Zagrywka w siatkówce: rodzaje. Jak serwować w piłce siatkowej? Poradnik dla początkujących

Zagrywka w siatkówce to jeden z najważniejszych elementów gry, który odpowiednio wykonany pozwala zbudować przewagę nad rywalem i zadecydować o przebiegu meczu. Właściwie dobrana i precyzyjnie wykonana może zmusić przeciwnika do błędu, a nawet dać bezpośredni punkt. Dowiedz się, jakie są rodzaje siatkarskich zagrywek, jak je poprawnie wykonywać oraz kiedy najlepiej stosować serwis z wyskoku, float czy skrót, aby maksymalnie wykorzystać ich potencjał w trakcie gry.

Czym jest zagrywka w siatkówce?

Zagrywka w siatkówce , inaczej serw lub serwis, to element gry rozpoczynający mecz, set, a także każdą akcję po zdobyciu punktu. Polega na wprowadzeniu piłki do gry przez zawodnika stojącego poza linią końcową boiska, który uderza ją w taki sposób, aby przeszła nad siatką na drugą stronę boiska. Serwis ma na celu posłanie piłki na pole przeciwnika w taki sposób, aby przynieść bezpośredni punkt (as serwisowy) lub skutecznie utrudnić rywalom zorganizowanie akcji i wyprowadzenie skutecznego ataku. Odpowiednio skierowana zagrywka na słabszego w tym elemencie zawodnika może wymusić złe przyjęcie, a w efekcie niewłaściwe rozegranie piłki, ograniczając możliwości ataku i ułatwiając Twojej drużynie organizację skutecznej obrony.

Zasady serwisu siatkarskiego

Serwis siatkarski wykonywana jest zza linii końcowej boiska przez zawodnika znajdującego się w drugiej linii po prawej stronie boiska (tzw. 1 strefa lub strefa zagrywki). Serwujący może ustawić się w dowolnym punkcie wzdłuż linii 9. metra, ale jego stopy nie mogą dotknąć czy przekroczyć jej do momentu uderzenia piłki. Jeżeli siatkarz lub siatkarka dotknie linię lub wejdzie na boisko przed kontaktem z piłką, zostanie to uznane za błąd zagrywki, a punkt i prawo do serwisu zyska drużyna przeciwna.

Po gwizdku arbitra, zawodnik ma 8 sekund na wykonanie serwisu. Jeśli przekroczy ten czas, sędzia odgwizduje błąd, co również wiąże się ze stratą punktu i przyznaniem prawa do zagrywki rywalowi. Podczas zagrywki piłka może mieć kontakt z górną krawędzią siatki, jednak przeciwnik nie może jej blokować. Dany zawodnik zagrywa aż do momentu, gdy popełni błąd (piłka uderzy w siatkę po jego stronie lub poleci w aut) lub drużyna przeciwna zdobędzie punkt.

O tym, kto zacznie mecz lub tie-break (5. set rozgrywany przy stanie 2:2 w setach) od zagrywki decyduje losowanie, które przeprowadzane jest przed rozpoczęciem spotkania lub decydującego seta. Biorą w nim udział kapitanowie obu drużyn. W pozostałych setach pierwszy serwis wykonuje zespół, który w poprzedniej partii zaczynał od przyjęcia piłki.

Zagrywka w siatkówce – rodzaje i sposób wykonania

W siatkówce wyróżniamy kilka rodzajów zagrywek, które różnią się pod względem techniki, trudności wykonania i taktycznego zastosowania. Każda z nich ma swoje zalety i wady, a wybór odpowiedniego rodzaju zależy od sytuacji na boisku, poziomu zaawansowania oraz indywidualnych umiejętności zawodnika.

Zagrywka dolna

Zagrywka dolna to najprostszy i najbardziej podstawowy rodzaj zagrywki w siatkówce, często stosowany przez dzieci początkujących graczy oraz w siatkówce amatorskiej. Jest łatwa do wykonania (wymaga mniejszej precyzji oraz siły) i daje większą kontrolę nad tym, gdzie posyłana jest piłka, co czyni ją idealną opcją do nauki i rozwijania podstawowych umiejętności serwisowych.

