Kartusz gazowy do kuchenki turystycznej: rodzaje, na ile starcza, jak go prawidłowo używać i przechowywać?
Kartusz gazowy do kuchenki turystycznej: rodzaje, na ile starcza, jak go prawidłowo używać i przechowywać?
Sylwia Stwora-Petela
27.05.2025
Najważniejsze informacje w artykule:
Kartusz to przenośny pojemnik wypełniony gazem (mieszanką propanu z butanem w różnych proporcjach), który służy jako źródło paliwa dla różnego rodzaju urządzeń turystycznych i biwakowych (np. kuchenek turystycznych).
Kartusz gazowy z gwintem inaczej kartusze nakręcane to najbardziej uniwersalne i najczęściej spotykane modele. Gwint zapewnia stabilne i trwałe mocowanie kartusza do kuchenki, co minimalizuje ryzyko nieszczelności oraz przypadkowego odkręcenia podczas użytkowania. Dostępne są w różnych pojemnościach – od małych, 100-gramowych butli, idealnych na krótkie wyjazdy, aż po nawet 500-gramowe kartusze, które wystarczą na dłuższe wyprawy.
Kartusze przebijane to jeden z najstarszych i najprostszych systemów zasilania gazem w kuchenkach turystycznych. Ich główną zaletą jest niska cena i łatwa dostępność. Kartusz przebija się w momencie podłączenia do kuchenki, czego wynikiem jest stałe połączenie między butlą a palnikiem. Co ważne, kartusza nie można odłączyć od urządzenia. Trzeba poczekać do jego zużycia. Sprawdzi się podczas krótkich wyjazdów, kempingów czy sytuacji, gdy przez kilka dni nocujesz w jednym miejscu.
Kartusze z systemem zaciskowym Easy Click to opcja zaprojektowana przez markę Campingaz, która wyróżnia się wyjątkową prostotą i szybkością montażu. Zamiast tradycyjnego gwintowanego połączenia, kartusz jest wciskany bezpośrednio do urządzenia. Prawidłowe zamocowanie potwierdza charakterystyczne „kliknięcie”. Dzięki temu nie musisz kręcić ani dokręcać kartusza, co znacznie skraca i ułatwia proces instalacji.
Kartusze DIY to specyficzny typ butli gazowej, które charakteryzują się pionową konstrukcją i cienkim końcówką. Na rynku dostępne są adaptery pozwalające na współpracę kartuszy DIY z różnymi modelami palników, nawet tymi zaprojektowanymi do kartuszy gwintowanych.
Kartusz gazowy 100 g wystarcza na ~40 minut do 1,3 godziny gotowania, 200 g na ~1,3 do 2,6 godziny, a 400 g na ~2,6 do 5,3 godziny, w zależności od mocy kuchenki. Czas, na jaki wystarcza kartusz zależy też od jego pojemności, rodzaju gazu, temperatury otoczenia, warunków atmosferycznych, wielkości i rodzaju gotowanych posiłków oraz intensywności użytkowania.
Połącz kartusz z kuchenką zgodnie z instrukcją producenta, unikając przykręcania na siłę. Przy odłączaniu, poczekaj aż palnik całkowicie zgaśnie i ostygnie, a następnie delikatnie odkręć lub wysuń kartusz. Przechowuj go w temperaturze od ok. -20°C do +50°C, z dala od źródeł ognia, iskier oraz urządzeń elektrycznych mogących powodować wyładowania elektrostatyczne.
Biwak, trekking, a może survival? Kuchenka turystyczna z kartuszem gazowym to podstawa, jeśli zależy Ci na ciepłym posiłku i wygodzie w plenerze. W naszym poradniku odkryjesz różne rodzaje kartuszy, a także dowiesz się, na jak długo starcza jeden pojemnik. Podpowiemy też, jak prawidłowo używać kartusz gazowy, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo i maksymalną wydajność oraz jak go przechowywać.
Kartusz
to przenośny pojemnik wypełniony gazem (mieszanką propanu z butanem w różnych proporcjach), który służy jako źródło paliwa dla różnego rodzaju urządzeń turystycznych i biwakowych (np.
kuchenek turystycznych
). To popularne rozwiązanie wśród miłośników outdoorowych przygód, z uwagi na to, że jest lekkie i kompaktowe oraz łatwe w użyciu. Większość kartuszy wyposażona jest w intuicyjne systemy mocowania (np. nakręcane lub na klik), co pozwala na szybkie i bezproblemowe podłączenie ich do wybranego sprzętu. Choć to rozwiązanie jednorazowego użytku, odpowiednia utylizacja sprawia, że są mniej szkodliwe dla środowiska niż niektóre inne źródła paliwa.
