Wycentrowane koła to klucz do płynnej, stabilnej i bezpiecznej jazdy. Jeśli zauważasz wibracje, nierówności lub inne problemy podczas obracania się kół, może to oznaczać, że nadszedł czas, aby przeprowadzić proces centrowania. Centrowanie koła w rowerze to zadanie, które może wydawać się trudne, ale z odpowiednią wiedzą i narzędziami, możesz z powodzeniem wykonać ten proces samodzielnie. W tym poradniku dowiesz się, jak wycentrować koła w swoim rowerze i uzyskać lepsze osiągi oraz cieszyć się jeszcze lepszymi wrażeniami podczas jazdy.
Na czym polega centrowanie koła rowerowego?
Centrowanie koła w rowerze to proces dokładnego ustawiania obręczy i szprych w taki sposób, aby koło obracało się równo wokół osi, nie wibrowało ani nie wykazywało bocznych odchyleń podczas obrotu. Polega na regulowaniu napięcia szprych, które łączą obręcz z piastą. Szprychy to cienkie metalowe pręty, które są odpowiedzialne za utrzymanie równego napięcia na całej obręczy.
Może się zdarzyć, że obręcz roweru straci swoją pozycję lub podczas obracania ma tendencję do przesuwania się, ocierając się o klocki hamulcowe lub szczęki hamulcowe. To całkowicie normalne zjawisko związane z użytkowaniem roweru i wystawianiem koła na obciążenia. Dochodzi tu do zmiany napięcie szprych, co może prowadzić do bicia bocznego (tzw. ósemka) lub bicia góra-dół (tzw. jajko).
Centrowanie koła w rowerze warto wykonać w różnych sytuacjach:
- po intensywnym użytkowaniu – jazda, zwłaszcza w trudnych warunkach terenowych lub przy większych obciążeniach, może wpłynąć na napięcie szprych i stan centrowania kół. Każdy rodzaj uderzenia w koło, np. o krawężnik, kamień lub przy wpadnięciu w dziurę – może spowodować np. utratę kształtu przez obręcz koła;
- po przebiciu opony – wymiana dętki po przebiciu lub montaż nowej opony może wpłynąć na równowagę kół. Jeśli podczas jazdy z nową oponą zauważysz wibracje lub odchylenia, może to być sygnał do sprawdzenia centrowania;
- po upadku lub wypadku – tego typu zdarzenia mogą prowadzić do zniekształceń obręczy, zmiany napięcia szprych lub ich pęknięcia czy wyszczerbienia;
- przed długą wyprawową rowerową lub rozpoczęciem sezonu rowerowego – taki przegląd zapewni bezpieczne i przyjemne doświadczenie podczas jazdy;
- po zakupie nowego roweru – choć producenci zazwyczaj dbają o to, aby rowery opuszczały fabrykę w dobrym stanie, czasami w trakcie transportu czy montażu mogą wystąpić drobne odchylenia.
Centrowanie koła – co jest potrzebne?
Jeśli zdecydujesz się na samodzielne wycentrowanie kół rowerowych, będzie Ci potrzebne kilka narzędzi i akcesoriów:
- klucz do szprych – zgodny z rozmiarem nypli (nakrętki utrzymujące szprychy w obręczy koła) w Twoim jednośladzie;
- centrownica/ wzorzec centrujący – to urządzenie mechaniczne pomaga w ocenie, czy obręcz jest równomiernie wycentrowana względem osi piasty. Jeśli nie jesteś zawodowym kolarzem lub fanem ekstremalnych wyczynów na rowerze, postaw na amatorski model centrownicy. Narzędzie będzie konieczne, gdy masz rower wyposażony w hamulce tarczowe;
- stojak do roweru – zapewni stabilne umieszczenie roweru w pionowej pozycji, co ułatwi dostęp do kół i wykonywanie regulacji;
- olej – może pomóc w odkręcaniu i regulacji nypli;
- okulary ochronne – ze względów bezpieczeństwa, na wypadek, gdyby np. szprycha złamała się z trakcie centrowania;
- miernik naprężenia szprych (tensometr) – opcjonalne narzędzie do pomiaru napięcia w poszczególnych szprychach.
Proces centrowania wymaga również precyzji i cierpliwości, zwłaszcza jeśli dopiero zaczynasz. Będziesz musiał dokładnie dostosować napięcie poszczególnych szprych i wielokrotnie sprawdzać efekty.
Jak wycentrować koło rowerowe?
Najpierw sprawdź stan szprych – czy jakaś nie jest urwana, poluzowana, a może którejś brakuje. Jeśli występuje któryś z powyższych problemów, należy wymienić zepsutą szprychę lub dokręcić tę, która się poluzowała (musisz uzyskać napięcie identyczne, jak w przypadku sąsiedniej szprychy).
Szprychy są w porządku? Czas na wstępną ocenę tego, czy koło ma wyraźne boczne odchylenia lub wibracje podczas obrotu. To pozwali zidentyfikować, które szprychy mogą wymagać regulacji. Warto dodać, że wszystkie pręty są zakotwiczone lub przymocowane do piasty znajdującej się obok osi koła. Patrząc na tarczę, zauważysz, że położenie szprych jest naprzemienne, tak że jedna jest umieszczona w wewnętrznym obszarze piasty, a następna w obszarze zewnętrznym.
