Odzież kompresyjna jest szeroko stosowana zarówno w celach medycznych, jak i sportowych. Skarpety, opaski czy rękawy kompresyjne to popularne rozwiązanie wśród koszykarzy i siatkarzy, a także biegaczy, kolarzy i miłośników treningu siłowego oraz osób dużo podróżujących samochodem czy samolotem. Tego rodzaju odzież służy poprawie krążenia, przyspieszeniu regeneracji mięśni czy wsparciu wydajności. Zastanawiasz się, czy odzież kompresyjna sprawdzi się również w Twoim przypadku? Podpowiadamy, czym jest i jak działa odzież kompresyjna, czemu służy i czy powinieneś jej używać?
Czym jest i jak działa odzież kompresyjna?
Odzież kompresyjna, inaczej odzież uciskowa, to rodzaj ubrań zaprojektowanych w taki sposób, aby wywierać kontrolowane naciski na określone obszary ciała. Działa ona bezinwazyjnie poprzez równomierne i stopniowe uciskanie tkanek, co może pomóc w poprawie krążenia krwi i limfy oraz zmniejszeniu obrzęków pojawiających się w trakcie długotrwałego czy intensywnego wysiłku. Ma też wspomóc regenerację oraz stabilizować mięśnie i stawy, zmniejszając ryzyko urazu czy kontuzji. Odzież kompresyjna produkowana jest z elastycznego, wytrzymałego materiału o właściwościach oddychających (m.in.: poliester, poliamid, nylon, elastan, spandex) i charakteryzuje się obcisłym, dobrze dopasowanym krojem. Warto dodać o właściwościach termoregulacji – w ciepłe dni odzież uciskowa zapewnia skórze odpowiednią wentylację, zapobiegając przegrzaniu, natomiast w chłodne, zimowe dni pozwala utrzymać wysoki komfort cieplny.
Kompresja stosowana w sportowej odzieży ma sprawdzać się na dwóch polach:
- w czasie wysiłku fizycznego – ma usprawniać i przyspieszać przepływ krwi, zapewniając w ten sposób pracującym mięśniom więcej tlenu i substancji odżywczych, a przez to zwiększyć wydajność, zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia obrzęku limfatycznego i związanej z nim opuchlizny kończyn, a jednocześnie obniżyć ryzyko kontuzji. Ten ostatni aspekt wiąże się z tym, że wspomagając odzieżą uciskową rozgrzewanie mięśni, można zmniejszyć prawdopodobieństwo ich nadwyrężenia lub naciągnięcia. Dodatkowo kompresja ma zapewniać stabilizację mięśniom i stawom oraz obniżyć negatywny wpływ wstrząsów i drgań związanych z np. uderzeniem stóp o podłoże czy zmniejszyć ryzyko urazu związanego m.in. z niekontrolowanym ruchem;
- po aktywności fizycznej – ma wspomóc regenerację poprzez m.in.: zminimalizowanie opóźnionej bolesności mięśni (tzw. DOMS-y, z ang. Delayed Onset Muscle Soreness), czyli specyficznego bólu mięśni, który odczuwamy następnego dnia po ciężkiej sesji treningowej, po wykonaniu lub jako następstwo długiej przerwy od ćwiczeń. Więcej przeczytasz w naszym poradniku: Jak pozbyć się zakwasów w jeden dzień.
Warto wspomnieć, że ogólnie badania naukowe dają mieszane wyniki, jeśli chodzi o korzyści płynące z odzieży uciskowej, podkreślając, że ostatecznie wszystko „zależy od”, np. indywidulanych uwarunkowań, celu zastosowania ubrań sportowych z kompresją itp.
Odzież kompresyjna – rodzaje
Ubrania kompresyjne występują głównie w postaci skarpet, opasek, koszulek z krótkim i długim rękawem, spodenek, spodni, legginsów, nogawek oraz rękawków, co pozwala dopasować ją do konkretnych zastosowań na wybrane partie ciała. Nosi się ją pod strojem sportowym, albo zakładana jest samodzielnie.
Skarpety kompresyjne
Skarpety kompresyjne to jedno z najpopularniejszych rozwiązań, jeśli chodzi o kompresję. Kojarzone są przede wszystkim z podkolanówkami, jednak na rynku dostępne są też krótkie modele do kostek. Uciskając żyły, usprawniają przepływ krwi, dzięki czemu tlen i substancje odżywcze są lepiej i szybciej transportowane do mięśni nóg. Służą też do stabilizacji mięśni oraz stawów i zmniejszają ryzyko skurczów, obrzęków, mikrourazów czy zakwasów związanych z intensywnym, długotrwałym wysiłkiem. Pozwalają również zredukować uczucie ciężkich nóg wynikające z długiego przebywania w jednej pozycji. Założone po treningu, wspomagają i przyspieszają procesy regeneracji.
