Chodzisz po górach, ale potrzebujesz jeszcze większej dawki adrenaliny? Oczami wyobraźni widzisz siebie wysoko w górze? Jeśli trekking to dla Ciebie za mało, a na wspinanie nie jesteś jeszcze gotowy, warto spróbować swoich sił na via ferratach. Poza kondycją i obyciem z przestrzenią oraz wysokością nie potrzebujesz wiele. Oczywiście wszystko zależy od poziomu trudności via ferraty, którą planujesz pokonać, ale po kolei. Z tego artykułu dowiesz się czym są tzw. żelazne drogi oraz co to jest lonża wspinaczkowa.
Czym jest droga typu via ferrata?
Droga typu via ferrata nazywana także żelazną drogą jest to szlak wyposażony w asekurację w postaci stalowej liny, klamer i drabin. Większość z nich powstała w trakcie wojny między Włochami a Austro-Węgrami, aby ułatwić żołnierzom przemieszczanie się. Na części dróg, szczególnie w Dolomitach można odnaleźć nawet pozostałości po historycznych zabudowaniach. Atrakcją są też tunele wykute w skale. Najbardziej popularnym rejonem są zatem Włochy i Austria, ale via ferraty można znaleźć także w Niemczech, Francji, Słowenii czy Hiszpanii. Poza historycznym walorem pozwalają one na stosunkowo bezpieczne pokonywanie odcinków, które normalnie mogłyby wymagać wspinaczki z liną. Również widokowo robią wrażenie, ponieważ często są poprowadzone granią lub formacjami typu komin czy skalna półka.
Trudności na via ferratach
Via ferraty podobnie jak drogi wspinaczkowe posiadają swoją skalę trudności. Różni się ona oczywiście od trudności wspinaczkowych i jest wyrażana w literach od A do F. W takim systemie litera A oznacza najłatwiejszą drogę, a F najtrudniejszą.
Dobrym rozwiązaniem, szczególnie dla początkujących osób jest stopniowe podwyższanie trudności. Jeśli dobrze czujesz się na drodze o trudności B i nie sprawia Ci ona kondycyjnych ani technicznych trudności, możesz spróbować iść o poziom wyżej. Najlepiej zdecydować się na trudniejszą via ferratę po pewnym przejściu kilku łatwiejszych.
Co to jest lonża?
Lonża via ferrata to jeden z niezbędnych elementów sprzętu do pokonywania każdej żelaznej drogi. Via ferrata to droga podzielona na odcinki stalowej liny, czasem klamry, na których można postawić nogę. Aby w bezpieczny sposób poruszać się wzdłuż liny w górę, konieczne jest zastosowanie lonży. Na jednym odcinku może znajdować się tylko jedna osoba, dlatego pamiętaj, aby przed przepięciem się sprawdzić czy ktoś przeszedł już na kolejny odcinek.
Lonża składa się z dwóch automatycznych karabinków o dużym prześwicie, które świetnie sprawdzają się na stalowych linach i łańcuchach. Są one zawieszone na dwóch elastycznych ramionach lonży. Materiał z jakiego zostały wykonane jest rozciągliwy, dzięki czemu przepinanie się między odcinkami jest wygodne. Ramiona są wpuszczone w absorber, który jest najważniejszym elementem lonży. Obecnie najczęściej spotykany jest tzw. absorber taśmowy, który składa się ze złożonej i zszytej taśmy, schowanej w materiałowym pokrowcu. Pod wpływem obciążenia taśma zaczyna się rozrywać podczas lotu. Po odpadnięciu konieczna jest wymiana absorbera lub lonży na nowy model. Jest on przewidziany dla jednej sytuacji awaryjnej. Z absorberem połączona jest pętla do mocowania lonży do uprzęży. Należy tutaj zastosować węzeł nazywany popularnie główką skowronka. Istotna jest też niewielka pętla, która pozwala wpiąć karabinek na krótko. Takie rozwiązanie umożliwia bezpieczny odpoczynek w punkcie.
Lonża via ferrata – jaką wybrać?
Na outdoorowym rynku można spotkać lonże różnych marek. Ich budowa jest podobna, ponieważ każda z nich powinna posiadać absorber, rozciągliwe ramiona, karabinki oraz taśmę umożliwiającą połączenie lonży z uprzężą. Podstawowa różnica między poszczególnymi modelami to karabinki oraz materiały z jakich wykonano absorber czy ramiona lonży.
Lonża wspinaczkowa Black Diamond Easy Rider posiada dwa karabinki skonstruowane tak, aby można ich było w łatwy sposób używać jedną ręką. Wystarczy mocniej ścisnąć karabinek w celu zwolnienia blokady. Co więcej, w tym modelu projektanci zdecydowali się na zastosowanie systemu absorbującego energię z cechującej się wytrzymałością Dyneemy.
Natomiast lonża Salewa Set Via Ferrata Ergo Core została wyposażona w karabinki Coretec wykonane z aluminium ze stalowymi ramionami zamków. Posiadają odpowiednio duży prześwit, dzięki czemu możesz wygodnie przesuwać je po odcinkach stalowej liny.
