Siatkówka plażowa: zasady. Wymiary boiska, punktacja, serwis, technika odbić

Siatkówka plażowa to bardzo popularna i emocjonująca odmiana tradycyjnej siatkówki, która przyciąga wielu fanów do jej uprawiania, jak i oglądania na plażach na całym świecie. Podczas gdy wiele elementów gry może wydawać się podobnych do odmiany halowej, to w tzw. plażówce mamy inne wymiary boiska, punktację czy technikę odbić. Poznaj podstawowe zasady gry w piłkę plażową, specyfikę rozgrywki oraz korzyści płynące zarówno z rekreacyjnego, jak i zawodowego uprawiania tego sportu zespołowego.

Siatkówka plażowa a siatkówka halowa  – różnice

Plażówka lub piłka plażowa, różni się od siatkówki halowej w takich kwestiach, jak:

• liczba graczy w drużynie – w plażówce grają dwa zespoły dwuosobowe, w halówce każda drużyna składa się z sześciu graczy oraz dodatkowo tzw. ławki rezerwowej, czyli dodatkowych zawodników do zmiany w trakcie gry. Ponadto w siatkówce halowej mamy zawodników podzielonych na pozycje, np. atakujący, rozgrywający, libero itp.
• wymiary boiska – w piłce siatkowej boisko ma 16 m długości i 8 m szerokości, natomiast na hali gra się na boisku o wymiarach 18 x 9 m;
• powierzchnia boiska – plac gry w piłce plażowej pokrywa miękki piasek. W siatkówce halowej boisko posiada twardą powierzchnię (np. drewniany parkiet lub sztuczna nawierzchnia);
• dotknięcie piłki – w plażówce dopuszczalne są trzy odbicia piłki przed przebiciem jej na stronę przeciwnika. Jednoczesny kontakt z piłką dwóch zawodników nie jest błędem, a blok liczony jest jako jedno odbicie. Z kolei w halowej piłce siatkowej drużyna może wykonać trzy odbicia po swojej stronie, ale podwójne odbicie jest błędem, natomiast blok nie liczy się jako jedno odbicie piłki;
• linia środkowa i linia trzeciego metra – w piłce plażowej boisko nie posiada linii środkowej biegnącej pod siatką i dzielącej pole gry na dwie połowy, ani też linii wyznaczającej pole ataku. Obie występują na placu gry w hali;
• liczba setów – w siatkówce plażowej mecze rozgrywa się do dwóch wygranych setów. W niektórych zawodach stosuje się format do trzech wygranych setów. W sytuacji remisu 1:1 w setach, gra się decydującą partię tzw. tie-break. W siatkówce halowej gra się do 3. wygranych partii, a mecz może składać się maksymalnie z 5 setów. W przypadku remisu 2:2 w setach ma miejsce tie-break, czyli set do 15. wygranych punktów (lub dwupunktowej przewagi).

Siatkówka plażowa – zasady

Jakie zasady obowiązują podczas gry w siatkówkę plażową? W plażówce gra toczy się między dwoma zespołami składającymi się z dwóch zawodników. Gra toczy się na prostokątnym boisku pokrytym piaskiem i ograniczonym linią końcową oraz bocznymi. Punkt zdobywa drużyna, której uda się przebić piłkę na stronę przeciwnika w sposób uniemożliwiający mu kontynuację gry lub po błędzie drużyny przeciwnej. Po zakończeniu każdego seta, czyli zdobyciu przez jedną z drużyn 21 punktów (lub 2. punktów przewagi nad rywalem), ma miejsce zmiana stron boiska.

Boisko do siatkówki plażowej

Boisko do siatkówki plażowej wyznacza się na plaży lub usypuje w dowolnym miejscu w nadmorskim kurorcie, przy hali sportowej itp. Do budowy wykorzystuje się drobnoziarnisty, sypki i nieubity piasek. Boisko musi być odpowiednio uformuowane. Powinno mieć w miarę możliwości płaską i jednolitą powierzchnię. Z uwagi na grę boso, musi też być pozbawione jakichkolwiek kamieni, muszli czy innych rzeczy, które mogłyby utrudniać grę i narażać zawodników na urazy czy kontuzje. W zawodach organizowanych przez FIVB (Fédération Internationale de Volleyball, czyli Międzynarodowa Federacja Piłki Siatkowej) oraz turniejach światowych warstwa piasku nie może być mniejsza niż 40 cm.