Zagrywka dolna ma niskie ryzyko błędu, dzięki czemu pozwala pewnie wprowadzić piłkę do gry bez obaw o trafienie w siatkę czy aut. Z drugiej strony, jest znacznie mniej dynamiczna i nie generuje dużej prędkości, co sprawia, że piłka jest łatwiejsza do odbioru przez przeciwnika. Ponadto ze względu na przewidywalny tor lotu piłki, zagrywka dolna rzadko zaskakuje przeciwnika.

Technika wykonania zagrywki dolnej:

Ustaw się za linią końcową boiska z jedną nogą nieco wysuniętą do przodu. Piłkę trzymaj w niedominującej ręce (np. w lewej w przypadku osób praworęcznych). Ręka musi być wyprostowana i nieruchoma w łokciu, co zapewnia stabilność i kontrolę nad uderzeniem. Dłoń skierowana jest wewnętrzną stroną do góry i powinna być zaciśnięta w pięść (dla większej stabilności uderzenia). Wykonaj zamach drugą ręką (dominującą) i uderz pewnie piłkę od dołu z taką siłą, aby przeleciała nad siatką na drugą stronę boiska.

Zagrywka górna

Zagrywka górna to jeden z podstawowych typów serwisu w siatkówce, która zapewnia większą siłę i precyzję niż serwis dolny, ale wymaga odpowiedniej techniki i koordynacji. Jest to powszechnie stosowana zagrywka zarówno w siatkówce amatorskiej, jak i zawodowej. Na wyższym poziomie gry serwis górą jest standardem, ponieważ pozwala na większą różnorodność i zapewnia szerszy zakres realizacji założeń taktycznych, np. przy serwowania na określonego gracza przeciwnika o słabszym przyjęciu lub w określoną strefę boiska. Piłce można nadać odpowiednia siłę i rotację, co dodatkowo utrudnia jej odbiór. Ze względu na bardziej złożoną technikę, zagrywka górna może prowadzić do większej liczby błędów, szczególnie jeśli podrzut piłki nie jest precyzyjny.

Jak zagrywać górą?

Ustaw się za linią końcową boiska w stabilnej pozycji. Ręka dominująca (np. prawa dla praworęcznych) jest ustawiona za głową, zgięta w łokciu i przygotowana do uderzenia piłki, a drugą ręką trzymaj piłkę przed sobą. Wysuń do przodu nogę przeciwną do ręki, którą będziesz serwować. Podrzuć piłkę powyżej głowy, jednocześnie wykonaj szybki zamach zza głowy ręką dominującą i lekko odchyl tułów, aby zyskać mocniejsze uderzenie. Przenosząc ciężar ciała na przednią nogę, uderz piłkę otwartą dłonią, z wyprostowanymi palcami, celując w jej środek, aby nadać jej precyzyjny i mocny tor lotu. Ważne jest, aby ręka była wyprostowana w momencie uderzenia, co zapewni siłę i kontrolę nad piłką. W zależności od tego, jaką chcesz osiągnąć trajektorię, możesz uderzyć piłkę lekko z boku, aby nadać jej rotację.

Piłkę możesz kierować w różne strefy boiska przeciwnika, w zależności od przyjętej taktyki. Możesz wykonać zagrywkę mocną i daleką (w kierunku końca boiska), albo celować w strefy blisko siatki (skrót), co utrudni przeciwnikowi odbiór.

Zagrywka z wyskoku

Zagrywka z wyskoku w siatkówce to bardzo ofensywny rodzaj serwisu siatkarskiego, stosowany głównie przez zawodników na wysokim poziomie. Wymaga odpowiednich umiejętności, precyzji i siły. Jest trudna do odbioru ze względu na dużą prędkość i rotację, przez co często prowadzi do asa serwisowego. Kiedy przeciwnik ma słabszych przyjmujących, zagrywka z wyskoku może być efektywnym narzędziem do zdobywania punktów. Wady? Serwis z wyskoku niesie za sobą wysokie ryzyko błędu. Jeśli jest zbyt mocny lub nieprecyzyjny, piłka może wylądować poza boiskiem lub trafić w siatkę.

Technika wykonania zagrywki z wyskoku:

Stojąc 2-4 metrów za linią końcową boiska, wyrzuć piłkę lekko przed siebie i na tyle wysoko, aby umożliwić wygodne wykonanie uderzenia w wyskoku. Po podrzucie wykonaj dwa-trzy dynamiczne kroki do przodu, a następnie wyskocz w górę, aby uderzyć piłkę w najwyższym możliwym punkcie, a przez to nadać jej odpowiednią prędkość i rotację.

