Trasa wybrana, plecak spakowany, buty nałożone i w drogę! Mija kilka kilometrów i nagle pojawia się ból, dyskomfort i charakterystyczny bąbel. Znasz to? Niestety, pęcherze na stopach to nie taka drobnostka, jak może się wydawać. Jak im zapobiegać i w jaki sposób sobie z nimi radzić? Sprawdź nasz poradnik.
Czym się różnią pęcherze na stopach od odcisków?
Pojawienie się pęcherzy na stopach zazwyczaj jest rezultatem noszenia nieodpowiednich butów, które mogą być zbyt ciasne, źle dopasowane lub po prostu nierozchodzone. Ciśnienie i tarcie prowadzą do tworzenia się charakterystycznych bąbli, wypełnionych płynem. Naturalnie wytwarzana substancja surowicza jest mechanizmem ochronnym naszego ciała i ma zabezpieczać przed dalszym uszkodzeniem tkanek. Czasem pojawienie się pęcherzy na stopach wiąże się z bólem, który uniemożliwia wędrówkę. W skrajnych sytuacjach (gdy jest się na trudnym terenie, z dala od cywilizacji), może się okazać, że trzeba wezwać pomoc.
Odciski natomiast rozwijają się stopniowo, zwykle na skutek ciągłego narażenia stóp na tarcie lub w efekcie zaniedbania ich pielęgnacji. Trzeba więc sobie na nie dłużej “zapracować”.
Jak zapobiegać powstawaniu pęcherzy?
Co na pęcherze na stopach? Oto kilka sposobów na to, jak zmniejszyć ryzyko powstania nieprzyjemnych zmian na skórze.
Wybór właściwych butów
Doświadczeni wędrowcy wiedzą, że odpowiednio dobrane buty to – obok dobrego nastawienia i warunków pogodowych – najważniejsze składowe udanego hikingu lub trekkingu. To właśnie te elementy garderoby uratują Cię od bolesnych skutków intensywnego chodzenia.
Odpowiednio dobrane obuwie trekkingowe powinno zapewniać Ci umiarkowany “luz”. Nie oznacza to jednak, że masz kupować buty o dwa rozmiary za duże, bo wtedy stopa będzie się przemieszczać, co może doprowadzić do urazu czy kontuzji.
Kupując buty, miej na uwadze, że skarpetki trekkingowe z reguły są grubsze od tych, które nosimy na co dzień. Dlatego przymierzając obuwie przed wędrówką, miej na stopach właśnie model dedykowany górskim wyprawom. I najlepiej przymierzaj buty górskie wieczorową porą. Chodzi o to, że stopy po całym dniu są lekko spuchnięte. Dokładnie tak, jak bywa na szlaku. W ten sposób odtwarzasz „rzeczywiste warunki” chodzenia i jesteś mniej narażony na pomyłkę.
Dowiedz się więcej z artykułu: Jakie buty trekkingowe wybrać?
Odpowiednie skarpetki
Skoro już o skarpetkach trekkingowych mowa: pamiętaj, że nieprzemyślany wybór może prowadzić do powstania pęcherzy. Recepta? Postaw na materiały, w których stopy nie będę się mocno pocić. Najlepsza będzie wełna merino. W grę wchodzą także włókna syntetyczne.
O właściwościach wełny z merynosów przeczytasz w poradniku: Wełna merino
Czemu nie bawełna, po którą chętnie sięgamy na co dzień? To dlatego, że skarpety z tego materiału mają tendencję do magazynowania potu, a mokre stopy to prosta droga do odcisków.
Poza tym pamiętaj, że nawet coś tak prozaicznego jak staranne i dokładne zakładanie skarpetek ma znaczenie w kontekście zapobiegania pęcherzom. Przed wyjściem upewnij się, że materiał nie podwija się, nie roluje. Każde niepożądane wybrzuszenie grozi odciskami.
Więcej informacji znajdziesz w naszym poradniku: “Jakie skarpety trekkingowe?”
Dodatkowa para skarpet
Aby uchronić stopy przed pęcherzami, możesz też założyć dwie pary skarpet. Dodatkowa warstwa tkaniny ma za zadanie zmniejszyć tarcie między stopą a butem oraz zminimalizować ucisk na delikatne obszary skóry. Najlepiej założyć cienką skarpetkę jako pierwszą warstwę, a na nią nieco grubszy model.