Najdokładniejszą metodą sprawdzenia centrowania koła jest użycie centrownicy, ale jeśli nie masz tego urządzenia, możesz zrobić test wizualny. W tym celu podnieś rower, zakręć kołem i spójrz na nie z przodu lub z tyłu. Przykładowo, jeśli widzisz, że chwieje się o więcej niż 5 mm od lewej do prawej, nadszedł czas na centrowanie koła. Zauważ, że scentrowane koło może poruszać się na dwa sposoby: bocznie lub pionowo. W obu sytuacjach nieprawidłowe ruchy mogą wpływać na bezpieczeństwo, komfort i wydajność pedałowania, zwłaszcza podczas jazdy po szosie. Podczas skoku pionowego zauważysz, że koło tworzy owal, a nie obwód. Z kolei boczne centrowanie koła to prawdopodobnie najbardziej powszechne zjawisko występujące zarówno w przednim, jak i tylnym kole.
Po testach, czas na rozpoczęcie procesu centrowania koła w rowerze. Na początek umieść rower na stojaku lub stabilnym podparciu, spuść powietrze z opon i zdemontuj opony oraz dętki, aby uzyskać dostęp do obręczy i szprych. Włóż koło z powrotem do ramy. O czym należy pamiętać niezależnie od rodzaju centrowania? Zanim zaczniesz kręcić nyplami, nalej niewielką ilość oleju do otworów na szprychy. Przy dokręcaniu/luzowaniu nypli pamiętaj, że ich dokręcanie będzie wiązało się z ruchem przeciwnym do wskazówek zegara, a luzowanie wymaga obracania klucza do szprych zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Luzuj/dokręcaj nyple o ¼ obrotu. Uważaj, aby wraz z nyplem nie kręciła się szprycha – może się wtedy odkształcić lub złamać.
Centrowanie koła góra-dół
Centrowanie koła rowerowego w kierunku góra-dół lub centrowanie „jajka” odnosi się do ustawiania obręczy w taki sposób, aby nie występowało bicie w osi pionowej. Znajdź najwyższy punkt bicia i zacznij dokręcać nyple po obu stronach o ¼ obrotu. Obserwuj, czy nierówności się zmniejszyły. Teraz poluzuj nyple w najniższym punkcie bicia. Powtarzaj te czynności na przemian, aż koło uzyska naturalny kształt.
Centrowanie koła prawo-lewo
Inaczej centrowanie na boki lub „ósemka” polega na znalezieniu miejsca największego bicia po prawej czy lewej stronie. Do zaznaczania obszaru bicia do usunięcia możesz użyć kredy. Jeśli masz część obręczy, która jest wykrzywiona w prawo, znajdź najbliższy nypel przymocowany do lewej strony piasty i dokręć go, aby przyciągnąć go z powrotem na miejsce. Poluzuj z kolei ten po stronie przeciwnej. Powtarzaj czynność do usunięcia problemu.
Sprawdzanie naciągu szprych w kole
Po wycentrowaniu koła, sprawdź napięcie szprych przy pomocy dedykowanego miernika lub gdy go nie masz, przeprowadź test dźwiękowy. Delikatnie uderz w środkową część szprychy palcem lub plastikowym narzędziem. Dobrze napięte szprychy będą wydawać taki sam dźwięk, podczas gdy luźniejsze mogą brzmieć bardziej stłumione. W przypadku koła tylnego pamiętaj, aby porównywać odgłosy po tej samej stronie.
Po sprawdzeniu napięcia szprych, należy każdą z nich poluzować o ćwierć obrotu, aby zredukować nadmierne naprężenia. Teraz czas włożyć koło w ramę roweru i wybrać się na jazdę próbną, aby ocenić, czy obraca się równo i nie wykazuje odchyleń.
Ile kosztuje centrowanie koła rowerowego?
Nauka samodzielnego centrowania koła w rowerze może być cennym doświadczeniem jednak, jeśli wolisz skorzystać z pomocy specjalisty, zapraszamy do naszego serwisu rowerowego w sklepie stacjonarnym Sportano.pl w warszawskim Homepark Targówek. Koszt usługi centrowania koła w rowerze zaczyna się od 60 zł.
Możesz też wykonać u nas przegląd konserwacyjny, który zawiera:
- mycie roweru,
- regulacja przerzutek i hamulców,
- weryfikacja wszystkich połączeń śrubowych,
- weryfikacja stanu ogumienia oraz ciśnienia,
- czyszczenie i smarowanie napędu,
- centrowanie kół,
- wymiana zużytych lub uszkodzonych części tj. łańcuch, kaseta, klocki hamulcowe, ogumienie,
- montaż akcesoriów zakupionych w naszym sklepie (opcjonalnie).
Wykaz usług serwisu rowerowego i możliwość rezerwacji terminu dostępny jest w: Serwis rowerowy w Sportano.pl