Z kolei model Climbing Technology K-Classic Slider posiada mniejsze i jednocześnie lżejsze karabinki. Koniecznym warunkiem jest zatem obecność absorbera, a kwestią wygody i wagi zastosowany rodzaj karabinków.
Lonża wspinaczkowa, uprząż i kask – sprzęt na via ferratę
Te trzy elementy są niezbędne, aby w bezpieczny sposób poruszać się po żelaznych drogach. Uprząż i lonża via ferrata to podstawa w trakcie pokonywania wymagających odcinków. Czym różni się uprząż na via ferratę od typowo wspinaczkowego modelu? Przede wszystkim konstrukcją pasa biodrowego i pętli udowych. Nie musi posiadać specjalnego wyściełania, ponieważ z założenia nie jest stworzona do wiszenia na stanowisku czy zjazdu po ukończeniu drogi, jak ma to miejsce podczas wspinania. Jest najczęściej lżejsza i bardziej kompaktowa po spakowaniu tak jak model Salewa Via Ferrata Evo wykonany z materiału charakteryzującego się wyjątkową wytrzymałością na przetarcia. Uprząż należy odpowiednio dopasować tak, aby między ciałem a pasem biodrowym i pętlami udowymi mieściła się swobodnie dłoń.
Można spróbować postawić pytanie, dlaczego kask jest tutaj potrzebny? W końcu żelazna droga to bardziej zaawansowana forma trekkingu. Nie należy jednak lekceważyć potencjalnych zagrożeń. Większość tego typu dróg poprowadzona jest w Dolomitach, zapewniających niezapomniane wrażenia i piękne panoramy. Są to jednak kruche formacje i w każdym momencie może zdarzyć się drobny obryw czy kruszyzna. Wystarczy chwila nieuwagi, by partner znajdujący się kilka metrów wyżej strącił nawet niewielki kamień. I tutaj wkracza kask wspinaczkowy, który stanowi podstawową osłonę przed uderzeniem od góry. Często można spotkać się z gotowymi zestawami via ferrata takimi jak Climbing Technology VF Kit Premium G-Compact. To komplet niezbędnych elementów, który pozwoli w pełni przygotować się do tego typu aktywności.
Via ferrata – co jeszcze warto ze sobą zabrać?
Poza podstawowym sprzętem przydatne będą również rękawiczki wykonane z wytrzymałego materiału i wyłożone od wewnętrznej strony skórą. Umożliwią wygodne pokonywanie kolejnych odcinków stalowej liny, szczególnie w pełnym słońcu lub w niższych temperaturach. Przykładem takiego modelu może być Black Diamond Crag gwarantujący pewny chwyt.
Trzeba pamiętać, że większość żelaznych dróg zaczyna się nieco wyżej, co oznacza, że wymagają niekiedy kilkugodzinnego podejścia lub podjechania w górę kolejką. Planując przejście via ferraty należy zatem uwzględnić nie tylko sam czas jej pokonania, ale również czas dojścia do jej początku i zejścia w dół. Ma to kluczowe znaczenie także w trakcie pakowania. Kompletując sprzęt na via ferratę, trzeba też spakować do plecaka kilka elementów typowych dla trekkingu. Będą to kurtka przeciwdeszczowa na wypadek załamania pogody, czołówka przydatna w momencie kiedy akcja górska się przedłuży, ciepła bluza trekkingowa lub lekka kurtka turystyczna w razie nagłego ochłodzenia oraz ochrona oczu przed promieniami słonecznymi. Dobrym rozwiązaniem jest też zebranie niezbędnych informacji o charakterze via ferraty i jej położenia (wystawy), co pozwoli na odpowiednie przygotowanie się np. do pełnego nasłonecznienia. Wtedy poza okularami przeciwsłonecznymi, niezbędny może być krem z filtrem oraz większy zapas napojów. Warto pamiętać także o zapasie jedzenia i energetycznych przekąskach.
Via ferrata – podstawowe zasady
Podstawową zasadą na via ferratach jest pokonywanie jednego odcinka jednocześnie i przepinanie się na kolejny tylko wtedy gdy osoba powyżej już go ukończyła. W praktyce oznacza, że w tym samym czasie tylko jedna osoba może znajdować się na poszczególnym odcinku. Bardzo ważne jest także przepinanie jednego karabinka lonży z absorberem jednocześnie. Jeden zawsze musi być wpięty w stalową linę lub łańcuch. Najpierw trzeba przepiąć pierwszy karabinek, a dopiero później drugi. Takie postępowanie zapewnia maksymalne bezpieczeństwo. Kolejną regułą jest dobór trudności via ferraty do umiejętności i stopniowe podnoszenie poziomu. Warto także dobrze przygotować się do przejścia w tym zebrać podstawowe informacje, sprawdzić czas dojścia i zejścia z via ferraty oraz potencjalne problemy, jakie mogą wystąpić po drodze. Niezbędne będzie także, podobnie jak w przypadku klasycznego trekkingu, sprawdzenie warunków i prognozy pogody oraz odpowiednie spakowanie się (o czym powyżej). Jeśli zdobędziesz już wiedzę, umiejętności, a kondycja i ekspozycja nie stanowią dla Ciebie wyzwania pora ruszać w górę!