Narciarstwo i snowboard to pasjonujące sporty zimowe, które dostarczają niezapomnianych wrażeń i przyjemności na stoku. Jednak równie ważne, jak radość płynąca ze sportowej przygody, jest dbanie o swoje bezpieczeństwo i zdrowie. Bezpieczeństwo na stoku to nie tylko kwestia rozsądnego zachowania, ale także odpowiedniej wiedzy, przygotowania oraz wyposażenia. Poznaj kluczowe wskazówki, które pomogą Ci uniknąć ryzyka oraz cieszyć się jazdą na nartach lub snowboardzie w bezpieczny i satysfakcjonujący sposób.
Bezpieczeństwo na stoku – co mówi Kodeks FIS?
Kwestie bezpieczeństwo na stoku reguluje „Kodeks zachowania dla narciarzy i snowboarderów” opracowany przez FIS (Międzynarodowa Federacja Narciarska i Snowboardowa). Zbiór reguł zawartych w tzw. „Dekalogu Narciarza” obejmuje 10 zasad oraz zaleceń dotyczących bezpiecznej i odpowiedzialnej jazdy na stoku. To uniwersalny kodeks, który stosuje się zarówno w Polsce, jak i na zagranicznych obiektach dedykowanych uprawianiu sportów zimowych. Oto 10 reguł Kodeksu FIS.
Wzgląd na inne osoby
Podstawowa zasada bezpiecznego zachowania na stoku wiąże się z pamiętaniem o tym, że nie jesteś jedynym użytkownikiem danego terenu. Co więcej, każdy przebywający na stoku ma inny poziom umiejętności i wytrenowania. Mając to na uwadze, powinieneś nie stwarzać sytuacji, które mogły być niebezpieczne dla innych narciarzy czy snowboardzistów i wiązać się z wyrządzeniem im szkody. Dotyczy to zarówno sposobu poruszania się, wszelkiego rodzaju zachowań w trakcie jazdy (od rozpoczęcia szusowania przez nagłe zatrzymanie się po upadek), jak i noszonej odzieży narciarskiej/odzieży snowboardowej oraz sprzętu. Zawsze dobieraj strój, obuwie, narty/deskę snowboardową oraz akcesoria zgodnie ze swoimi umiejętnościami i stylem jazdy, jak również zadbaj o ich bezpieczne użytkowanie. Prawidłowo dopasowany strój i sprawny sprzęt gwarantują nie tylko odpowiednią wydajność i satysfakcjonującą jazdę, ale też pozwalają utrzymać kontrolę nad własnymi poczynaniami i odpowiednio szybko reagować na sytuacje. Nie zapomnij o noszeniu kasku narciarskiego, także gdy jesteś doświadczonym narciarzem czy snowboardzistą. Ponownie zaznaczamy, na stoku nie jesteś sam, i nawet jeśli Ty będziesz ostrożny, nie możesz przewidzieć tego, jak będą się zachowywać inni miłośnicy sportów zimowych. Dobrze dobrany kask to klucz do większego bezpieczeństwa w razie upadku czy zderzenia z drugą osobą. Więcej w naszym poradniku: Jak dopasować kask narciarski?
Ważne jest, abyś dobierając sprzęt do sportów zimowych, dopasował go do poziomu swoich umiejętności. Nie wszystkie nowoczesne rozwiązania technologiczne będą odpowiednie dla początkujących narciarzy czy riderów. Kompletując wyposażenie do sportów zimowych, sięgaj po wysokiej jakości produkty od renomowanych producentów, np. HEAD, Atomic, Rossignol, DYNAFIT, Fischer, K2, Quiksilver, UVEX czy ROXY i korzystaj z porad profesjonalistów.
Eksperci Sportano.pl w zakresie sportów zimowych, zarówno online, jak i w sklepie stacjonarnym w warszawskim Homepark Targówek, udzielą Ci fachowych porad oraz pomogą Ci dopasować narty/snowboard, kask, kijki narciarskie, gogle na narty czy elementy stroju do Twoich potrzeb i poziomu zaawansowania.
