Libero w siatkówce – kto to jest, jakie ma zadanie na boisku?

Libero jest kluczowym graczem w każdej drużynie siatkarskiej. Jego umiejętności w odbiorze piłki oraz stabilność w obronie mogą mieć ogromny wpływ na grę całego zespołu. Dowiedz się, kim dokładnie jest libero w siatkówce, dlaczego gra w koszulce w innym kolorze, kiedy wchodzi na boisko i czego nie może robić w czasie gry.

Kim jest libero w siatkówce?

Libero to specjalna rola w siatkówce halowej , która została wprowadzona przez Międzynarodową Federację Siatkówki (FIVB) w 1998 roku. Po raz pierwszy zawodników na tej pozycji można było oglądać podczas Mistrzostw Świata w Piłce Siatkowej Kobiet i Mężczyzn, które odbywały się w Japonii właśnie w 1998 roku.

Celem wprowadzenia pozycji libero było wzmocnienie obrony i poprawa jakości przyjęcia zagrywki, co miało na celu zwiększenie atrakcyjności i efektywności gry.

Libero wyróżnia się na boisku kontrastującym kolorystycznie strojem, który odróżnia go od reszty drużyny. Odmienna koszulka siatkarska umożliwia szybkie i jednoznaczne rozpoznanie tego zawodnika przez sędziów, trenerów, innych graczy oraz widzów. Dzięki temu sędziowie mogą łatwiej egzekwować przepisy gry, szczególnie te dotyczące ograniczeń dla pozycji libero, takich jak zakaz atakowania z przedniej linii czy blokowania.

Libero w siatkówce – jaką rolę pełni na boisku?

Libero to siatkarz specjalizujący się w defensywie – najczęściej odpowiada za przyjęcie zagrywki drużyny przeciwnej oraz obronę piłki po ataku rywala. Jego głównym zadaniem jest więc skuteczne odbieranie, bronienie i asekurowanie piłek oraz ich dokładne przekazywanie do rozgrywającego, a także organizacja gry w obronie swojego zespołu.

Czego nie może robić libero?

Libero nie może grać w pierwszej linii, czyli przy siatce, przez co nie może atakować (także będąc w drugiej linii, gdy piłka całkowicie znajduje się powyżej górnej krawędzi siatki), blokować piłki, ani też podejmować próby bloku. Ponadto nie wykonuje on zagrywek.

Do 2022 roku libero nie mógł być wyznaczony na kapitana drużyny. Wynikało to z przepisów, które określały, że kapitan powinien być obecny cały czas na boisku, a libero wchodzi na plac gry wyłącznie w kilku ustawieniach. Zmiany weszły w życie po 37. Światowym Kongresie FIVB, na którym zdecydowano, że libero może zostać wskazany do tej roli przez trenera lub opuszczającego boisko kapitana.

Kiedy libero wchodzi na boisko?

Najczęściej libero wchodzi na boisko jako zmiennik środkowego bloku. Nie jest to jednak regułą i wyspecjalizowany w grze obronnej zawodnik może pojawić się na placu gry również za innego gracza obrony (przyjmującego).

Zmiana następuje w momencie, gdy po zagrywce wykonanej przez środkowego, drużyna przeciwna zdobędzie punkt (w następstwie zepsutej zagrywki lub kończącego ataku). Inaczej mówiąc, libero może wejść na boisko tylko wtedy, gdy piłka jest poza grą, a sędzia nie dał jeszcze sygnału do wykonania zagrywki.

Libero i zawodnik, którego on zastępuje mogą wchodzić i opuszczać plac gry wyłącznie przez tzw. ”strefę zastąpień Libero”.

Po wejściu na boisku libero gra głównie w strefie piątej, czyli w drugiej linii po lewej stronie boiska (za linią oznaczającą 3 metr), ale piłki może podbijać i bronić w dowolnym miejscu.

Nie ma ograniczeń liczby wejść libero na boisko w czasie seta czy meczu, ponieważ tego typu wymiana zawodników nie wlicza się do regulaminowej liczby zmian (maksymalnie 6 zmian w secie).

Ważne! Zmiana powrotna następuje w momencie rotacji, gdy libero ma przejść do gry w pierwszej linii. Wówczas musi zejść z boiska, a pod siatkę wraca siatkarz, który został zastąpiony przez libero.

Ilu zawodników libero może mieć drużyna siatkarska?

W składzie drużyny siatkarskiej może być dwóch libero. Podstawowy libero może być zmieniany z rezerwowym zawodnikiem wyspecjalizowanym w obronie, o ile odbywa się to zgodnie z przepisami. Przykładowo, trener może zdecydować, że podstawowy zawodnik libero gra jednego całego seta, a w kolejnym wchodzi drugi libero. Może być też tak, że jeden gracz na tej pozycji doskonale radzi sobie z przyjmowaniem zagrywki, a drugi jest specjalistą od gry obronnej, wówczas trener może dokonywać zmian na tych graczy według potrzeb i sytuacji. Jednak w danym momencie na boisku może znajdować się tylko jeden libero.

Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB, w których biorą udział drużyny seniorów oraz seniorek, w składzie może znajdować się:

• dwóch libero, jeśli drużyna składa się z 14 zawodników (np. mistrzostwa świata),
• jednego libero, gdy drużyna składa się z 12 zawodników (np. igrzyska olimpijskie).

Znani libero w siatkówce

W historii siatkówki kilku libero zyskało międzynarodową sławę, wyróżniając się nie tylko umiejętnościami technicznymi, ale także zdolnością do wpływania na przebieg meczu, dzięki swoim znakomitym akcjom defensywnym i doskonałej organizacji gry w obronie. Do grona najbardziej znanych libero wśród siatkarzy i siatkarek należą m.in.:

• Sergio Dutra Santos (Serginho) – Brazylia,
• Paweł Zatorski – Polska,
• Jenia Grebennikov – Francja,
• Erik Shoji – USA,
• Fabio Balaso – Włochy,
• Fabiana de Oliveira (Fabi) – Brazylia,
• Monica De Gennaro – Włochy,
• Brenda Castillo – Dominikana,
• Lin Li – Chiny,
• Silvija Popović – Serbia.

Podsumowując, libero w siatkówce jest kluczowym zawodnikiem drużyny, którego umiejętności w obronie są nieocenione i mają bezpośredni wpływ na przebieg, a nieraz także wynik meczu.