Niezależnie od tego, czy wybierasz się w góry na jednodniową lub weekendową wycieczkę, czy dłuższą wyprawę z wejściem na wysoki szczyt, niezbędnym elementem Twojego wyposażenia jest plecak. Dowiedz, się jak wybrać plecak turystyczny, trekkingowy lub alpinistyczny, aby spakować do niego potrzebny ekwipunek, a jednocześnie ze swobodą pokonywać górskie ścieżki.
Zakup plecaka w góry – na co zwrócić uwagę?
Czas spędzony na górskich szlakach to jeden z podstawowych wyznaczników wyboru plecaka turystycznego i jego pojemności. Generalnie, im krótsza piesza wędrówka, tym mniejszy litraż powinien Cię interesować. Unikaj kupowania większego plecaka z myślą, że przyda się na inne wyprawy. Takie podejście zwykle kończy się zapakowaniem niepotrzebnych rzeczy, a przez to nawet krótka, rekreacyjna wycieczka może zmienić się w nieprzyjemny wysiłek, szczególnie jeśli nie jesteś przyzwyczajony do dźwigania ciężarów na plecach.
Przy wyborze plecaka w góry zastanów się również:
- jakimi szlakami będziesz maszerować (niskie góry z niewielkimi przewyższeniami, strome i długie podejścia z kamienistą trasą itp.),
- jaki jest okres roku,
- co zamierzasz ze sobą zabrać,
- jaka jest Twoja ogólna kondycja fizyczna.
Przykładowo:
- na jednodniową wycieczkę najlepiej sprawdzi się plecak o pojemności do 35 l,
- na wielodniowy trekking z biwakiem dobrym wyborem będzie model o pojemności od 55 do 80 l,
- jako alpinista powinieneś zainteresować się opcją 40-55-litrową z dużą ilością troczków na sprzęt typu kask, czekan czy kije trekkingowe.
Jeśli szukasz solidnych i funkcjonalnych plecaków turystycznych, trekkingowych czy wspinaczkowych, przyjrzyj się ofercie Sportano.pl, w której znajdziesz produkty od światowych liderów w zakresie sprzętu i odzieży outdoorowej, czyli m.in.: Gregory, The North Face, Columbia, Black Diamond, Jack Wolfskin, Thule, deuter, Ortovox, Lowe Alpine, CamelBak czy Leatt.
System nośny
System nośny to najistotniejsza część każdego plecaka w góry, która pozwala równomiernie rozłożyć ciężar bagażu na barkach i plecach, a tym samym uniknąć przeciążeń kręgosłupa i ogólnie układu kostnego. W odróżnieniu od zwykłego plecaka miejskiego, waga naszego bagażu nie może spoczywać tylko na ramionach. W tym celu dodaje się specjalne wzmocnione panele na plecach (usztywnienie lub stelaże z lekkiego aluminium – występują w modelach do dłuższych wędrówek) oraz pasy biodrowe i piersiowe. Odpowiednio dopasowany do wzrostu i wyprofilowany do budowy ciała system nośny gwarantuje komfort chodzenia po górach.
Najczęściej wraz ze wzrostem pojemności plecaka trekkingowego lub turystycznego, system nośny staje się bardziej skomplikowany. W wielu modelach w tylnym panelu pojawia się siatka dystansująca lub specjalnie rozłożone poduszki, które odpowiadają za odpowiednią cyrkulację powietrza w obrębie pleców. Dzięki nim do pleców dociera powietrze, a plecak nie przykleja się do ciała całą swoją powierzchnią. W poduszki wyposażone są też pasy biodrowe (głównie w większych modelach), które mają zwiększać wygodę noszenia dodatkowego ciężaru na plecach i odpowiednio go rozkładać, a także zapobiegać otarciom.
Materiał
Materiał, z którego wykonano plecak w góry powinien być trwały, wysokiej jakości i odporny na działanie czynników zewnętrznych (np. wilgoć, promieniowanie UV itp.) czy mechanicznych (np. przetarcia, rozciąganie itp.). Obecnie plecaki szyje się z różnych rodzajów poliestru (np. z dodatkową warstwą PU), poliamidu, nylonu, ripstopu, włókna Endura czy Cordury (połączenie poliamidu i poliuretanu). Mimo że większość z tych materiałów jest szybkoschnąca lub nie pochłania wilgoci, warto jednak na zmienne warunki pogodowe dobrać pokrowiec przeciwdeszczowy (tzw. raincover), dzięki któremu ubrania, sprzęt i prowiant zostaną osłonięte przed deszczem i wilgocią. Zwykle występuje on jako dodatek do większych plecaków trekkingowych czy alpinistycznych. Na np. sprzęt biwakowy można też dokupić worek wodoszczelny, który chroni bagaż przed zamoczeniem (np. Tatonka Stausach).