Sposób jazdy na nartach i snowboardzie oraz panowanie nad prędkością
Zanim zaczniesz białe szaleństwo na stoku, szczerze oceń swoje umiejętności i na podstawie tego wybierz poziom zaawansowania trasy. Będąc na miejscu, dostosuj tempo i styl jazdy do warunków, zarówno atmosferycznych, jak i związanych z widocznością, rodzajem i stanem technicznym wybranej trasy. Znaczenie ma też natężenie ruchu, czyli to, ile osób korzysta z danego obiektu. Warto zorientować się, czy w obrębie stoku działają grupy zorganizowane trenujące pod okiem instruktora narciarstwa/snowboardingu i mieć na uwadze to, że w ich pobliżu należy zachować odpowiedni dystans i szczególną ostrożność.
Nadmierna prędkość jazdy, brawura, brak kontroli nad nartami czy niezważanie na innych to najczęstsze powodu kolizji czy wypadków. Twoje tempo jazdy ma umożliwiać Ci w razie nagłej sytuacji zatrzymanie się czy bezpieczne skręcenie. Pamiętaj, aby przy dużym natężeniu ruchu, w pobliżu wyciągów, na końcu trasy, którą się poruszasz czy w momencie pogorszenia się warunków pogodowych, jeździć wolno i mieć dobry ogląd sytuacji.
Wybór kierunku jazdy
Będąc na stoku, pamiętaj, że pierwszeństwo ma osoba poruszająca się przed Tobą lub znajdująca się niżej niż Ty. Ponieważ ona nie widzie tego, co dzieje za jej plecami, to w Twoim obowiązku jest dopasować tor jazdy, tak aby nie doprowadzić do niebezpiecznych sytuacji, czyli np. zderzenia się, zajechania drogi czy wymuszenia na jadącym przed Tobą narciarzem lub snowboardzistą nagłej i niekontrolowanej zmiany pozycji lub kierunku jazdy.
Wyprzedzanie
Podczas jazdy na nartach czy snowboardzie po stoku możesz uskuteczniać wyprzedzanie innego uczestnika ruchu prawą lub lewą stroną. Pamiętaj, że nie jesteś w stanie przewidzieć, jak zachowa się osoba jadąca przed Tobą i jaki jest jej poziom zaawansowania, dlatego ważne jest też zachowanie odpowiedniej odległości przy wykonywaniu tego manewru. Reguła ta dotyczy również omijania osób stojących na terenie stoku czy nartostrady.
Ruszanie z miejsca i poruszanie się w górę stoku
Zatrzymałeś się na chwilę i chcesz ponownie włączyć się do ruchu? A może dopiero zaczynasz jazdę tego dnia? Bez względu na to, czy wjeżdżasz na oznakowaną drogę zjazdu, ruszasz po postoju czy też poruszasz się w górę, Twoim obowiązkiem jest spojrzeć w górę i w dół stoku, aby upewnić się, że możesz kontynuować jazdę bez utrudniania poruszania się innym czy stwarzania ryzykownych sytuacji.
Zatrzymanie na trasie
Jeśli źle się poczujesz, będziesz mieć awarię sprzętu lub inną sytuację wymagającą natychmiastowego zatrzymania się, oczywiście możesz to zrobić. Jednak w miarę możliwości staraj się unikać gwałtownych zatrzymań, zwłaszcza w wąskich miejscach, na zakrętach oraz obszarach o słabej widoczności. Upadłeś? Postaraj się jak najszybciej zejść z toru jazdy, aby nie doprowadzić do niebezpiecznych sytuacji.
Podchodzenie i schodzenie na nogach
Warto wiedzieć, że na trasach narciarskich obowiązuje ruch w jednym kierunku, a mianowicie w dół. Dlatego, niezależnie od tego, czy poruszasz się w górę czy też schodzisz w dół stoku bez nart, pamiętaj, aby robić to wyłącznie poboczem trasy. Dlaczego? Poruszając się pieszo po trasie w kierunku przeciwnym do osób zjeżdżających, stanowisz zagrożenie i zwiększasz ryzyko niebezpiecznych zdarzeń. Ponadto pozostawione ślady butów powodują m.in. nierówności w śniegu, przez co mogą również prowadzić do upadków, itp.