Kartusz gazowy z gwintem, przebijany czy systemem Easy Click? Rodzaje
Kartusze gazowe różnią się między sobą nie tylko kształtem i wielkością, ale przede wszystkim sposobem podłączenia i typem zaworu. Wybór odpowiedniego rodzaju zależy od Twoich potrzeb, używanego sprzętu i warunków, w jakich planujesz działać. Wyróżniamy kartusze gazowe z gwintem, przebijane, z zaworem Easy Click oraz kartusze DIY. Pamiętaj, aby zawsze sprawdzać kompatybilność kartusza z używanym urządzeniem oraz zwracać uwagę na warunki, w jakich będzie on używany. Różne mieszanki gazowe mogą sprawdzać się lepiej w zależności od temperatury i wysokości.
Kartusz gazowy z gwintem
Inaczej kartusze nakręcane to najbardziej uniwersalne i najczęściej spotykane modele. Wyposażone są w gwint, który umożliwia bezpieczne nakręcenie na kuchenkę. Gwint zapewnia stabilne i trwałe mocowanie kartusza do kuchenki, co minimalizuje ryzyko nieszczelności oraz przypadkowego odkręcenia podczas użytkowania. Dzięki temu możesz gotować bez obaw o wyciek gazu. Ten rodzaj można swobodnie odkręcać, dzięki zaworowi samozamykającemu, i wymieniać, co znacznie zwiększa wygodę użytkowania. Pozwala to także na łatwą kontrolę nad ilością pozostałego gazu oraz na bezproblemowe przenoszenie kuchenki i kartusza osobno. Dzięki możliwości szybkiej wymiany pojemnika, nie musisz martwić się, że zabraknie Ci gazu w trakcie gotowania.
Kartusze z gwintem są kompatybilne z większością kuchenek turystycznych dostępnych na rynku. Dzięki standaryzacji gwintu, możesz bez trudu wymienić go na inny model tej samej pojemności lub marki, dopasowując go do swoich potrzeb i warunków wyprawy. Dostępne są w różnych pojemnościach – od małych, 100-gramowych butli, idealnych na krótkie wyjazdy, aż po nawet 500-gramowe kartusze, które wystarczą na dłuższe wyprawy.
Kartusz przebijany
Kartusze przebijane to jeden z najstarszych i najprostszych systemów zasilania gazem w kuchenkach turystycznych. Ich główną zaletą jest niska cena i łatwa dostępność. Kartusz przebija się w momencie podłączenia do kuchenki, czego wynikiem jest stałe połączenie między butlą a palnikiem. Co ważne, kartusza nie można odłączyć od urządzenia i przewozić oddzielnie bez ryzyka ulatniania się gazu. Trzeba poczekać do całkowitego zużycia zawartości butli. W praktyce utrudnia to przenoszenie sprzętu podczas marszu lub w trakcie zmiany miejsca biwaku. Z tego powodu to proste i ekonomiczne rozwiązanie świetnie sprawdzi się podczas krótkich wyjazdów, kempingów czy sytuacji, gdy przez kilka dni nocujesz w jednym miejscu.
Kartusz z zaworem Easy Click
Kartusze z systemem zaciskowym Easy Click to opcja zaprojektowana przez markę Campingaz, która wyróżnia się wyjątkową prostotą i szybkością montażu. Zamiast tradycyjnego gwintowanego połączenia, kartusz jest wciskany bezpośrednio do urządzenia. Prawidłowe zamocowanie potwierdza charakterystyczne „kliknięcie”. Dzięki temu nie musisz kręcić ani dokręcać kartusza, co znacznie skraca i ułatwia proces instalacji. System Easy Click gwarantuje stabilne mocowanie i minimalizuje ryzyko nieszczelności. Kartusz jest pewnie zamocowany, a gaz wypływa tylko podczas pracy palnika. W dowolnym momencie można go odłączyć, co ułatwia przenoszenie kuchenki i magazynowanie gazu. Wymiana zajmuje kilka sekund i nie wymaga żadnych dodatkowych narzędzi. Kartusze gazowe Easy Click są kompatybilne głównie z kuchenkami Campingaz, co pozwala na optymalne dopasowanie i gwarantuje niezawodność działania. Jednak przy użyciu odpowiednich przejściówek można je też łączyć z innymi urządzeniami.
Kartusze DIY
To specyficzny typ butli gazowej, które charakteryzują się pionową butelkę z cienką końcówką (specjalnym zaworem). Ich budowa umożliwia wygodne i stabilne podłączenie do kuchenek turystycznych. Dodatkowo na rynku dostępne są adaptery pozwalające na współpracę kartuszy DIY z różnymi modelami palników, nawet tymi zaprojektowanymi do modeli gwintowanych.
