W odróżnieniu od klasycznej wspinaczki w boulderingu wejście odbywa się na niskie bloki skalne i realizowane jest bez użycia lin asekuracyjnych. Pierwsze kroki w tej dyscyplinie zwykle stawia się na sztucznych ściankach wspinaczkowych. Bouldering – co to jest za rodzaj wspinaczki i co jest potrzebne, aby zacząć go uprawiać?
Co to jest bouldering?
Bouldering to rodzaj wspinaczki, którego nazwa pochodzi od angielskiego słowa boulder oznaczającego niski głaz. W Polsce ukuło się tłumaczenie „głazownictwo”. Polega na wspinaniu się na wolnostojące formacje skalne lub sztuczne ścianki o niewielkiej wysokości (3-5 m nad ziemią) bez użycia lin asekuracyjnych, uprzęży i innego typu zabezpieczeń. Nie musisz jednak obawiać się o konsekwencje ewentualnego odpadnięcia od skały. Niezależnie od tego, czy trenujesz w terenie czy w boulderowni (hala/centrum wyposażona w ścianki o różnym kącie nachylenia do parkietu, na których kolorowe uchwyty wyznaczają konkretną trasę do pokonania), pod miejscem twojej wspinaczki ustawiony jest specjalny, przenośny materac tzw. crash pad, który zapewnia bezpieczne lądowanie. Jego zadaniem jest zamortyzowanie upadku i ochrona przed urazami.
Za prekursora nowoczesnego boulderingu uważa się Johna Gilla, amerykańskiego matematyka i gimnastyka, który w latach 50. XX wieku zaczął specjalizować się w krótkich, trudnych drogach wspinaczkowych, pokazując ponadprzeciętne możliwości ludzkiego ciała na chwytach skalnych. Ponieważ mocno skupiał się na formie, stylu i etyce wspinaczki pomógł rozwinąć tę dyscyplinę poprzez wprowadzenie zasad i technik gimnastycznych. To dzięki niemu możemy teraz w trakcie wspinaczki używać kredy gimnastycznej, czyli magnezji.
W boulderingu stosuje się różne skale trudności tras, jednak największą popularnością cieszy się model francuski (gdzie stosuje się litery A, B i C oraz cyfrę i znaczek „+” lub „-”), skala amerykańska Verma (od V0 – najłatwiejsze do V16 – najtrudniejsze) oraz skala UIAA (tatrzańska), w której mamy do czynienia z oznaczeniami I do XI oraz „+” lub „-”. Popularnym oznaczeniem trudności trasy na sztucznych ściankach są kolory – zwykle stosuje się oznaczenia od zielonego (dla początkujących) przez żółty i niebieski po czerwony, fioletowy i czarny (zaawansowane).
Czym różni się bouldering od klasycznej wspinaczki?
W klasycznej wspinaczce liczy się osiągnięcie jak najwyższego szczytu przy użyciu własnych sił i umiejętności oraz sprzętu zabezpieczającego. Musimy również samodzielnie zakładać punkty asekuracyjne. Jednak w przeciwieństwie do boulderingu, gdy odpadniemy od ściany lub chcemy odpocząć zostajemy w zawieszeniu i nie musimy zaczynać trasy od nowa.
Cechą charakterystyczną boulderingu jest to, że wspinaczka jest krótka i składa się z niewielu trudnych ruchów po określonej drodze. Ze względu na to, że uprawiany jest na niskich wysokościach, nie potrzebujesz do tego lin czy asekuracji partnera. Tzw. spotter może towarzyszyć ci w ramach spottowania, czyli np. wyhamować upadek czy odepchnąć cię w taki sposób, abyś w razie odpadnięcia w nic nie uderzył i nie wypadł za crash pad. Bouldering wymaga nie tylko koordynacji, siły i umiejętności wspinaczkowych, ale również kreatywności, aby odpowiednio ocenić i rozwiązań tzw. problem boulderingowy (inne określenie przejścia trasy).
W terenie czy na ściance – gdzie uprawiać bouldering?
Miejsce uprawiania boulderingu w dużej mierze uzależnione jest od twojego stopnia zaawansowania oraz wytrenowania. Jeśli masz za sobą pierwsze kroki w klasycznej wspinaczce, z powodzeniem możesz wybrać się z innymi miłośnikami baldowania w terenie. W Polsce najpopularniejsze miejsca boulderingowe zlokalizowane są w:
-
okolicach Jeleniej Góry;
-
Dolinie Kłodzkiej;
-
Kamiennej Górze;
-
Zimnym Dole (okolice Krakowa);
-
Ciężkowice (niedaleko Tarnowa)
-
Sokolikach;
-
Rudawach Janowickich (np. Góra Zborów);
-
Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.
Brakuje ci wspinaczkowego doświadczenia lub jesteś zaawansowanym głazołazem i poszukujesz urozmaicenia treningów poza sezonem? Odpowiednim miejscem dla ciebie będzie centrum/hala wspinaczkowa z gotowymi trasami wyznaczonymi za pomocą różnego kształtu uchwytów i o różnej skali trudności.