Zagrywka typu skrót

Skrót jest to specyficzny rodzaj zagrywki, w którym zawodnik próbuje uderzyć piłkę na tyle lekko, aby ta opadła na boisko przeciwnika tuż za siatką. Celem jest zaskoczenie rywali i zmuszenie ich do szybkiej reakcji. Zagrywka typu skrót jest szczególnie skuteczna, gdy przeciwnik ustawia się głębiej w oczekiwaniu na mocny serwis.

Wykonanie zagrywki typu skrót:

Ustaw się za linią końcową boiska, tak jak przy standardowej zagrywce górą. Podrzuć piłkę nieco niżej niż przy klasycznym serwisie, aby lepiej kontrolować kierunek i odległość. Wykonaj delikatne uderzenie piłki wnętrzem dłoni, dbając o to, aby nadać jej niski i płaski tor lotu. Siła uderzenia powinna być wystarczająca, aby piłka przeszła przez siatkę, ale na tyle delikatna, żeby opadła przed linią środkową boiska przeciwnika.

Zagrywka typu flot lub brazylijka

Flot (float) lub tzw. brazylijka to zaawansowana technika serwisu, często stosowana na wyższym poziomie siatkówki, gdzie przeciwnik dobrze radzi sobie z odbiorem mocnych zagrywek. Dzięki swojej nieprzewidywalności może być bardzo skuteczną bronią w walce o kolejne punkty. Polega na uderzeniu piłki w specyficzny sposób, nadając jej niski i niestabilny tor lotu. Tego typu serwis ma na celu wprowadzenie zamieszania po stronie przeciwnika poprzez niespodziewane zmiany kierunku lotu piłki lub trudne do przewidzenia zachowanie w powietrzu.

Technika wykonania brazylijki:

Stań za linią 9. metra. Podrzuć piłkę na niezbyt dużą wysokość, aby mieć nad nią pełną kontrolę. W wyskoku lub z miejsca uderz piłkę wnętrzem dłoni, celując w jej środek, tak aby nadać jej minimalną rotację. Kluczowym elementem jest tutaj precyzja – piłka nie powinna wirować, co zapewnia jej nieprzewidywalny tor lotu. Siła uderzenia jest umiarkowana – nie za mocna, ale na tyle silna, aby piłka leciała nisko nad siatką i przeciwnik miał mało czasu na reakcję.

Co to jest as serwisowy w siatkówce?

As serwisowy w siatkówce to sytuacja, w której po wykonaniu zagrywki piłka trafia bezpośrednio w pole gry przeciwnika lub uniemożliwia mu jej przyjęcie, przynosząc punkt bez konieczności wyprowadzania akcji. Innymi słowy, przeciwnik nie jest w stanie odbić piłki, ponieważ albo od razu ląduje ona w boisku, albo nieudana próba przyjęcia piłki prowadzi do utraty punktu (np. piłka odbija się od zawodnika i leci w aut/trybuny lub po przyjęciu uderza w siatkę w taki sposób, że nie można jej przebić na stronę ekipy zagrywającej).

Dlaczego as serwisowy jest ważny?

Jest to jeden z najbardziej efektywnych sposobów zdobycia punktu w siatkówce, ponieważ nie wymaga dalszej gry czy akcji ofensywnej. Efektowny as lub kilka asów pod rząd może wywrzeć psychologiczną presję na przeciwniku i osłabić jego pewność siebie w odbiorze. Asy serwisowe są często kluczowe w rozstrzyganiu wyników meczów, szczególnie w siatkówce na wysokim poziomie, gdzie precyzja i skuteczność zagrywki mają duże znaczenie.

Jaka była najszybsza zagrywka w siatkówce?

Rekord najszybszej zagrywki w historii siatkówki należy do Wilfredo Leona, reprezentanta Polski. Podczas meczu Ligi Mistrzów między Sir Safety Perugia a Trentino Volley w 2022 roku, przyjmujący posłał piłkę na drugą stronę boiska z prędkością 138 km/h. Leon słynie z potężnych zagrywek, które często są trudne do odbioru dla przeciwników, i regularnie serwuje z prędkościami powyżej 120 km/h, co czyni go jednym z najlepszych serwujących na świecie.