Dwójka zawodników z rakietą w rękach dynamicznie poruszająca się po zamkniętym korcie i próbująca odbić piłkę o przednią ścianę tak, aby przeciwnik jej nie skontrował – tak najprościej można opisać squash. Poznaj zasady gry, techniki odbicia piłki oraz wskazówki, które przydadzą się na początku przygody ze squashem.
Czym jest squash?
Squash to jeden ze sportów rakietowych, którego historia zaczęła się w pierwszej połowie XIX wieku w Wielkiej Brytanii i wiąże się z angielską Harrow School. Ok. 1830 roku jej uczniowie odkryli, że po uderzeniu rakietą przebita gumowa piłka w kontakcie ze ścianą odbijała się pod różnymi kątami, dzięki czemu gra wymaga włożenia większego wysiłku i jest bardziej urozmaicona niż tenis czy „Racquet” (forma rozrywki zapoczątkowana przez więźniów londyńskiego „Fleet Prison”, która wskazywana jest przez Światową Federację Squasha jako podwaliny squasha). Sama nazwa squash wzięła się od sposobu zachowania przekłutej piłki po uderzeniu o ścianę – ulegała ona „zgnieceniu” (z ang. squash). Początki squasha w Polsce sięgają drugiej połowy lat 90. XX wieku.
Na czym polega gra w squasha?
Najprościej mówiąc, squash polega na grze na zamkniętym korcie i odbijaniu dedykowanej piłeczki od ścian przy użyciu rakiety o owalnym kształcie w taki sposób, aby przeciwnik nie był w stanie wykonać kontry. Kort do squasha o wymiarach 975 cm długości, 640 cm szerokości i 564 cm wysokości otoczony jest czterema ścianami – przednią, dwiema bocznymi oraz tylną (najczęściej szklaną, zawiera drzwi wejściowe), które uczestniczą w grze. Pole gry wyznaczają specjalne linie, które dzielą kort na kilka stref (więcej informacji o liniach znajdziesz w dalszej części artykułu).
W squasha gra się małą, gumową piłeczką o wadze 24 g i średnicy ok. 4 cm, która posiada oznaczenia w postaci jednej lub dwóch kropek w kolorze żółtym, niebieskim lub czerwonym. Kolorowe kropki wskazują na szybkość lotu piłki oraz wysokość jej odbicia:
-
dwie żółte kropki na piłce wskazują na to, że jest ona wolna i nisko się odbija, co skraca czas na reakcję. Dedykowana jest zawodowcom i zaawansowanym graczom.
-
jedna żółta kropka wyróżnia również wolne piłki odbijające się nieco wyżej niż wcześniejszy model. Odpowiednia dla średnio- oraz zaawansowanych graczy.
-
jedna czerwona kropka na piłce wskazuje na średnie osiągi w zakresie szybkości i wysokości odbicia. Sprawdzi się dla rekreacyjnych użytkowników oraz podczas treningów.
-
jedna niebieska kropka mówi, że piłka jest szybka i wysoko się odbija. Warto po nią sięgnąć na początku przygody ze squashem.
Jak grać w squasha? Technika i styl
Wypracowanie odpowiedniej techniki i stylu gry w squashu to kwestia systematyczności.
Wyróżnia się dwie techniki uderzeń w squashu:
-
backhand – ciało jest ustawione przodem do lewej ściany kortu, a prawa noga znajduje się z przodu;
-
forehand – ciało jest ustawione przodem do prawej ściany kortu, a z przodu masz ustawioną lewą nogę.
Jakie rodzaje uderzeń można stosować w squashu?
-
line/drive – odbicie długiej piłki po prostej (leci równolegle do ściany bocznej);
-
volley – odbicie piłki z powietrza zanim wykona pierwszy kozioł o parkiet;
-
drop shot – inaczej skrót, to zagranie, w którym piłka po odbiciu się nisko nad TIN-em kieruje się w stronę ściany bocznej;
-
boast – piłka uderza w ścianę boczną;
-
cross/cross court drive – długie odbicie piłki na przeciwną połowę kortu.
Optymalne ułożenie rakiety do squasha jest wtedy, gdy boczna krawędź rączki znajduje się między kciukiem a palcem wskazującym. Między rakietą a przedramieniem utrzymuj kąt prosty (90 stopni).
Squash: najważniejsze zasady rozgrywki
Aby w pełni korzystać z zalet gry w squasha (m.in.: poprawa kondycji, lepsza zwinność i koordynacja, duże spalanie kalorii – nawet do 100 kcal w trackie godziny gry, możliwość obniżenia poziomu stresu), należy poznać najważniejsze zasady rozgrywki. Dzięki temu gra będzie efektywna, przyjemna oraz bezpieczna dla ciebie i przeciwnika. W trakcie gry stosuje się dwie zasady:
-
LET – przeciwnik może przerwać grę, gdy utrudniasz mu dojście do piłki. Wówczas rozgrywka jest wznawiania bez straty punktu;
-
STROKE – gdy ustawisz się w taki sposób na korcie, że uniemożliwiasz przeciwnikowi odbicie piłki, kiedy on już był przygotowany do jej uderzenia i mógł je wykonać. W takiej sytuacji gra jest przerywana, a ty tracisz punkt.
