Chyba każdy ma w domu bardziej lub mniej rozbudowany zestaw narzędzi, po które sięga się gdy trzeba coś przymocować, zdemontować lub dokonać naprawy. Taki sprzęt będzie jednak mało poręczny podczas aktywności outdoorowych. A przecież narzędzia przydają się w różnych sytuacjach, np. gdy przed Tobą misja przygotowywania górskiego biwaku, naprawienia usterki w przyczepie kempingowej czy podczas wyprawy rowerowej, gdy zdarzy się awaria. Wówczas z opresji wybawi Cię dobry multitool.
Przedmiot ten można zdefiniować, używając dwóch słów – “narzędzie wielofunkcyjne”. Pomysł, by w jednym urządzeniu połączyć funkcjonalności kilku różnych przyborów nie jest nowy – przed wiekami mieli go wcielać w życie Rzymianie.
Multitooli w obecnym kształcie to pomysł absolwenta wydziału mechanicznego na Uniwersytecie Stanowym w Oregonie – Tima Leathermana. W 1975 roku Amerykanin zapakował do Fiata 600 niezbędny ekwipunek i wraz z żoną wybrał się w podróż po Europie Środkowo-Wschodniej oraz Bliskim Wschodzie. W trakcie wyprawy m.in. przez Polskę, Leathermana nie omijały drobne awarie. Psuł się zarówno samochód, jak i sprzęt, z którego korzystał. Podróżując przez kraje, gdzie w sklepach brakowało wielu podstawowych produktów, zdany był na siebie i możliwości harcerskiego scyzoryka. Wówczas zrozumiał, że podczas takich ekspedycji potrzebny jest szerszy pakiet narzędzi, a najbardziej żałował, że nie ma przy sobie kombinerek. To one stały się bazą, na której Leatherman oparł swój wynalazek. Jeszcze w trakcie podróży stworzył pierwsze szkice przedstawiające multitool. Po powrocie wykonał prototyp i opatentował nowe narzędzie, które dziś ułatwia życie miłośnikom szeroko rozumianego outdooru.
W przypadku klasycznych multitooli podstawą są rozkładane kombinerki. W ich rączkach kryją się pozostałe narzędzia. Mogą znaleźć się tam takie przybory jak: nóż, mini piła do drewna, pilnik, zestaw śrubokrętów oraz różnego rodzaju klucze. Często dochodzą do tego otwieracze do konserw i butelek. Zdarzają się bardziej specjalistyczne dodatki, jak np. przyrząd do wyciągania gwoździ, przecinak do kabli czy krzesiwo. Ma to być sprzęt uniwersalny, a przy tym mały – mieszczący się w kieszeni.
Trzeba jednak pamiętać, że z każdym kolejnym przyborem rośnie waga całego zestawu. Taki przyrząd musi więc być dobrze przemyślany – tak, by ściśle odpowiadał na potrzeby użytkowników o konkretnym profilu zainteresowań. Multitool outdoorowy będzie więc oferował nieco inne funkcjonalności niż multitool rowerowy czy samochodowy.
Należy zaznaczyć, że niektóre modele przeszły ewolucję i nie mają już masywnych kombinerek. W ten sposób powstał swego rodzaju “scyzoryk multitool”, który jest lżejszy od pierwowzoru, ale zapewnia więcej możliwości, niż sam nóż.
Multitool nie jest rozwiązaniem optymalnym dla każdego typu aktywności na świeżym powietrzu. Gdy wybierasz się na jednodniową wycieczkę w góry lub planujesz przejść jakieś pasmo, nocując wyłącznie w schroniskach, raczej nie będziesz mieć okazji do skorzystania z kombinerek oraz niektórych dodatków. Bardziej praktycznym przyrządem będzie wówczas
scyzoryk , który przyda się w trakcie przygotowywania ogniska czy podczas przyrządzania posiłków w schroniskowej kuchni, a do tego jest zdecydowanie lżejszy. Możesz też rozważyć zabranie wersji “odchudzonej”, jaką jest nóż multitool z podstawowymi funkcjami.Model bardziej rozbudowany warto mieć przy sobie, gdy planujesz noclegi w outdoorze i wiesz, że taki biwak trzeba będzie przygotować, bazując na tym, co znajdziesz w lesie. Multitool to także wybór bywalców pól kempingowych i istotna część ekwipunku miłośników survivalu oraz bushcraftu.