Ten rodzaj kartusza oferuje stabilne i wygodne gotowanie, zwłaszcza na biwakach, gdzie nie musisz ograniczać się wagą czy rozmiarem sprzętu. Ich gabaryty i kształt sprawiają, że są mniej poręczne w terenie. Trudniej jest je zmieścić do plecaka, co czyni je mniej praktycznymi podczas pieszych wędrówek czy długich trekkingów.
Na ile starcza kartusz gazowy?
Czas działania kartusza gazowego zależy od jego pojemności, mocy kuchenki i intensywności użytkowania. Poza tym w kartuszach znajdują się różne mieszanki gazu: propan, butan lub ich kombinacje z izobutanem. Wybór gazu wpływa na efektywność i wydajność kuchenki, zwłaszcza w zależności od temperatury otoczenia:
propan ma najniższą temperaturę wrzenia (-42°C), co oznacza, że dobrze odparowuje nawet w bardzo niskich temperaturach. To gaz polecany na zimowe wyprawy i do użytku w trudnych warunkach pogodowych;
butan odparowuje skutecznie do około 0°C, więc sprawdzi się głównie w cieplejszych warunkach. Butan jest często tańszy, ale mniej efektywny w zimie.
mieszanki (propan + butan + izobutan) łączą zalety obu gazów, zapewniając dobrą wydajność przy różnych temperaturach. Dzięki temu są najbardziej uniwersalne i popularne w turystyce.
Inne czynniki wpływające na zużycie gazu
Zużycie gazu w kuchence turystycznej nie zależy wyłącznie od pojemności i rodzaju gazu, ale także od kilku ważnych czynników zewnętrznych:
temperatury otoczenia – im jest ona niższa, tym wolniejsze odparowanie gazu i mniejsza efektywność palnika, co powoduje większe zużycie paliwa lub konieczność ustawienia wyższej mocy grzania;
wielkość i rodzaj gotowanych posiłków – dłuższe gotowanie potraw wymagających dużej ilości ciepła (np. gotowanie wody na makaron) zwiększa zużycie paliwa;
warunki atmosferyczne – wiatr i wilgotność mogą wpływać na straty ciepła podczas gotowania, co również przekłada się na większe zużycie gazu.
Poniżej znajdziesz przybliżone obliczenia dla kartuszy o różnych pojemnościach.
Dłuższe wyprawy, większe ilości jedzenia, grupowe gotowanie
Test zużycia
Przed każdą wyprawą warto przetestować zużycie gazu na konkretnej kuchence turystycznej. Można to zrobić w prosty sposób, gotując określoną ilość wody w warunkach podobnych do tych, które będą panować podczas wyjazdu. Dzięki temu zyskasz praktyczne informacje o rzeczywistym zużyciu gazu w swojej kuchence, co pozwoli Ci dokładniej zaplanować ilość potrzebnego paliwa.
Przykładowo, zagotowanie 1 litra wody może zająć od 5 do 10 minut, w zależności od mocy kuchenki i warunków zewnętrznych, takich jak temperatura i wiatr. Mierząc czas oraz ilość zużytego gazu, łatwo oszacujesz, ile litrów wody przygotujesz na jednym kartuszu i jak długo będzie on działał. Taki test pomoże również zidentyfikować potencjalne problemy, takie jak nieefektywna praca palnika, i umożliwi odpowiednie przygotowanie sprzętu przed wyjazdem.
Jak prawidłowo używać kartuszy gazowych?
Podłączanie kartusza do kuchenki turystycznej należy wykonywać na płaskiej, stabilnej powierzchni, z dala od źródeł ognia i innych łatwopalnych materiałów. Upewnij się, że zawór kuchenki jest zamknięty, zanim przykręcisz lub wciśniesz kartusz. Montaż powinien być pewny i szczelny. Połącz kartusz z kuchenką zgodnie z instrukcją producenta, unikając przykręcania na siłę. Przy odłączaniu, poczekaj aż palnik całkowicie zgaśnie i ostygnie, a następnie delikatnie odkręć lub wysuń kartusz.
W deszczu i wilgotnych warunkach zabezpiecz kartusz przed bezpośrednim kontaktem z wodą, np. używając pokrowca lub folii. Unikaj też ekstremalnych upałów i przegrzewania kartusza.
Wskazówki dotyczące efektywnego wykorzystania gazu
Gotuj na możliwie niższej mocy, która pozwala osiągnąć efekt, np. gotowanie wody na umiarkowanym płomieniu zamiast na maksymalnym. Używaj garnków o odpowiedniej wielkości i z pokrywką, aby skrócić czas gotowania i zmniejszyć zużycie gazu. Osłaniaj kuchenkę od wiatru specjalnymi osłonami, które zapobiegają utracie ciepła.
Jak bezpiecznie przechowywać kartusz gazowy?