Rozgrzewka
To niezbędny element, który powinien poprzedzać wyjście na kort i rozpoczęcie treningu czy meczu squasha. Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu organizmu na wysiłek poprzez m.in.: podniesienie temperatury ciała, zwiększenie poboru tlenu i zakresu ruchu mięśni, stawów oraz więzadeł, zmniejszasz ryzyko urazu/kontuzji i podniesiesz efektywność wysiłku. Czas trwania rozgrzewki to indywidualna sprawa, jednak warto na nią poświęcić co najmniej 10 minut. Na wstępie zwiększ puls poprzez ćwiczenia cardio typu trucht czy bieg (w miejscu w różnych konfiguracjach lub na bieżni), skakanie na skakance, skręty, skipy itp. Kolejny etap rozgrzewki w squashu powinien uwzględniać przygotowanie partii ciała najbardziej zaangażowanych w grę. Wykonaj krążenia barków, ramion i nadgarstków, wymachy ramion i nóg, wykroki, zakroki, podskoki, przysiady, krążenia stawów skokowych itp. Następnie zadbaj o maksymalne podniesienie tętna poprzez sprinty, wyskoki itp. Po tych 3 częściach, wejdź na kort, złap rakietę i zacznij się rozgrzewać imitując zagrania z rozgrywki – samodzielnie lub z partnerem. Istotne jest tutaj również rozgrzanie piłki – będzie się szybciej i wyżej odbijać.
Serwis
Na początku treningu/sparingu/meczu serwującego wyłania się poprzez losowanie polegające na zakręceniu rakietą i wskazaniu przez graczy, w jaki sposób wyląduje ona na parkiecie (logiem w górę lub dół). Wygrany wskazuje stronę, po której zacznie serwować. Kwadrat serwisowy na korcie do squasha znajduje się w pobliżu linii poprzecznej i ściany bocznej. Ustaw się tak, aby przynajmniej część jednej stopy była umieszczona w powierzchni boksu serwisowego. Nie dotykaj stopą żadnej linii. Wyrzuć piłkę w górę i uderz ją rakietą tak, aby uderzyła w ścianę przednią, odbiła się powyżej linii serwisu, ale poniżej linii autu oraz spadła po stronie przeciwnika.
Po wykonaniu dobrego serwisu, zmieniasz stronę kortu dopóki nie przegrasz wymiany. Jeśli wygrasz seta, serwujesz jako pierwszy w następnej partii.
Linie
Powierzchnia kortu podzielona jest na przednią i tylną część za pomocą linii frontowej oraz na trzy pola: przednią połowę, tylną ćwiartkę prawą i tylną ćwiartkę lewą, które wyznacza linia połowy kortu. Oba tylne boksy składają się jeszcze z mniejszych kwadratów serwisowych.
Ponadto na korcie do squasha mamy:
-
linie autowe – górne linie w czerwonym kolorze znajdujące się na ścianie przedniej i ścianach bocznych. W przypadku tylnej ściany aut wyznacza krawędź szyby;
-
linię serwisową – środkowa linia na ścianie frontalnej;
-
linię poprzeczną – znajduje się na podłodze i biegnie między ścianami bocznymi;
-
linię wyjścia – biegnie wzdłuż górnej części ściany frontalnej potem niżej przy ścianach bocznych i kończy się na ścianie tylnej;
-
tzw. TIN, czyli blaszkę na ścianie przedniej wskazującą dolne pole autowe.
Linie nie są wliczane do pola gry, dlatego uderzenie o nie traktuje się jako aut, co jest równoznaczne ze stratą punktu.
Punkty
W trakcie gry piłka może odbić się od dowolnej liczby ścian i w jakiejkolwiek układzie, jednak ostatecznie zawsze musi uderzyć w ścianę frontalną zanim spadnie na parkiet. Aby wygrać set, należy zdobyć 11 punktów. W przypadku remisu 10:10 gra prowadzona jest do czasu uzyskania przez jednego z graczy 2 punktów przewagi (np. 12:10, 13:11, 14:12 itd.). Mecz trwa do momentu, gdy jeden z zawodników wygra 3 sety (profesjonalne turnieje) lub 2 sety (sparingi, rozgrywki ligowe).
Kiedy traci się punkty podczas gry w squasha?
Występuje kilka sytuacji, w których podczas gry w squasha możesz stracić punkty. Mowa tu o sytuacjach, gdy piłka:
-
odbije się dwa razy od kortu zanim ją odbierzesz;
-
po obiciu nie dotknie ściany przedniej;
-
trafi w blachę lub poniżej;
-
uderzy o siatkę lub sufit;
-
dotknie górną linię autu lub znajdzie się powyżej niej;
-
zrobi kozła o parkiet przed odbiciem się o frontalną ścianę;
-
trafi cię po odbiciu się od ściany przedniej, a to ty wykonywałeś uderzenie;
-
wyleci z kortu, na którym grasz.
Grając w squasha punkty tracisz również przez niepoprawny serwis (np. dotkniesz stopą linię serwisu), tzw. stroke oraz w momencie, gdy w trakcie jednego zagrania dwukrotnie odbijesz piłkę.