Warto również wyrobić w sobie nawyk pakowania do plecaka zapasowej pary skarpetek, by móc je wymienić, jeśli dojdzie do przemoczenia (np. podczas deszczu czy przekraczania strumienia).
Sznurowanie z wyczuciem
Zarówno zbyt mocne, jak i za luźne sznurowanie może skutkować nieprzyjemnymi konsekwencjami dla stóp. To pierwsze spowoduje, że cholewka buta będzie za bardzo przylegała do stopy, co może prowadzić do ucisku i dyskomfortu. Z kolei zbyt luźny zacisk sprawi, że stopa w bucie będzie się przesuwać, co zwiększa ryzyko powstania otarć.
Zadbaj o balans – musisz zapewnić optymalne wsparcie dla stopy, bez nadmiernego ucisku czy luzu.
Polecamy nasz poradnik: Jak wiązać buty turystyczne.
Zasypki
W ograniczaniu tarć pomogą ci także specyfiki, które nie kojarzą się z górskimi wyprawami. Na przykład zasypka dla niemowląt, która została wynaleziona w celu chronienia przed odparzeniami w pieluszkach, a równie dobrze sprawdza się jako „tarcza ochronna” przeciwko mikrourazom delikatnej skóry na stopach w warunkach wzmożonej potliwości.
Kremy
Prewencyjnie możesz też zastosować kremy ochronne. Czym smarować pęcherze na stopach? Dobrze sprawdzają się maści natłuszczające typu Sudocrem. Nawet cienka warstwa tego rodzaju preparatów znacznie ograniczyć tarcie, chroniąc Cię przed pęcherzami.
Taping
Jeśli wiesz, w których miejscach zwykle robią Ci się pęcherze, możesz również zastosować technikę tzw. tapingu, czyli oklejania wybranych obszarów specjalnymi plastrami (np. typu moleskine lub z technologią hydrokoloidową). Tworzą one dodatkową warstwę ochronną wokół wrażliwych obszarów, zapewniając delikatną osłonę i łagodząc nacisk oraz tarcie.
Lżejszy ekwipunek
Ciężar bagażu ma znaczący wpływ na pracę stóp i ogólną wydajność ruchową. Im mniej masz do noszenia, tym łatwiej będzie poruszać się w trudnym terenie oraz unikać kontuzji. Dlatego jeszcze przed wędrówką, zrewiduj zawartość plecaka, aby zmniejszyć obciążenie stóp i zwiększyć komfort chodzenia.
Zachęcamy do przeczytania artykułu: Jak spakować plecak trekkingowy.
Nowe buty trzeba rozchodzić
Nowe buty, chociaż bardzo wygodne i wydają się być dobrze dopasowane, na trasie mogą przysporzyć ci wielu problemów. Dlaczego? Obuwie górskie często wykonane jest z naturalnej skóry, która potrzebuje czasu, by dostosować się do kształtu stopy. Nie ma gwarancji, że nowa para butów, gdy skorzystasz z niej w wymagającym terenie i będziesz wędrować przez kilka godzin, nie zacznie Cię obcierać. Dlatego rozchodzenie butów przed wyprawą jest kluczowe dla zapewnienia wygody podczas marszu.
Najlepszym sposobem na rozchodzenie butów będą krótkie, ale systematyczne spacery wokół domu lub w pobliskim parku. W kontrolowanych warunkach stopa ma szansę dostosować się do nowego obuwia, a skóra buta stopniowo ulega rozciągnięciu, eliminując potencjalne punkty ucisku.
Jak zapobiegać pęcherzom, gdy już jesteś na szlaku?
Profilaktyka oraz szybkie działania to absolutne podstawy, o których trzeba pamiętać również wtedy, gdy już wyruszysz w wędrówkę.
Nawodnienie organizmu
Jeśli zapominasz o regularnym nawadnianiu się (minimum 1,5 litra na dobę!), negatywnie wpłynie to na kondycję skóry i znacząco zwiększy ryzyko powstawania odcisków. Skóra staje się wówczas bardziej podatna na otarcia, a pot, zamiast normalnie odparowywać, pozostaje na powierzchni, tworząc drobne kryształki soli, które dodatkowo zwiększają tarcie i podrażnienie.