Jak zacząć uprawiać bouldering? Porady i wskazówki
Jeśli nigdy wcześniej się nie wspinałeś, swoją boulderową przygodę zacznij na sztucznej ściance pod okiem instruktora, zapisz się do sekcji wspinaczkowej lub wybierz się na trening ze znajomymi, którzy mają doświadczenie w tego rodzaju wspinaczce. Zapoznaj się z najważniejszymi zasadami obowiązującymi nie tylko na skałce, ale i w całej boulderowni. Dowiedz się, jak wyglądają kwestie zachowania się w danym miejscu pod względem bezpieczeństwa, w jaki sposób oznaczone są trudności tras (nie zawsze kolor zielony oznacza najłatwiejszy bald), używania magnezji, wypożyczenia sprzętu itp. Zwłaszcza ten ostatni punkt będzie bardzo przydatny, gdy nie jesteś pewien, czy bouldering jest dla ciebie i czy będziesz go uprawiać na większą skalę.
Większość miejsc ze ściankami wspinaczkowymi oferuje możliwość wypożyczenia obuwia. Przed pierwszą wizytą sprawdź, jaki rodzaj magnezji jest dozwolony do użycia (niektóre centra zabraniają korzystania z wersji proszkowej ze względu na duże pylenie i zabrudzenia) i czy musisz mieć swój produkt, czy znajdziesz go na miejscu.
Zanim zdecydujesz się wybrać do centrum wspinaczkowego, oceń swoją kondycję, siłę rąk i korpusu (to one będą głównie pracować podczas pierwszych wspinaczek) oraz koordynację ruchową. Warto przed pokonywaniem pierwszych baldów wpleść w rozkład tygodnia treningi o charakterze ogólnorozwojowym, jak i ćwiczenia siłowe (skup się na przedramionach, ramionach i mięśniach core, które stabilizują całe ciało), koordynacyjne i wytrzymałościowe. Postaw na ćwiczenia z hantlami, sztangą, kettlami, bosu czy taśmami TRX. Rób pompki, deski (tzw.plank) i podciągaj się na drążku. Nie zapomnij o uelastycznieniu mięśni i poprawie zakresów ruchów poprzez m.in. stretching i automasaż z rollerem. Nieocenioną pomocą może okazać się specjalna gumowa piłeczka z zestawem gum do ćwiczeń mięśni dłoni i palców, która wzmocni te struktury.
Na początku wybieraj panele z trasami o niskim stopniu trudności, aby wypracowywać nie tylko odpowiednie umiejętności, ale również nauczyć się podstawowych technik. Warto obserwować innych doświadczonych wspinaczy, ich sposób układania dłoni i nóg, haczenia palców i pięt, podciągania się, balansowania ciałem, skoków czy wykonywania różnego rodzaju trików i potem samemu kreatywnie podchodzić do określonej trasy.
Odzież i sprzęt do boulderingu: jaki wybrać?
Dużą zaletą boulderingu jest to, że nie wymaga specjalistycznego sprzętu na początek. Jak wspomnieliśmy, magnezja oraz buty często są dostępne w boulderowaniach w ramach wypożyczenia za dodatkową opłatą. Jeśli jednak planujesz dłuższą przygodę ze wspinaczką, zadbaj o dobór odpowiedniego stroju i sprzętu, który sprawi, że ta aktywność będzie przynosić wiele satysfakcji i korzyści dla zdrowia.
Buty
Buty do boulderingu mają charakterystyczne przody wygięte do dołu oraz asymetryczną budowę. Ich czubek oraz podeszwa są sztywne i twarde, abyś czuł się stabilnie i mógł pewnie stawiać stopę na różnej wielkości baldach. Na rynku dostępne są modele zapinane na rzep, wiązane i wsuwane. Ważne jest odpowiednie dopasowanie do stopy, tak abyś miał maksymalne czucie podczas np. haczenia. Na Sportano znajdziesz buty wspinaczkowe z najwyższej jakości gumy od takich marek, jak: La Sportiva, Salewa, Evolv, The North Face, Black Diamond czy Scarpa.
Odzież
Postaw na wygodny strój o elastycznym kroju, który nie będzie krępować ruchów. Pamiętaj, że w trakcie wspinaczki czasem będziesz przyjmować wręcz ekstremalne pozycje, które wymagają pełnej swobody ruchów. Wybierz t-shirt/top z oddychających materiałów oraz długie spodnie/legginsy lub spodnie 7/8, które zmniejszą ryzyko otarć w trakcie uderzeń o panel czy skałę.
Akcesoria
Magnezja, czyli węglan magnezu, to niezbędny element wyposażenia na baldach. Pochłania wilgoć, dzięki czemu zapobiega ślizganiu się dłoni po skałach/uchwytach, a także poprawia przyczepność oraz chwyt i zmniejsza ryzyko otarć skóry. Występuje w formie proszku (warto ja przechowywać w dedykowanych woreczkach), sztyftu, kostki lub płynu.
Na sztucznych ściankach czy na prawdziwych skałkach może przydać się też szczoteczka, która pomoże oczyścić uchwyty z magnezji czy krawędzie skalne z pyłu, co zniweluje np. problem ślizgania się dłoni.
Gdy zdecydujesz się na bouldering w terenie, będziesz potrzebować przenośny materac, czyli wspomniany już crash pad. Postaw na wytrzymały materiał (np. Cordura®), odporny na rozdarcia, przetarcia i zadrapania oraz wysokiej jakości piankę wypełniającą wnętrze (np. pianka PU o dużej gęstości), która gwarantuje odpowiednią amortyzację w trakcie upadku. Zwróć uwagę również na system nośny (pasy ramienne i pas biodrowy) oraz możliwość składania, co ułatwi transport crash pada.