Bawełna organiczna, bio bawełna czy cotton organic – zapewne te pojęcia są ci znane. Przemysł odzieżowy i tekstylny coraz częściej stosuje ten materiał w ramach odpowiedzialnej produkcji mającej zmniejszyć szkodliwy wpływ na środowisko naturalne i człowieka. Co dokładnie oznacza, że materiał jest ekologiczny? Jakie zalety ma bawełna organiczna i czym różni się od zwykłej bawełny? O tym wszystkim w naszym poradniku.
Czym jest bawełna organiczna?
Bawełna organiczna zwana też bawełną ekologiczną, eko bawełną, bio bawełną to rodzaj materiału pozyskiwanego z nasion krzewu bawełny uprawianej na dedykowanych glebach, które poddano kilkuletniej kwarantannie. W wyniku oddzielenia od nasion powstają włókna o różnej długości stosowane do produkcji przędzy, tkanin i dzianin, a także pozyskiwany jest olej jadalny. Co to znaczy, że bawełna jest organiczna? Podczas uprawy tej rośliny wykorzystywane są wyłącznie naturalne, biodegradowalne środki oraz nawozy (np. obornik, preparaty owadobójcze na bazie czosnku, kwasku cytrynowego czy papryczek chilli) przyjazne dla środowiska oraz człowieka, a chwasty usuwane są ręcznie. Zakazane jest używanie produktów chemicznych (nawozów sztucznych), ogranicza się zużycie wody i zanieczyszczanie zbiorników wodnych. Do odlewania używa się głównie wody deszczowej. Zbiory odbywają się tradycyjną metodą ręczną przy zachowaniu godziwych warunków pracy i płacy dla pracowników. W procesie produkcji odzieży i tekstyliów z ekologicznej bawełny nie używa się toksycznych chemikaliów, a wyłącznie środki i barwniki (np. mieszanki glin), które są bezpieczne dla ekosystemu.
Różnice między bawełną organiczną a konwencjonalną
Bawełna to najpopularniejsza tkanina stosowana na masową skalę przez rynek odzieżowy i tekstylny – w samych Chinach produkcja sięga ponad 6 mln ton rocznie. Wysokie zapotrzebowanie na ten surowiec skutkuje stosowaniem przez plantatorów coraz większych ilości pestycydów, środków chemicznych oraz owadobójczych czy stymulatorów wzrostu, dzięki czemu uprawa jest szybsza i bardziej opłacalna. Ponadto również przy zbiorach czy produkcji przędzy wykorzystywane są substancje chemiczne szkodliwe dla środowiska i człowieka. I to właśnie główna różnica między bawełną konwencjonalną a organiczną, przy uprawie i produkcji której w pierwszej kolejności stawia się na ekologię i bezpieczeństwo, a także dba się o aspekty społeczno-etyczne (zapewnia się godziwe warunki pracy oraz płacy pracownikom plantacji i zakładów produkcyjnych).
Kolejna różnica to trwałość bio tkaniny wynikająca m.in. ze sposobu pozyskiwania przędzy i uzyskiwanego splotu, który jest gęsty, nie poddawany działaniom substancji chemicznych, a przez to bardziej odporny na uszkodzenia. Podczas gdy odzież z metką „100% cotton” po kilku praniach rozciąga się i traci kolor, ubrania z bawełny ekologicznej utrzymują fason i są mniej podatne na przetarcia czy rozerwania. Bawełna organiczna ma też przewagę nad konwencjonalną pod względem oddychalności – brak chemicznych substancji czy dodatku włókien syntetycznych gwarantuje świetną cyrkulację powietrza. Odzież ze zwykłej bawełny po nasiąknięciu wilgocią nie jest w stanie szybko odparować jej z materiału, co zwiększa ryzyko wychłodzenia organizmu.
Właściwości bio bawełny
Oprócz wspominanej już trwałości i oddychalności, a także naturalnego procesu produkcji przyjaznego dla środowiska i człowieka, do najważniejszych właściwości bawełny organicznej należą:
-
termoregulacja – wysoka przewiewność i dobra absorbcja wilgoci gwarantują wysoki komfort cieplny w każdych warunkach;
-
antyalergiczność – wskazana dla alergików, osób z atopowym zapaleniem skóry i dzieci;
-
sprężystość, gładkość i komfort noszenia – ze względu na miękkość i niską wagę daje uczucie „drugiej skóry”;
-
wysoka jakość – idzie za nią wyższa cena, ale dzięki wysokiej wytrzymałości materiału i mniejszej podatności na rozciąganie, mechacenie się i blaknięcie, ubrania z bio bawełny będą ci służyć przed długi czas;
-
systematyczna kontrola standardów – plantacje bawełny organicznej są regularnie audytowane przez GOTS – Global Organic Textile Standard.