Komora, komin i klapa
Komora to główna część plecaka, w której schowasz górski ekwipunek. Może występować pojedynczo (zwykle w modelach o mniejszej pojemności) lub dzielić się na dwie komory oddzielone przegrodą (np. jedna może służyć do przechowywania brudnej/mokrej odzieży). Dostęp do rzeczy zapakowanych w dolnej części komory ułatwia dolny zamek, dzięki czemu można wygodnie sięgnąć po potrzebny przedmiot czy ubranie, bez konieczności przerzucania całej zawartości. Na śpiwór plecaki często mają osobną komorę. W większych modelach trekkingowych występuje komin, który pozwala wydłużyć plecak i zyskać dodatkowe miejsce oraz ochronna klapa na górze plecaka (stała lub wypinana) z opcją regulacji do pojemności plecaka, pod którą schowasz np. linę lub namiot albo przymocujesz do niej kurtkę czy bluzę.
Boczne kieszenie i troczki
Boczne kieszenie i troczki pomagają w lepszej organizacji bagażu, a przez to podnoszą funkcjonalność plecaka. Pierwsze to idealny schowek na drobiazgi, do których potrzebujesz łatwy i szybki dostęp, np. bidon z wodą. Do troczków można przymocować kijki trekkingowe, statyw do aparatu, karimatę czy nawet namiot. W specjalistycznych modelach troczki służą do przypięcia kasku, czekana, liny itp.
System hydracyjny
Popularny camelbak to najlepsze rozwiązanie na wycieczki w okresie letnim. Zbiornik na wodę z rurką do picia biegnącą wzdłuż pasów naramiennych i ze szczelnym zamknięciem występuje w różnej pojemności (np. 1,5 lub 3 l). Jego głównym zadaniem jest umożliwienie nawodnienia w dowolnym momencie bez konieczności używania rąk. Niektóre plecaki zamiast systemu mają specjalną kieszeń na bukłak.
Technologie
Większość czołowych producentów plecaków turystycznych, trekkingowych czy wspinaczkowych opracowała specjalne technologie zwiększające użyteczność tego sprzętu w górach. The North Face proponuje Dyno Cinch System™ do kompresji plecaka jednym ruchem czy technologię FLASHDRY-XD™ odpowiadającą za odprowadzanie wilgoci.
W plecakach marki Black Diamond stosuje się oddychający panel OpenAir™ w pasach biodrowych. Z kolei deuter opatentował ergonomiczny i wygodny deuter Aircomfort System, czyli system nośny gwarantujący odpowiednią wentylację w 3 kierunkach, co zmniejsza potliwość o 25 procent i pomaga obniżyć temperaturę ciała. Najnowsze rozwiązanie marki to system Aircontact Ultra pokryty siatką Air Spacer, który zapewnia wysoki komfort oraz świetną amortyzację i wentylacje w każdych warunkach.
Jaki plecak turystyczny na wycieczkę w góry?
W zależności od tego, czy czeka Cię kilkugodzinna wycieczka niewymagającą trasą (np. jeden z odcinków Szlaku Orlich Gniazd, wejście na Zamek Chojnik lub Łysą Górę), mocniejsze podejścia na Śnieżkę lub Babią Górę czy też kilkudniowa przeprawa przez Tatry, musisz inaczej przygotować górski ekwipunek, a co za tym idzie – wybrać plecak, który pomieści potrzebną odzież, sprzęt i prowiant.