Pole gry jest ograniczone odpornymi na warunki atmosferyczne taśmami w kolorze kontrastującym z piaskiem, np. ciemnoniebieskim. Mają one 5 cm szerokości. Na środku boiska zawieszona jest siatka o długość 8,5 m i szerokość 1 m, która jest przymocowana do dwóch słupków bocznych. Siatka ma wysokość 2,43 m w przypadku mężczyzn (2,35 m w przypadku młodzików) i 2,24 m w rozgrywkach kobiet (2,15 m dla młodziczek).

Piłka do siatkówki plażowej

Piłka do siatkówki plażowej ma:

• ciśnienie od 0,175 do 0,225 kg/cm2 (171-221 mbar lub hPa),
• obwód między 66-68 cm,
• wagę od 260 do 280 g.

Produkuje się ją z elastycznego materiału (najczęściej skóry naturalnej, skóry syntetycznej lub mieszanki obu), który musi być odporny na wilgoć i nadmierną ekspozycję na słońce. Piłka do plażówki występuje w jednolitym, jasnym kolorze lub może być wielokolorowa, a jej design ma umożliwiać łatwą identyfikację na plaży i wśród innych graczy. W trakcie światowych lub oficjalnych turniejów FIVB używa się piłek posiadających homologację FIVB.

Drużyna

W plażówce zespoły składają się z dwóch zawodników (w formach rekreacyjnych drużynę może tworzyć kilka osób), z czego jeden jest kapitanem, który może w spornych sytuacjach rozmawiać z sędzią lub prosić o przerwę na odpoczynek. W trakcie meczu, gracze nie korzystają z pomocy trenera – nie ma go przy linii bocznej, tak jak w odmianie halowej.

Strój do gry w piłkę plażową powinien składać się z krótkich spodenek i koszulki lub bezrękawnika albo kostiumu kąpielowego. W oficjalnych rozgrywkach zawodnicy muszą nosić stroje w takim samym kolorze oraz fasonie oznaczone numerami 1 i 2.  Można grać w czapkach z daszkiem, daszkach lub innych nakryciach głowy oraz okularach przeciwsłonecznych.

Punktacja w plażówce

Punkty w siatkówce plażowej zdobywa się w przypadku, gdy:

• piłka dotknie bezpośrednio boiska przeciwnika;
• w wyniku błędów drużyny przeciwnej, np. błąd zagrywki, rywale nie są w stanie obronić zagrania, piłka po kontakcie z zawodnikiem z drużyny przeciwnej wypadnie poza pole gry, jeden zawodnik niepoprawnie odbije piłkę (np. podwójne odbicie), drużyna przeciwna wykona cztery odbicia przed przebiciem piłki na drugą stronę siatki;
• nałożenia na przeciwnika kary.

W sytuacji, gdy drużyna zagrywająca wygra wymianę – zdobywa punkt i zagrywa dalej. Natomiast, gdy zespól przyjmujący wygrywa wymianę – zdobywa punkt i wykonuje następny serwis. Nie występuje tutaj tzw. błąd ustawienia, jak w siatkówce halowej, ponieważ zawodnicy mogą ustawiać się względem siebie w dowolny sposób.

Serwis w piłce plażowej

Serwis w siatkówce plażowej wykonuje się zza linii końcowej boiska. Kolejność w jakiej zawodnicy zagrywają ustala na początku meczu kapitan drużyny. W momencie, gdy zespół przyjmujący uzyskuje prawo do serwu, należy wykonać rotację, czyli zmianę o jedną pozycję, w wyniku której zagrywa drugi zawodnik. Serwujący może wybrać dowolne miejsce za linią końcową, z którego chce wykonać zagrywkę, kierując się ustaloną taktyką gry, np. celowanie w konkretne miejsce na boisku lub serwis na konkretnego zawodnika drużyny przeciwnej. Serwis należy wykonać w ciągu 5 sekund od gwizdka sędziego. Przekroczenie czasu oznacza utratę prawa do zagrywki.