Więcej informacji o tych aktywnościach znajdziesz w artykułach: Co to jest survival? i
Bushcraft – co to jest i jak zacząć? .Drugą dużą grupą, która chętnie sięga po tego typu narzędzia, są cykliści. Multitool rowerowy będzie ciekawą alternatywą dla narzędzi, które przezorny fan dwóch kółek zabiera w każdą trasę. W końcu awaria może zdarzyć się zarówno na długodystansowym szlaku prowadzącym przez pustkowie, jak i podczas popołudniowej przejażdżki – 10 km od domu. Zestaw odpowiednich kluczy może wybawić Cię z opresji.
Jeśli przed Tobą
wybór multitoola , najpierw zastanów się, do czego chcesz używać takiego sprzętu. Sami producenci często określają jego przeznaczenie, co powinno ułatwić Ci zadanie.W następnej kolejności zwróć uwagę na to, ile multitool ma narzędzi i co za ich pomocą jesteś w stanie zrobić. Jeśli planujesz zabierać go w teren, istotne są gabaryty oraz waga, ale też ewentualny sposób mocowania. Niektóre modele można przytwierdzić do paska, albo nawet do breloczka z kluczykami, są też takie, które chowa się do pokrowca. Pamiętaj o tym, że mniejszymi narzędziami trudniej jest operować, a jeśli klucz nie będzie mieć wystarczająco długiego ramienia, możesz mieć problem z odkręceniem zapieczonej śruby. Nóż o dłuższym ostrzu będzie miał więcej zastosowań niż wersja “mini”.
Niekiedy konkurencyjne modele mają te same funkcjonalności, ale wyraźnie różnią się ceną. Sekret zwykle tkwi w jakości użytych materiałów. Warto szukać multitooli wykonanych z wysokiej jakości stali nierdzewnej lub tytanu, które będą mocne, więc sprostają najtrudniejszym zadaniom, a do tego są odporne na korozję. Na sprzęt wysokiej klasy producenci zwykle dają dosyć długą gwarancję, co powinno być pewnego rodzaju drogowskazem.
Dobrze jest też zwrócić uwagę na detale wpływające na bezpieczeństwo i komfort użytkowania – takie jak sposób otwierania i system blokowania narzędzi. To ważne, bo jeśli podczas pracy dojdzie do przypadkowego schowania się nożyka lub klucza, możesz się zranić. Znaczenie ma także ergonomia (multitool powinien dobrze leżeć w dłoni) i staranne wykonanie.
Pakując plecak na zwykłą wycieczkę w góry, trzeba pamiętać o tym, by ekwipunek nie był zbyt ciężki. Dlatego optymalnym rozwiązaniem będzie mały multitool, wyposażony w najbardziej przydatne narzędzia. Może to być wersja minimalistyczna, niewiele różniąca się od klasycznego scyzoryka – taka jak nóż multitool
Gerber Armbar Slim Cut 4l , który waży zaledwie 59 g i oprócz wysokiej jakości ostrza posiada także nożyczki i otwieracz do butelek. Dla bezpieczeństwa użytkowników wyposażony został w blokadę Frame Lock.Kiedy szykujesz się na dłuższy trekking, podczas którego w planie jest biwak, postaw na multitool o niewygórowanej wadze, który posiada większą liczbę narzędzi. Musisz mieć sprzęt, przy pomocy którego w razie potrzeby zetniesz gałąź lub przetniesz splątaną linkę, przygotujesz drewno na rozpałkę, otworzysz konserwę, przyrządzisz posiłek, czy dokręcisz śrubki. Jeśli możesz pozwolić sobie na model nieco cięższy, rozważ wersję wyposażoną w kombinerki. To narzędzie przydaje się w różnych sytuacjach. Niewykluczone, że sięgniesz po nie również w trakcie budowania prowizorycznego schronienia.