Kartusze gazowe należy przechowywać w suchym, dobrze wentylowanym miejscu, z dala od źródeł ognia, itp. Najlepiej trzymać je pionowo, na stabilnej powierzchni, aby zapobiec przypadkowemu uszkodzeniu zaworu. Powinny być przechowywane w temperaturze od ok. -20°C do +50°C. Wysokie temperatury (np. w zamkniętym samochodzie w upalny dzień) mogą spowodować wzrost ciśnienia wewnątrz kartusza, co jest niebezpieczne i może prowadzić do eksplozji. Z kolei bardzo niskie temperatury mogą obniżyć ciśnienie gazu i utrudnić korzystanie z kuchenki.
Unikaj również bezpośredniego nasłonecznienia kartuszy, ponieważ promieniowanie UV może osłabić materiały opakowania i zaworu. Przechowuj je w miejscach zacienionych i chłodnych, najlepiej w oryginalnych opakowaniach lub w specjalnych pojemnikach do transportu.
Oznaki, że kartusz jest uszkodzony i nie nadaje się do użytku
Przed każdym użyciem sprawdź kartusz pod kątem:
wszelkich widocznych uszkodzeń mechanicznych, takich jak wgniecenia, pęknięcia, rysy czy korozja;
nieszczelności – poszukaj wycieku gazu, który może objawiać się charakterystycznym zapachem lub syczeniem. Możesz też delikatnie nasmarować miejsce styku mydlaną wodą i obserwować, czy pojawiają się pęcherzyki powietrza;
uszkodzeń zaworu lub gwintu – jeśli jest zniszczony, kartusz może nie łączyć się szczelnie z kuchenką, co stwarza ryzyko wycieku gazu;
przeterminowania – choć kartusze gazowe nie mają typowego terminu ważności, długotrwałe przechowywanie może osłabić ich konstrukcję, szczególnie w przypadku uszkodzeń powłoki.
W razie wykrycia któregokolwiek z tych problemów, kartusz nie powinien być używany i należy go odpowiednio zutylizować. Nigdy nie wyrzucaj kartusza do zwykłego kosza na śmieci ani nie próbuj go samodzielnie otwierać lub napełniać. Pusty kartusz możesz oddać do np.: punktu selektywnej zbiórki odpadów.
Kartusz gazowy – FAQ
Czy kartusz gazowy można wielokrotnie napełniać?
Większość dostępnych na rynku kartuszy gazowych jest jednorazowego użytku, co oznacza, że po opróżnieniu nie powinno się ich ponownie napełniać. Taka konstrukcja jest podyktowana względami bezpieczeństwa. Próba napełnienia może prowadzić do nieszczelności, uszkodzenia zaworu, a w skrajnych przypadkach do wybuchu.
Czy kartusz gazowy można zabrać do samolotu?
Nie, kartuszy gazowych nie można zabrać do samolotu ani w bagażu podręcznym, ani rejestrowanym. Ze względu na ryzyko wybuchu i łatwopalność, przepisy lotnicze oraz regulacje bezpieczeństwa zabraniają przewożenia butli z gazem pod ciśnieniem na pokładzie samolotu.
Jeśli planujesz podróż lotniczą z kuchenką turystyczną, kartusze gazowe musisz kupić dopiero na miejscu docelowym lub korzystać z alternatywnych źródeł paliwa, które są dozwolone w transporcie lotniczym. Zawsze warto sprawdzić szczegółowe zasady przewozu w regulaminie linii lotniczych oraz obowiązujące przepisy międzynarodowe.
Jak rozpoznać, że gaz w kartuszu się kończy?
Jedną z oznak tego, że gaz się kończy jest słabszy i nierówny płomień kuchenki, a w skrajnych przypadkach może po prostu zgasnąć. Podczas używania kuchenki możesz zauważyć, że gaz wydobywa się wolniej lub przerwy w jego przepływie stają się częstsze.
Najprostszym sposobem jest ważenie kartusza. Na opakowaniu zwykle znajduje się informacja o wadze pustego kartusza. Jeśli różnica między aktualną wagą a wagą pustego kartusza jest minimalna, oznacza to, że gaz się kończy.
Warto zawsze mieć zapasowy kartusz na dłuższe wyprawy, aby uniknąć sytuacji, w której w kluczowym momencie przygotowania posiłku zabraknie paliwa.
Gdzie kupić kartusz gazowy do kuchenki turystycznej?
Kartusze gazowe do kuchenek turystycznych możesz kupić zarówno stacjonarnie, jak i online w
Sportano
. Oferujemy sprzęt renomowanych marek, takich jak Campingaz, Optimus, Jetboil czy Coleman, które cieszą się zaufaniem użytkowników na całym świecie. Posiadamy kartusze gazowe w różnych rozmiarach i pojemnościach, aby spełnić potrzeby zarówno minimalistycznych podróżników, jak i grup wybierających się na dłuższe wyprawy.