Odbicie piłki w plażówce

W plażówce dozwolone są odbicia piłki dowolną częścią ciała, przez co gra jest często pełna spektakularnych zagrań, a jednocześnie wymaga od zawodnika dużej wszechstronności i zwinności. Niedozwolone jest łapanie czy rzucanie piłki. Co ważne, dłuższy kontakt zawodnika z piłką nie skutkuje odgwizdaniem tzw. piłki niesionej jak to ma miejsce w siatkówce halowej. Drużyna może wykonać trzy odbicia piłki (przyjęcie – wystawa – atak), z czego jeden gracz nie może dotknąć piłki dwa razy pod rząd. Zawodnicy jednej drużyny mogą równocześnie odbić piłkę. Jednak jest to liczone jako podwójny kontakt z piłką (wyjątek stanowi to blok). To oznacza, że kolejne zagranie musi być już przebite na stronę przeciwnika. W przypadku, gdy występuje sytuacja, w której gracz może popełnić błąd (np. dotknąć siatki), jego partner z drużyny może go przytrzymać lub zatrzymać.

Kary w siatkówce plażowej

W siatkówce plażowej sędzia może:

• upomnieć ustnie zespół,
• pokazać żółtą kartkę, która stanowi formalne upomnienie bez żadnych dodatkowych sankcji,
• unieść czerwoną kartkę – wiąże się z karą w postaci utraty prawa do serwisu i przyznaniem punktu przeciwnikowi.

Sędzia może również zastosować obie kartki równocześnie. Co to oznacza?

• gdy trzyma je razem w jednej ręce wskazuje to na wykluczenie zawodnika/drużyny z gry;
• gdy trzyma je osobno oznacza to dyskwalifikację.

Kary mogą być następstwem niesportowego zachowania wobec przeciwnika, sędziów, działaczy itp. Mowa tu o grubiańskich gestach, zniesławiających wypowiedziach, groźbach słownych lub fizycznych czy agresji.

Siatkówka plażowa – korzyści

Siatkówka plażowa to nie tylko sport, ale również forma aktywnego wypoczynku, która przynosi wiele korzyści zdrowotnych i psychologicznych. To sport, który łączy przyjemność z wyzwaniem, dając możliwość rozwijania się zarówno jako sportowca, jak i jako jednostki.

Plażówka z uwagi na nawierzchnię, która wpływa na szybkość i styl gry, jest sportem o wysokiej intensywności. Wymaga sporej ilości skoków, biegania po miękkim piasku, precyzyjnych uderzeń piłki w różnych pozycjach, szybkiej reakcji oraz świetnej koordynacji ruchowej. Tym samym angażuje wiele partii mięśniowych. Przez to pozwala wzmocnić siłę i wytrzymałość mięśniową oraz poprawić ogólną kondycję fizyczną. Regularne treningi i gra rozwijają też zdolności związane z równowagą i zwinnością.

Podczas gry w piłkę plażową można spalić spore ilości kalorii. W czasie godziny rozgrywki jest to 400-600 kcal, w zależności od indywidualnych parametrów i intensywności gry. To dobry sposób na utrzymanie lub redukcję masy ciała.

Intensywna gra w siatkówkę plażową pobudza pracę serca i układu oddechowego, co przy systematycznym ruchu wpływa korzystnie na ich funkcjonowanie. Ponadto gra w drużynie, zarówno na zawodowym, jak i amatorskim poziomie, wspiera budowanie więzi między graczami. Aby odnosić sukcesy na boisku, niezbędna jest współpraca i zaufanie do partnera lub zespołu, odpowiednia komunikacja, słuchanie i rozumienie kolegi z drużyny.

Siatkówka plażowa sprzyja też rozwijaniu umiejętności społecznych oraz jest doskonałą formą relaksu i odstresowania się. Ruch na świeżym powietrzu może pomóc w zmniejszeniu napięcia i stresu. Dodatkowo, poprawa swoich umiejętności i techniki gry, osiąganie celów i zwycięstwa w zawodach dają ogromną satysfakcję i radość.