Czujesz, że hamulce nie działają tak, jak powinny? A może każdorazowa próba wytracenia prędkości lub zatrzymania wiąże się z piszczeniem układu hamulcowego? W obu przypadkach prawdopodobnie niezbędna będzie wymiana klocków hamulcowych. Tę jedną z podstawowych czynności konserwacyjnych bez problemu wykonasz samodzielnie. Podpowiadamy, jak wymienić zużyte klocki w hamulcach szczękowych i tarczowych.
Klocki hamulcowe to kluczowy element układu hamulcowego roweru, odpowiadający za wyhamowanie i zatrzymanie roweru poprzez generowanie tarcia. Umieszczone są po obu stronach koła. Dociskane do odpowiedniej powierzchni (obręczy w hamulcach szczękowych lub tarczy w hamulcach tarczowych), spowalniają ruch kół, a tym samym zatrzymują jednoślad.
Konstrukcja i materiały, z których wykonane są klocki, różnią się w zależności od rodzaju hamulców w rowerze. Do hamulców szczękowych (obręczowych) najczęściej używa się klocki z gumy lub mieszanki gumowej, a ich skład i twardość zależą od rodzaju obręczy (aluminiowych lub karbonowych). Mają rowki i nacięcia, które pomagają w odprowadzaniu wody, nadmiaru ciepła i zanieczyszczeń. Okładziny do hamulców tarczowych występują w różnych wariantach materiałowych:
Wymiana klocków hamulcowych w rowerze to jedna z podstawowych czynności konserwacyjnych i kluczowy element utrzymania bezpieczeństwa i komfortu na trasie. Kiedy te elementy eksploatacyjne zużyją się, mogą prowadzić do zmniejszonej skuteczności hamowania, co w konsekwencji zwiększa ryzyko niebezpiecznych sytuacji na drodze. Poza tym obniżeniu ulega żywotność układu hamulcowego. Jakie sygnały mogą świadczyć o konieczności wymiany klocków w hamulcach rowerowych?
Poza tym, w przypadku hamulców tarczowych systematycznie należy przeprowadzać wizualną kontrolę grubości okładzin. Warto to robić przynajmniej raz w miesiącu lub przed dłuższą jazdą. Regularna inspekcja pozwala w porę wykryć, czy materiał cierny osiągnął minimalną dopuszczalną grubość (1 mm). Jeśli okładzina jest zbyt cienka, dalsze użytkowanie może prowadzić do kontaktu metalowej podstawy klocka z tarczą lub obręczą, co skutkuje nie tylko spadkiem efektywności hamowania, ale również uszkodzeniem tych elementów.
Ułatwieniem w rozpoznawaniu momentu, w którym wymiana klocków w hamulcach szczękowych jest konieczna, są nacięcia. Ich zadaniem jest odprowadzanie wody z powierzchni styku klocka z obręczą w przypadku jazdy w deszczu lub przez kałuże. Rowki umożliwiają też lepszą cyrkulację powietrza podczas hamowania, co pomaga w odprowadzaniu ciepła. Dzięki temu klocki mniej się przegrzewają, co jest szczególnie istotne podczas długich zjazdów. Brak widocznych nacięć na okładzinie klocków oznacza konieczność ich wymiany.
Nie ma sztywno określonego kilometrażu czy jednoznacznych reguł dotyczących wymiany klocków hamulcowych w
rowerach szosowych, MTB czy crossowych. Ich zużycie zależy od wielu zmiennych, które mogą się różnić w zależności od stylu jazdy, warunków pogodowych oraz rodzaju hamulców i klocków.Rowerzyści, którzy często używają hamulców, np. podczas jazdy po górach czy w warunkach miejskich, gdzie konieczne są częste zatrzymania, zużywają klocki znacznie szybciej. Również dynamiczne zjazdy z dużą prędkością i intensywne hamowanie generują większe tarcie i ciepło, co przyspiesza ścieranie materiału ciernego.
Jazda w deszczu lub błocie powoduje, że do układu hamulcowego dostają się woda, piasek i inne zanieczyszczenia, które działają jak ścierniwo, przyspieszając zużycie klocków. Zimowe warunki i sól drogowa mogą także negatywnie wpływać na trwałość klocków oraz obręczy czy tarcz.
Kolejną zmienną jest rodzaj klocków hamulcowych. Klocki organiczne (żywiczne) zużywają się szybciej, ale są cichsze i lepiej działają w suchych warunkach. Z kolei klocki metaliczne (tzw. spieki) są bardziej trwałe i lepiej radzą sobie w mokrych warunkach, ale mogą być bardziej agresywne dla tarczy i generować hałas. W przypadku hamulców szczękowych różne mieszanki gumy mają wpływ na trwałość w zależności od typu obręczy i warunków jazdy.
