Co to jest spalony w piłce nożnej?

Spalony bywa często tematem dyskusji i kontrowersji, ponieważ jego interpretacja może być subiektywna, a szybkość i precyzja decyzji sędziowskiej mogą mieć wpływ na przebieg, a nawet wynik meczu. Pomimo tego, spalony pozostaje jedną z kluczowych zasad, która nadaje strukturę i dba o zasadę fair play, dając obu drużynom równą szansę na zdobycie goli. Podpowiadamy, co to jest spalony, kiedy sędzia go odgwiżdże, a kiedy nie i dlaczego czasem wydaje się być tak trudny do interpretacji.

Co to spalony w piłce nożnej?

Najprościej mówiąc, spalony w piłce nożnej (inaczej ofsajd lub z ang. offside) to sytuacja mająca miejsce wtedy, gdy zawodnik drużyny A znajduje się bliżej linii bramkowej przeciwnika niż piłka oraz przedostatni obrońca drużyny B, w momencie, gdy piłka jest podawana do zawodnika drużyny atakującej przez gracza z jego zespołu.

Warto podkreślić, że podstawą do odgwizdania spalonego jest moment zagrania/dotknięcia piłki przez zawodnika drużyny atakującej (A1), który podaje piłkę do swojego kolegi z zespołu (A2), a nie to, kiedy to ten najdalej wysunięty gracz (A2) otrzymuje piłkę. Dodatkowo o spalonym mówimy wyłącznie w momencie, gdy gra toczy się na połowie boiska drużyny przeciwnej.

Decyzje sędziowskie dotyczące spalonego, które często mogą być kwestią centymetrów, mogą mieć kluczowe znaczenie dla dalszego przebiegu meczu. Wynika to z tego, że decydują o tym, czy obiecujący atak może być kontynuowany, a nawet o tym, czy bramka zostanie uznana. Oprócz pomocy sędziów liniowych, sędzia główny spotkania, w przypadku wątpliwości lub kontrowersyjnych sytuacji, może korzystać z systemu wideo VAR (Video Assistant Referee), aby podjąć bardziej precyzyjną decyzję w sprawie spalonego.

Jaka jest kara za spalonego w piłce nożnej?

Jeśli zawodnik znajdzie się na spalonym, sędzia przerywa grę i przyznaje rzut wolny pośredni dla drużyny przeciwnej. Zespół wykonuje zagranie z miejsca przewinienia, czyli z punkty, w którym zawodnik na pozycji spalonej brał udział w aktywnej grze.

Kiedy nie ma spalonego?

Wyróżnia się kilka sytuacji, w których sędzia nie odgwiżdże spalonego:

• • jeśli zawodnik przebywa na własnej połowie pola gry;

• • jeśli piłka trafia do zawodnika bezpośrednio po rzucie od bramki, rzucie rożnym lub rzucie z autu;

• • jeśli gracz zespołu atakującego znajduje się w tej samej odległości od linii bramkowej drużyny przeciwnej, co przedostatni obrońca lub dwóch ostatnich graczy zespołu broniącego;

• • jeśli gracz, który zagrywa piłkę jest bliżej linii końcowej niż zawodnik z jego drużyny, do którego chce podać piłkę.

 

Spalony a pozycja spalonego – różnice

Pozycja spalonego i spalony to dwa różne, ale powiązane pojęcia w piłce nożnej. Ich rozróżnienie jest kluczowe dla zrozumienia, kiedy i dlaczego sędzia przerywa grę z powodu spalonego.

Pozycja spalonego odnosi się do sytuacji, w której zawodnik znajduje się na boisku w pozycji mogącej skutkować uznaniem spalonego, jeśli spełnione są dodatkowe warunki. Zawodnik jest w pozycji spalonego, gdy:

• • jest bliżej linii bramkowej przeciwnika niż piłka i przedostatni zawodnik drużyny przeciwnej;

• • znajduje się na połowie przeciwnika jakąkolwiek częścią głowy, nóg lub ciała (wyłączając dłonie i ręce).

Warto podkreślić, że samo znajdowanie się w pozycji spalonego nie jest naruszeniem przepisów.

Z kolei jak już wspomnieliśmy na początku, spalony to sytuacja, w której zawodnik znajdujący się w pozycji spalonego bierze aktywny udział w grze poprzez przyjęcie piłki, zagranie piłki, wpływanie na grę drużyny broniącej (np. utrudnianie gry) lub uzyskanie przewagi poprzez bycie w tej pozycji.

Po co powstała zasada spalonego?

Początki przepisów dotyczących offside’u sięgają początku XIX wieku i stosowane były w meczach rozgrywanych w angielskich szkołach publicznych. Pierwsze oficjalne zapisy dotyczące spalonego pojawiły się w kodeksie gry sporządzonym przez klub piłkarski Cambridge University AFC w 1848 roku. Reguła ta miała na celu zapobieganie sytuacjom, w których zawodnicy wykorzystywali korzystne dla siebie położenie w celu zdobycia goli.

W latach 1860–1870 zasada spalonego została formalnie wprowadzona do kodeksu gry, jednak w formie znacznie różniącej się od obecnych standardów (obowiązywała m.in.: zasada trzech graczy). W kolejnych latach zasada ofsajdu ewoluowała, aby lepiej odzwierciedlać dynamikę gry. W 1925 roku Międzynarodowa Rada Piłki Nożnej (IFAB) wprowadziła zmianę, ograniczając odległość od linii bramkowej przeciwnika do dwóch zawodników w momencie otrzymania piłki. Od tamtego czasu zasady dotyczące spalonego były regularnie modyfikowane w celu lepszego dostosowania się do dynamicznych wymagań gry oraz zapewnienia sprawiedliwości i równych szans dla obu drużyn. Dziś zasada spalonego jest jedną z kluczowych reguł w piłce nożnej, wpływającą na przebieg wielu meczów i wywołującą wiele dyskusji.

 

Czym jest pułapka ofsajdowa?

Pułapka ofsajdowa (z ang. offside trap) jest taktyką wykorzystywaną przez drużynę obronną w celu sprowokowania zawodników przeciwnika do znajdowania się w pozycji spalonego. W tym zagraniu linia obrony wychodzi do przodu w momencie, gdy piłka jest podawana do zawodnika drużyny atakującej, znajdującego się najdalej ze swojej drużyny na połowie przeciwnika. Inaczej mówiąc, gracze obrony celowo cofają się, aby wydłużyć linię obrony, a następnie nagle przyspieszają, aby złapać przeciwników na spalonej pozycji, gdy oni podają piłkę do swojego najbardziej wysuniętego do przodu gracza. Pułapka offsajdowa sprawia, że sędzia odgwizduje spalonego zespołowi atakującemu, a drużyna broniąca zyskuje piłkę i może wykonać rzut wolny.

Pułapka ofsajdowa może być skuteczną strategią, zwłaszcza przeciwko drużynom, które polegają na szybkich akcjach ofensywnych i często próbują wykorzystać przestrzeń za linią obrony przeciwnika. Jednakże, jeśli nie jest stosowana z rozwagą, może być ryzykowna i prowadzić do łatwych okazji do np. zdobycia gola przez rywali.