Opaski kompresyjne
Opaski kompresyjne projektowane są na łydki, uda, kolana, nadgarstki czy łokcie w celu wsparcia pracy konkretnych mięśni (np. opaski uciskowe na uda wspomagają mięśnie czworogłowe i dwugłowe, a modele na łydki – mięśnie trójgłowe łydki). Zadaniem opasek kompresyjnych jest zadbanie o prawidłowe ukrwienie tkanek i wsparcie stawów. W zależności od stopnia ucisku, mogą mieć też właściwości ochronne, zmniejszające ryzyko urazu czy kontuzji. Stosowane są w sportach dynamicznych typu lekkoatletyka, sporty zespołowe, taniec, akrobatyka czy fitness.
Koszulka kompresyjna
Koszulka kompresyjna występuje z krótkim lub długim rękawem. Dzięki przylegającemu do ciała krojowi, zachowuje się jak „druga skóra”, zapewniając przy tym sprawniejszy przepływ krwi i odpowiednie dotlenienie tkanek, co może sprzyjać poprawie wydajności. Dzięki kontrolowanemu uciskowi mięśni klatki piersiowej, ramion i brzucha, odpowiednio stabilizuje te struktury, dzięki czemu możesz odczuwać mniejsze zmęczenie i zapobiegać dolegliwościom bólowym wynikającym z intensywnego wysiłku czy dużych drgań i wibracji. Dobra cyrkulacja powietrza, sprawne odprowadzanie wilgoci, właściwości antybakteryjne (np. dodatek jonów srebra) oraz płaskie szwy gwarantują komfort i swobodę każdego ruchu. Dodatkowo przylegający do ciała krój może też podkreślać atuty i nieco modelować górne partie ciała. Koszulki kompresyjne z długim rękawem często stosowane są w chłodniejsze dni dla lepszego komfortu termicznego, a modele z krótkim rękawem w letnie miesiące pozwalają zapobiec przegrzaniu.
Spodnie, spodenki i legginsy kompresyjne
Najczęściej stosowane przez biegaczy, zwłaszcza długodystansowych i maratończyków, oraz kolarzy w celu zmniejszenia zmęczenia, stanów zapalnych oraz przyspieszenia regeneracji. Spodnie, spodenki lub legginsy kompresyjne, dzięki dobremu dopasowaniu nie przesuwają się na ciele, co gwarantuje komfort ruchów, ale też obniża ryzyko mikrourazów. Podobnie, jak pozostałe elementy odzieży kompresyjnej, mają za zadanie poprawić krążenie, usprawnić dostarczanie do tkanek tlenu i substancji odżywczych, zapobiec nadmiernemu zmęczeniu czy wspomóc procesy regeneracyjne. Tak samo jak koszulka kompresyjna, dbają o komfort termiczny. Dodatkowo mogą pełnić rolę wizerunkową – pozwalają wyeksponować dobrze zarysowane mięśnie nóg i pośladków.
Rękawy kompresyjne
Zwykle używają ich siatkarze, koszykarze, piłkarze nożni i szczypiorniści, jak również adepci sportów wytrzymałościowych i siłowych czy sportów walki, aby poprawić przepływ chłonki w rękach i nogach oraz zmniejszyć poziom zmęczenia. Lekka kompresja mięśni zapewnia też delikatny masaż, co pomaga zminimalizować ryzyko skurczów i wpływa korzystnie na regenerację powysiłkową. Ponadto kontrolowany, bezinwazyjny ucisk pozwala obniżyć nie tylko ryzyko obrzęku czy DOMS-ów, ale też przeciążenia czy bólu związanego z nadmierną eksploatacją kończyn. Dodatkowo wspierają mięśnie i stabilizują je, co przekłada się na większy komfort i pomaga skupić się bardziej na wykonaniu konkretnego ruchu. Warto jednak podkreślić, że rękawki kompresyjne nie zastąpią prawidłowej techniki. Warto wspomnieć jeszcze o ich funkcji sprawnego odprowadzania nadmiaru potu, co pozwala np. uniknąć przypadkowego ślizgania się piłki czy gryfu sztangi.