Jeśli wystąpi mgła lub inne warunki powodujące pogorszenie widoczności, a Ty poruszasz się pieszo, należy całkowicie zejść z trasy.
Przestrzeganie znaków narciarskich
Kolejnym ważnym punktem w kwestii bezpieczeństwa na stoku jest znajomość, obserwowanie i przestrzeganie znaków narciarskich (informacyjnych, nakazu i ostrzegawczych) dotyczących trudności trasy, informacji o utrudnieniach/zamknięciu trasy czy zagrożeniach typu lawina. Stopień trudności trasy oznaczony jest kolorami, z czego zielony odnosi się do łatwych nartostrad, niebieski i czerwony – średniozaawansowanych, a czarny – trudnych, dedykowanych doświadczonym entuzjastom dwóch desek. Zawsze wybieraj skalę trudności trasy do swoich umiejętności. Nie ryzykuj na zbyt trudnych trasach, jeśli dopiero stawiasz pierwsze narciarskie czy snowboardowe kroki.
W przypadku zagrożenia lawinowego, stosowane są flagi w odpowiednim kolorze:
- całe żółte – 1. i 2. stopień zagrożenia lawinowego,
- w żółto-czarną kratę – 3. i 4. stopień zagrożenia lawinowego,
- całe czarne – 5. stopień zagrożenia lawinowego.
Więcej przeczytasz w naszym poradniku: Lawina śnieżna.
Warto też znać dwa międzynarodowe znaki służące do komunikowania się z załogą helikoptera ratunkowego:
- TAK – obie ręce uniesione w górę i tworzące literę V oznacza, że potrzebujesz pomocy;
- NIE – prawa ręka uniesiona w górę, a lewa opuszczona – pomoc nie jest potrzebna.
Wypadki
Jesteś świadkiem wypadku lub kolizji na stoku? Działaj w sytuacjach awaryjnych i udzielaj pierwszej pomocy w razie potrzeby. Pamiętaj, aby wezwać odpowiednie służby ratownicze, sprawdzić, czy w pobliżu nie ma dodatkowych zagrożeń i zabezpieczyć miejsce wypadku (robi się to wbijając skrzyżowane narty w śnieg).
Obowiązek ujawnienia tożsamości
Jeśli zdarzy się tak, że będziesz uczestnikiem lub świadkiem wypadku, masz obowiązek podać odpowiednim służbom swoje dane osobowe. Twój opis zdarzenia może mieć kluczowe znaczenie w ustaleniu tego, jak doszło do wypadku/kolizji i kto jest za niego odpowiedzialny.
Podsumowując, pamiętaj, że bezpieczeństwo na stoku to nie tylko Twój obowiązek wobec siebie, ale także wobec innych miłośników sportów zimowych. Dzięki odpowiedniej wiedzy i ostrożności oraz przestrzeganiu zasad etyki narciarskiej i snowboardowej, możesz cieszyć się w pełni pobytem na stoku, bez zbędnego ryzyka. Mierz siły na zamiary i miej także na uwadze dyspozycję dnia.
Warto dodać, że w Polsce zgodnie z art. 45. Ustawy o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich:
- osoby uprawiające narciarstwo lub snowboarding w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, podlegają karze grzywny;
- dzieci do ukończenia 16. r.ż. są zobowiązane do uprawiania narciarstwa zjazdowego lub snowboardingu w dedykowanym kasku. Niestosowanie się do tego przepisu także wiąże się z karą grzywny.
Ponadto, dla bezpieczeństwa na stoku istotne jest odpowiednie przygotowanie kondycyjne do sezonu narciarskiego, które znajdzie odzwierciedlenie zarówno w komforcie, wydajności, jak i bezpieczeństwie jazdy na nartach czy snowboardzie. Pozwoli też obniżyć ryzyko urazu lub kontuzji czy niebezpiecznych wypadków. Więcej przeczytasz w naszym poradniku: Przygotowanie do sezonu narciarskiego.