Plecak na jednodniową wycieczkę w góry
W tym przypadku optymalnym wyborem będzie mały plecak turystyczny o pojemności od 20 do 35 l i wadze ok. 1 kg, w którym bez problemu zmieścisz kurtkę przeciwdeszczową, butelkę z wodą, czapkę/chustę typu buff, czołówkę i prowiant. Mniejszy litraż wybierz na okres letni (np. The North Face Chimera 24l), a większy przyda się na zimową wycieczkę, która wymaga zabrania dodatkowych ubrań na zmianę (np. koszulki, skarpet, rękawiczek itp.). Powinien mieć lekko usztywniany system nośny z dobrą wentylacją, pasem biodrowym i piersiowym oraz regulowanymi paskami do odpowiedniego dopasowania. Przydatne mogą okazać się elastyczne kieszenie boczne (np. na bidon lub butelkę z wodą), kieszeń przednia (na drobiazgi typu klucze, dokumenty itp.) czy troczki do np. zawieszenia kijków trekkingowych.
Szykuje się rodzinny wypad z małym turystą? Dla najmłodszych piechurów przyda się lekki plecak o pojemności od 5 do 10 l z pasem piersiowym, kieszonką boczną na bidon/butelkę z wodą oraz elementami odblaskowymi (dla lepszej widoczności przy słabym oświetleniu). Dziecięce plecaki często mają też wewnętrzną etykietą na dane osobowe, a niektóre modele wyposażono w system hydracyjny np. Thule UpTake Bike Hydration 6L.
Plecak turystyczny
Na kilkudniową wyprawę, w czasie której zamierzasz nocować w schronisku lub pensjonacie, gdzie nie musisz zabierać śpiwora, karimaty czy namiotu, warto zaopatrzyć się w plecak o pojemności od 40 do 55 l. Powinien być w miarę lekki i pozbawiony wielu obciążających go gadżetów. Na pewno przyda się pokrowiec przeciwdeszczowy czy wzmocniony i wygodny system nośny. Warto zadbać o kompatybilność z systemem hydracyjnym lub dedykowaną kieszeń na bukłak z wodą w środku (przyda się głównie na miesiące letnie, szczególnie jeśli po drodze nie masz, gdzie kupić butelki z wodą).
Jaki plecak trekkingowy na wyprawę górską?
Jeśli kilkudniowy wypad w góry będzie się wiązać z biwakiem i zabraniem dodatkowego sprzętu (namiotu, śpiwora, kuchenki turystycznej itp.), warto rozważyć plecak o pojemności od 50 do 80 l. Pamiętaj, aby mierzyć siły na zamiary i wiedzieć, że każda dodatkowa powierzchnia to kolejne kilogramy, które mogą przesądzić o powodzeniu całej wyprawy. Plecak trekkingowy zwykle posiada więcej troczków i pętle do przyczepienia sprzętu, pasy kompresyjne (do zmniejszania grubości plecaka), boczne kieszenie i klapę. Warto zwrócić uwagę na komin, mniejszą komorę dolną, jak i boczne suwaki, które umożliwiają szybkie wyjęcie rzeczy umieszczonych w niższych warstwach plecaka.
Profesjonalny plecak alpinistyczny: jaki wybrać na wspinaczkę górską?
Plecak do wspinaczki górskiej ma dość minimalistyczny wygląd, który może nieco przypominać worek żeglarski. Jego smukła i bardziej płaska konstrukcja ma zapewniać łatwość m.in.: manewrowania między skałami. Ze względów bezpieczeństwa wyposażony jest zwykle w minimalną ilość kieszeni, pasków, pętli, troczków czy innych wystających elementów, a to przekłada się na większą stabilność.
Plecaki wspinaczkowe rzadko wystają ponad głowę, co wynika z konieczności częstego odwracania się. W wielu modelach można zaobserwować lekkie ścięcie kształtu na dole, które służy lepszej współpracy z uprzężą.
Wspinaczka górska jest trudniejsza i bardziej wymagająca kondycyjnie niż marsz po szlaku, więc w plecakach wspinaczkowych bardzo ważna jest waga. Zmniejsza się ją poprzez zastosowanie lekkich, ale trwałych materiałów (np. Endura), pozwalających uniknąć np. przetarć.
Plecaki przeznaczone do wspinaczki górskiej często posiadają kieszeń na kask, szpejarkę na pasie biodrowym i mocowania na linę czy czekan, natomiast boczne paski są zaprojektowane tak, aby można było łatwo przyczepić do nich narty. Plecaki wspinaczkowe występują w różnych rozmiarach, a ostateczny wybór litrażu znów w głównej mierze należy dopasować do długości wyprawy.