Szybkie naklejenie odpowiedniego plastra
Pierwsze, nawet najmniejsze, otarcie jest sygnałem, że trzeba założyć plaster. Później może być za późno.
Wychodząc na szlak, dobrze mieć ze sobą apteczkę wyposażoną w specjalne plastry na pęcherze na stopach. Co jeszcze powinno się w niej znaleźć? Na przykład materiał chłonny (gaza) i środek dezynfekujący.
Jeśli chodzi o rodzaj plastrów awaryjnych, to najlepiej sprawdzają się te z technologią hydrokoloidową, które amortyzują pęcherz, zapewniając natychmiastową ulgę w bólu i szybsze gojenie. W takich produktach zastosowano specjalny żel aktywny z cząsteczkami absorbującymi wilgoć.
Profilaktyczny odpoczynek dla stóp
Planując odpoczynek na trasie, zadbaj także o stopy. Gdy masz chwilę przerwy, warto ściągnąć buty, by przewietrzyć “zmęczoną” skórę i wysuszyć zawilgocone skarpetki.
Sposób na pęcherze na stopach podczas wędrówki
Stało się. Masz bolesne pęcherze na stopach. Przebijać czy nie? Odpowiedź jest niejednoznaczna: to zależy. Od ich wielkości i położenia.
Jeśli są to pęcherze na stopach od spodu, specjaliści zalecają, by ich nie przebijać, ponieważ pełnią one istotną funkcję ochronną dla skóry. Dodatkowo zapewniają jałowe środowisko, co łagodzi nacisk i chroni przed zanieczyszczeniami.
Jeśli jednak pęcherz jest wyjątkowo duży i wydaje się, że sam wkrótce pęknie lub znajduje się w problematycznym miejscu, można ewentualnie go przekłuć, pamiętając jednak o zasadach higieny (użycie sterylnego narzędzia) oraz o dezynfekcji.
Jak zdezynfekować pęcherz? Jak go zabezpieczyć?
Gdy pęcherz został przebity, należy odkazić miejsce, przykładając jałowy gazik nasączony preparatem przeznaczonym do dezynfekcji ran. Dla uzyskania właściwego efektu gazik należy przyłożyć na fragment po pęcherzu na około 2 minuty.
Następnie można zastosować jedną z aptecznych maści na pęcherze na stopach, np. popularne pięciomiligramowe “saszetki” z antybiotykiem.
Czy usuwać skórę po pękniętym pęcherzu?
Jeśli pęcherz pękł, nie usuwaj skóry. Pozostaw ją jako naturalną ochronę dla nowego naskórka, który się formuje.
Pęcherze u dzieci. Jak sobie z nimi radzić?
Pęcherze na stopach u dziecka leczy się i dezynfekuje w taki sam sposób, jak u osób dorosłych. Wskazana jest jednak zwiększona wrażliwość, empatia i cierpliwość w postępowaniu.
Pęcherze na stopach – leczenie domowymi sposobami
Oto kilka domowych sposobów, które pozwolą poradzić sobie z pęcherzami:
● kąpiele stóp z dodatkiem soli zawierających lawendę, w naparze z rumianku lub z dodatkiem olejku herbacianego.
● olej kokosowy lub olejek rycynowy (dla regeneracji).
● żel aloesowy (dla ukojenia w bólu).
Połączenie tych trzech metod to szybki sposób na pęcherze na stopach w warunkach domowych, ale pamiętaj o tym, że naprawdę trudne przypadki będą wymagać od Ciebie raczej wizyty w aptece.
Jak widzisz, samo zapobieganie powstawaniu pęcherzy podczas pieszych wędrówek to kluczowy element utrzymania komfortu i bezpieczeństwa. Wybór odpowiedniego obuwia, stosowanie właściwych skarpetek wykonanych z oddychających materiałów, odpowiednie sznurowanie butów trekkingowych oraz regularne nawadnianie organizmu to kluczowe czynniki redukujące ryzyko wystąpienia nieprzyjemnych “bąbli”. A jeśli jest już za późno, działaj odpowiedzialnie i pamiętaj, czego unikać w przyszłości.