Wpływ wielu zmiennych powoduje, że dwa identyczne rowery, użytkowane w odmiennych warunkach, mogą wymagać wymiany klocków w zupełnie innych momentach. Jeden rowerzysta może przejechać 2000 km bez potrzeby serwisowania, podczas gdy inny, jeżdżący po górach czy w błotnistych warunkach, może potrzebować nowych klocków już po kilkuset kilometrach. Dlatego kluczowe jest regularne monitorowanie ich stanu technicznego i zachowanie czujności podczas jazdy.
Najważniejsze, co będziesz potrzebować, to właściwe klocki dopasowane do rodzaju hamulców w Twoim rowerze. Jeśli nie jesteś pewien, jaki typ hamulców – tarczowe (mechaniczne lub hydrauliczne) czy szczękowe (najczęściej V-brake), masz zamontowany, sprawdź specyfikację roweru. Informację o zalecanych typach klocków znajdziesz też na starym modelu, który zamierzasz wymienić.
Przydadzą się też klucze imbusowe, których rozmiar zależy od modelu roweru oraz klucz do zdjęcia koła (jeśli to konieczne). Opcjonalnie warto mieć pod ręką szczoteczkę dowyczyszczenia tarczy lub obręczy, aby pozbyć się brudu i pyłu.
Zacznij od sprawdzenia typu klocków hamulcach V-brake. Jeśli tworzą jedną całość z okładziną – będziesz musiał włożyć całą nową konstrukcję. Następnie poluzuj ramiona hamulca:
Zanim zdemontujesz klocki, zapamiętaj lub zrób zdjęcie tego, jak ułożone są podkładki i tulejki na trzpieniu klocka. Dzięki temu łatwiej będzie ci odpowiednio zamontować nowe klocki. Przejdź do demontażu klocków. Za pomocą klucza hex, odkręć nakrętki, które trzymają je w ramionach hamulca. Wyjmij stare klocki i zastąp je nowymi. Sprawdź wskazówki producenta odnośnie tego, która okładzina powinna znaleźć się po lewej stronie, a który po prawej. Upewnij się, że montujesz je w odpowiednim kierunku. Jeśli klocki mają regulację kąta, ustaw je tak, aby ich powierzchnia była równoległa do obręczy rowerowej. W ten sposób zapewnisz równomierne zużycie klocków. Naciśnij klamkę hamulca, aby upewnić się, że klocki prawidłowo stykają się z obręczą i hamulce działają płynnie. Sprawdź, czy klocki nie ocierają o obręcz, gdy nie hamujesz, oraz czy zapewniają odpowiednią siłę hamowania.
A jak wykonać wymianę w przypadku, gdy klocki hamulcowe mają wymienną okładzinę? Wystarczy, że zmienisz tylko zużytą warstwę cierną. Aby to zrobić, poluzuj ramiona hamulca, wyjmij zawleczkę, które utrzymuje okładzinę w klocku, wysuń starą okładzinę i zastąp ją nową (taki sam kształt i rozmiar). Ponownie użyj zawleczki, aby okładzina pozostała na swoim miejscu.
Po zamontowaniu klocków, przejedź się rowerem, aby przetestować hamulce. Sprawdź, czy hamulce działają prawidłowo i czy nie ma żadnych niepokojących dźwięków (np. piszczenia).
Wymiana klocków w hamulcach tarczowych wymaga trochę więcej uwagi i precyzji niż w przypadku hamulców szczękowych, ale jest dość prostym procesem, który można przeprowadzić w domu. Oto szczegółowa instrukcja:
Nowe klocki hamulcowe muszą się „dotrzeć” do tarczy. Pozwala to na odpowiednie ukształtowanie powierzchni kontaktowej między klockami a tarczą lub obręczą rowerową, co zapewnia lepszą przyczepność i skuteczność hamulców. Przeprowadź kilka cykli lekkich i średnich hamowań, po czym przejdź do bardziej dynamicznych testów, wykonując ostre hamowanie w kontrolowanych warunkach. Pamiętaj, aby nie doprowadzić do całkowitego zablokowania kół, aby nie uszkodzić klocków ani nie spowodować niekontrolowanego ślizgania się.
Wymiana klocków hamulcowych w rowerze nie jest trudna, ale wymaga precyzyjności i pewnego poziomu wiedzy o konstrukcji roweru. Jeśli masz podstawowe narzędzia i skorzystasz z naszej instrukcji, wykonanie tej czynności powinno zająć Ci około 20–40 minut, zależnie od typu hamulców i doświadczenia. Jeśli nie czujesz się pewnie, zawsze możesz poprosić o pomoc serwisanta rowerowego. Profesjonalny serwis Twojego roweru wykonamy w sklepie stacjonarnym
Sportano w Homepark Targówek w Warszawie. Szczegóły na: Serwis rowerowy w Sportano .