Kiedy stosować odzież kompresyjną?
Jak już wspomnieliśmy na samym początku, odzież kompresyjna może mieć różne zastosowania zarówno na polu sportowym, jak i medycznym. Lekarze często zalecają noszenie odzieży kompresyjnej osobom cierpiącym na problemy z krążeniem (w tym obrzęki limfatyczne), chorobę zwyrodnieniową stawów czy zapalenie ścięgien, a także w przypadku pooperacyjnych zastosowań, aby m.in.: pomóc w ograniczeniu ryzyka zakrzepów krwi. Niektóre kobiety w ciąży korzystają z odzieży kompresyjnej, aby zmniejszyć obrzęki oraz bóle nóg. Często używają ją osoby poszukujące komfortu i poprawy krążenia podczas długich podróży samochodem czy lotu samolotem lub prowadzące na co dzień siedzący tryb życia i cierpiące z powodu np. zmian reumatycznych, zwyrodnień stawów.
W przypadku osób rekreacyjnie uprawiających różne dyscypliny sportowe, jak i zawodowych sportowców, odzież kompresyjna ma przede wszystkim poprawić krążenie krwi w trakcie i po wysiłku, a także przyspieszyć regenerację mięśni po intensywnym treningu, zawodach czy w okresie rehabilitacji. Niektórzy uważają, że odzież uciskowa pomaga poprawić wydajność i wytrzymałość, a przy tym zmniejszyć poziom zmęczenia, ale nie ma solidnych badań, które by to potwierdzały. Odzież kompresyjna określana też mianem „drugiej skóry” zwykle jest wykorzystywana w sportach zespołowych: siatkówce, koszykówce, piłce nożnej czy piłce ręcznej, a także bieganiu (szczególnie maratonów czy długich dystansów), kolarstwie, triathlonie, w sportach sylwetkowych i treningu siłowym.
Przeciwwskazania do używania odzieży kompresyjnej
Chociaż odzież kompresyjna może przynieść wiele korzyści, istnieją pewne przeciwwskazania i sytuacje, w których noszenie jej może być niewłaściwe lub wręcz szkodliwe. Oto niektóre z potencjalnych przeciwwskazań do stosowania odzieży uciskowej:
- miażdżyca tętnic, zawał serca czy niewydolność serca;
- otwarte rany, zakażenia skóry, owrzodzenia lub alergie skórne – noszenie odzieży kompresyjnej może pogorszyć te stany i prowadzić do podrażnień lub infekcji;
- zakrzepica lub ryzyko zakrzepicy;
- ostre infekcje, gorączka lub stany zapalne;
Pamiętaj, że to tylko ogólne wytyczne i indywidualne przypadki mogą się różnić od siebie.
Jak dobrać odzież kompresyjną?
Przede wszystkim, przed zastosowaniem odzieży kompresyjnej w celach zdrowotnych zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą, aby upewnić się, że jest to odpowiednie i bezpieczne dla Twojego stanu zdrowia. Podpowie on, jaki rodzaj produktu i poziom ucisku będzie dla Ciebie najlepszy. Odzież kompresyjna jest dostępna w różnych stopniach kompresji, oznaczonych za pomocą klasyfikacji mmHg (milimetry słupa rtęci). Im wyższa wartość, tym większy ucisk. Stopień kompresji powinien być dobierany zgodnie z zaleceniami lekarza lub specjalisty.
Ważne jest też, aby prawidłowo dobrać rozmiar odzieży uciskowej, ponieważ niewłaściwe dopasowanie może prowadzić do dyskomfortu lub nawet zaburzenia krążenia krwi. Zastanów się, na których częściach ciała chcesz nosić odzież kompresyjną i w jakim celu. Niektóre modele są bardziej odpowiednie dla konkretnej grupy mięśni lub obszaru ciała. Przy zakupie upewnij się, że odzież kompresyjna jest wykonana z wysokiej jakości materiałów, które są wytrzymałe i oddychające. To pomoże w zapewnieniu wygody i uniknięciu podrażnień skóry. Sięgnij po produkty renomowanych marek, które znane są z produkcji wysokiej jakości odzieży kompresyjnej, czyli m.in.: CEP, HUUB, DYNAFIT, Brubeck, Nike, Mizuno, Incrediwear, Joma czy SELECT, które znajdziesz na Sportano.pl. Jakość materiałów i wykonania wpływa na trwałość oraz skuteczność odzieży uciskowej.