Dobrym wyborem będzie lekki (70,9 g) multitool
Gerber Splice Pocket , który wyposażony został w uniwersalny nóż, wygodne nożyczki (zamiast tradycyjnych kombinerek), piłkę do drewna, pilnik, otwieracz do butelek oraz śrubokręty: jeden krzyżak i dwa płaskie. To w zupełności wystarczy, by uporać się z typowymi zadaniami.W takich warunkach dobrze sprawdzi się też multitool
Gerber Armbar Scout ze stali nierdzewnej oraz aluminium, o wadze 87 g. Wyposażony został w najbardziej potrzebne narzędzia, m.in.: nóż o długości ostrza 6,35 cm, piłę, nożyczki, otwieracze do puszek i butelek, czy specjalną głowicę, która pełni funkcję młotka. Na poziom bezpieczeństwa wpływa blokada Frame Lock.Jeśli masz w zwyczaju spędzać wolny czas na polach kempingowych, na które dojedziesz autem, nie musisz szukać modeli wyróżniających się niską wagą. Warto więc zainwestować w uniwersalny sprzęt, z którym stawisz czoła szerszej gamie awarii. Idealną opcją będą tu modele dedykowane kierowcom lub przeznaczone dla majsterkowiczów. Takie, dla których bazą są kombinerki. Multitool na kemping, powinien być przydatnym akcesorium, jeśli przyjdzie Ci zmierzyć się z mniejszą usterką w samochodzie lub przyczepie kempingowej, będziesz musiał zreperować namiot, albo przygotować ognisko.
Sprzętem, który sprawdzi się w wielu sytuacjach, jest
Gerber Center-Drive . Ten nowoczesny multitool posiada kombinerki, które sprawnie rozłożysz, używając jednej ręki oraz nóż, z wydłużonym gładkim ostrzem, a także praktyczny śrubokręt z gniazdem na bity. Na polu kempingowym mogą się przydać także inne narzędzia, m.in.: mini piła, przecinak do drutu, przyrząd do wyciągania gwoździ, pilnik, szydło i otwieracz do butelek.Jeśli Twoją pasją jest kolarstwo, przyda Ci się narzędzie sprofilowane dokładnie pod taką aktywność. Multitool rowerowy wyposażony jest w śrubokręty oraz klucze (przede wszystkim imbusy oraz TORX) umożliwiające dokonanie większości napraw i regulacji. Często posiada też bardziej specjalistyczne akcesoria: skuwacz do łańcucha, klucz do szprych oraz łyżki do ściągania opon. Rzadziej znajdziemy w nim klasyczne kombinerki, które – owszem – bywają przydatne, ale podnoszą wagę całego zestawu.
Jeśli preferujesz rozwiązania minimalistyczne, możesz wybrać kompaktowy model
Lezyne Multi-Tool V Pro 11 , który waży zaledwie 96 g. Składa się on z 11 narzędzi (kluczy imbusowych i TORX oraz śrubokręta krzyżakowego), skonfigurowanych tak, by możliwe było naprawienie typowych usterek czy wyregulowanie przerzutek. Ten multitool rowerowy wykonany został z najwyższej jakości materiałów i zabezpieczony przed rdzą przy zastosowaniu technologii Black Anti-Corrosion.Rowerzyści, którzy stawiają na szeroki wachlarz możliwości, wybiorą model
Lezyne Multi-Tool Super V23 . Przy niewygórowanej wadze (155 g) oferuje bogaty zestaw narzędzi: oprócz imbusów, kluczy TORX i śrubokręta krzyżakowego, także sześciokątny 8/10 mm, klucze do szprych, skuwacz do łańcucha, a nawet zestaw do naprawy opon tubeless. Przyrząd ten powstał z wysokiej jakości stali oraz aluminium. Jest nie tylko wytrzymały, ale też wyróżnia się dobrym designem.