęt sprawdzi się dla użytkownika o wadze do 60 kg. Dla lżejszych dzieci - do 50 kg, odpowiedni będzie model GLADIATOR Kids 8'0'' bazujący na technologii Xstrong triple rail edge, która zwiększa sztywność deski i jej poślizg. Innym wariantem dla dzieci i juniorów jest Aqua Marina Vibrant. To SUP typu allround o długości 244 cm, szerokości 71 i grubości 10 cm. Wyróżnia się wysoką trwałością i niską wagą, dzięki wykorzystaniu technologii Drop Stitch.
Akcesoria do desek SUP: jak je prawidłowo dobrać?
Po wybraniu odpowiedniej dla siebie deski SUP, należy zaopatrzyć się w akcesoria zwiększające wydajność i komfort pływania. Paddleboardy są sprzedawane bez dodatkowych elementów, co wymaga samodzielnego skompletowania niezbędnego zestawu lub w komplecie z m.in. wiosłem, leashem, pompką, plecakiem/torbą lub pokrowcem czy zestawem naprawczym. Pełne zestawy cieszą się zdecydowanie większą popularnością wśród początkujących użytkowników.
Wiosło
Wiosło wyposażone jest w jedno lub dwa pióra. Jeśli chodzi o materiał, może mieć rękojeść z aluminium, pióro z plastiku, z włókna węglowego (solidne i mało ważą) lub szklanego (lekkie i elastyczne). Ponadto wyróżnia się wiosła jedno-, dwu-, trzy- (najbardziej kompaktowe) i czteroczęściowe (tzw. combo, łączy funkcje wiosła do stand up paddlingu i kajakowego). Na początek przygody z SUP-ami, jak również w przypadku, gdy z deski korzysta więcej osób, warto wybrać wiosło regulowane, umożliwiające swobodne dopasowanie do parametrów pływającego.
Przy wyborze wiosła do SUP-a należy kierować się wzrostem użytkownika oraz stopniem zaawansowania. Optymalna długość wiosła jest wtedy, gdy uchwyt znajduje się ok. 15-25 cm nad głową, w pozycji stojącej. Osoby początkujące powinny wybierać dłuższe modele o węższym piórze, a dla zaawansowanych lepszym wyborem będzie krótszym akcesorium z szerszym piórem, które umożliwi dynamiczne i szybkie ruchy.
Leash
Inaczej smycz lub linka zabezpieczająca. Składa się z linki i opaski (najczęściej z wytrzymałego, miękkiego neoprenu) z regulowanym zapięciem na rzep, co daje możliwość optymalnego dopasowania do użytkownika. Pierwsza część jest mocowana do wyznaczonego miejsca na desce. Drugą zapina się wokół kostki lub pod kolanem, aby w razie upadku do wody zapobiegać zbyt dalekiemu odpłynięciu sprzętu. Deska z leashem może służyć też jako bojka ratunkowa, gdy nie masz na sobie kamizelki.
Statecznik
Zamiennie nazywany finem, ma za zadanie stabilizować SUP-a oraz utrzymywać tor płynięcia. Statecznik montuje się na spodzie paddleboarda. Zwykle mamy do czynienia z jednym centralnym finem, który umożliwia rozwijanie dużych prędkości lub trzema finami odpowiednimi np. na fale. Stateczniki występują np. w opcji slide-in, która pozwala w kilka sekund zdemontować akcesorium.
Pompka
Występuje w dwóch wersjach – klasycznej ręcznej oraz elektrycznej. Pompka wysokociśnieniowa powinna posiadać wbudowany manometr do mierzenia poziomu ciśnienia i być dwukierunkowa, czyli umożliwiać zarówno pompowanie, jak i spuszczanie powietrza. Wymaga obsługi manualnej, przez co może wydłużyć czas przygotowania sprzętu do użycia.
Pompka elektryczna jest zasilana z gniazda samochodowego o napięciu 12 V lub posiada wbudowaną baterię. Dodatkowo model wyróżnia wyświetlacz, umożliwiający kontrolę poziomu ciśnienia oraz przyciski do sterowania ustawieniami. Po osiągnięciu przez deskę odpowiedniego ciśnienia, pompka zwykle automatycznie się wyłącza. Jej zaletą jest możliwość bezwysiłkowego, szybkiego i precyzyjnego napompowania SUP-a.
Plecak/torba/pokrowiec
Umożliwia wygodny i łatwy transport deski SUP, a także bezpieczne przechowywanie. Wybierając plecak, torbę czy pokrowiec na paddleboarda, zwróć uwagę na materiał, z którego został wykonany. Powinien być wodoodporny lub wodoszczelny oraz wytrzymały i odporny na przetarcia. Wybierz model z uchwytami do przenoszenia w ręce, paskami do noszenia na ramieniu lub szelkami umożliwiającymi transport na plecach.
Zestaw naprawczy
Zwykle składa się z klucza do zaworu (pomoże przy dokręcaniu lub wymianie zaworu), łatki naprawczej oraz kleju. Zestaw umożliwia szybkie naprawy drobnych usterek paddleboarda. Poważniejsze uszkodzenia warto zlecić do usunięcia profesjonalnemu warsztatowi.
Przechowywanie i transport desek SUP: najważniejsze informacje
Deskę do Stand Up Paddlingu możesz przenosić w dedykowanej torbie/walizce/plecaku (dotyczy SUP-ów pneumatycznych) lub za pomocą wytrzymałych uchwytów/uchwytu umieszczonego w środkowej części sprzętu (na wyposażeniu zarówno modeli sztywnych, jak i pompowanych). Przenoszenie deski jest też możliwe pod pachą lub na głowie, podobnie jak deski do surfingu. Transport sztywnego paddleboarda może odbywać się na dachu samochodu (przymocowane do bagażnika dziobem do dołu i ze zdemontowanymi finami, lub schowane w tzw. trumnie dachowej) lub w jego środku (o ile masz odpowiednio dużo miejsca). Należy je przewozić umieszczone w pokrowcu.
Aby uchronić deskę SUP przed uszkodzeniami czy zarysowaniem, należy unikać przewożenia jej i przechowywania z przedmiotami o ostrym kształcie. Podczas sezonu jesienno-zimowego oraz gdy nie używasz deski, zamknij ją w pokrowcu i schowaj z dala od wysokich i bardzo niskich temperatur oraz promieni słonecznych. Każdorazowo po użyciu paddleboarda należy osuszyć sprzęt, zanim zapakujemy go do torby.