Jak rozpoznać eko bawełnę?
Głównym kryterium rozpoznawania odzieży i tekstyliów wyprodukowanych z bawełny organicznej jest oznaczenie certyfikatami:
-
GOTS – Global Organic Textile Standard – światowy standard gwarantujący to, że wyroby tekstylne są w 100% organiczne. Certyfikat przyznawany jest zarówno w oparciu o wszystkie etapy produkcji wyrobów z surowców naturalnych (od upraw i przetwórstwa przez pakowanie i etykietowanie po dystrybucję), jak i z uwzględnieniem kwestii społecznych i środowiskowych. GOTS pozwolił ujednolicić praktyki certyfikacyjne stosowane w różnych regionach świata. Standard certyfikacji współtworzy amerykańska OTA (The Organic Trade Association), IVN (Internationaler Verband Der Naturtextilwirtschaft) funkcjonujący w Niemczech i Szwajcarii, brytyjski Soil Association oraz japońska JOCA (Japan Organic Cotton Association).
-
Naturtextil – metoda certyfikacji niemieckiej organizacji IVN, która poświadcza 100% organiczność materiału, czyli produkcję wolną od środków chemicznych oraz wykonywaną przez pracowników, którym zagwarantowano odpowiednie warunki pracy i wynagrodzenie.
-
OCS – międzynarodowy certyfikat weryfikujący procentową zawartość włókien organicznych w produkcie finalnym oraz certyfikujący łańcuch dostaw (CCS – Content Claim Standard).
-
Oeko-Tex Standard 100 – standard obejmujący wyłącznie wyroby włókiennicze, przy produkcji których nie używano substancji toksycznych (lub ich stężenie jest tak nikłe, że nie zagraża zdrowiu człowieka). Certyfikat przyznaje Międzynarodowe Stowarzyszenie na Rzecz Badań i Rozwoju Ekologii Wyrobów Włókienniczych Oeko-Tex. W Polsce certyfikaty Oeko-Tex może wydawać Instytut Włókiennictwa w Łodzi.
Dlaczego warto kupić ubrania z bawełny organicznej?
Ubrania z bawełny organicznej (np. T-shirty, topy, longsleeve, bielizna, ubranka dziecięce itp.) przede wszystkim doskonale sprawdzą się u dzieci, alergików czy osób z wrażliwą skórą. Dzięki naturalnej uprawie, w której nie używa się nawozów sztucznych i pestycydów, a nasiona nie są poddawane genetycznej modyfikacji, bio bawełna nie uczula i nie powoduje podrażnień. Tkanina jest miękka i przyjemna w dotyku, co zwiększa komfort noszenia. Ponadto przy produkcji ubrań i tekstyliów z tego materiału nie używa się sztucznych barwników czy środków chemicznych. Z tych względów noszenie odzieży z bawełny ekologicznej pozwala też zadbać o środowisko.
Kolejną zaletą ubrań z eko bawełny jest ich wytrzymałość. Dzięki gęstemu splotowi są odporne na przetarcia czy rozerwania. Nie rozciągają się też oraz nie tracą zbyt szybko swoich właściwości nawet przy częstym praniu. Dzięki termoregulacji odzież z bawełny organicznej zapewnia odpowiednią cyrkulację powietrza, co zmniejsza ryzyko gromadzenia się nadmiaru wilgoci podczas wysiłku fizycznego, a tym samym niweluje powstawanie bakterii i nieprzyjemnych zapachów.
Bawełna organiczna to coraz popularniejsza tkanina nie tylko z uwagi na wysoką jakość i właściwości, ale również ze względu na wpisywanie się w trend zrównoważonego stylu życia, w tym zwracanie uwagi na bezpieczeństwo i przyjazność procesów produkcji dla ludzi oraz środowiska. Rygorystyczne zasady, jakie muszą spełniać producenci tego ekologicznego surowca przekładają się na etykę oraz bezpieczeństwo pracy zarówno na plantacjach, jak i w zakładach produkcyjnych. Wysoka oddychalność i uczucie „drugiej skóry” sprawiają, że bio bawełna dobrze sprawdzi się w outdoorowych aktywnościach fizycznych.