Jesteś początkującym piłkarzem lub rodzicem młodego adepta futbolu i stoisz przed wyborem piłki do piłki nożnej, ale różnorodność rodzajów i rozmiarów utrudnia Ci podjęcie odpowiedniej decyzji? Powinieneś wybrać piłkę w rozmiarze 5, 4 czy może 3? Czy poziom umiejętności i rodzaj nawierzchni ma znaczenie? W tym artykule sprawdzimy, jak wybrać najlepszą piłkę do nogi, która będzie miała odpowiedni wpływ na naukę techniki, kontrolę nad piłką i ogólną przyjemność oraz satysfakcję z gry.
Piłka do piłki nożnej – rodzaje
Piłki do piłki nożnej dzielą się na kilka rodzajów, ze względu na to:
- na jakiej nawierzchni grasz (naturalna trawa, sztuczna murawa, hala, twarde podłoże typu beton lub asfalt czy piaszczysta plaża);
- w jakim celu ich używasz (trening, do meczu oficjalnego, do gry towarzyskiej/sparingu/rekreacji).
Zarówno piłki nożne meczowe, jak i piłki nożne treningowe mogą być dedykowane grze na naturalnej lub sztucznej murawie. W pierwszym przypadku najczęściej produkowane są ze skóry, w drugim – ze skóry syntetycznej, z poliuretanu lub są to modele hybrydowe (ich produkcji wykorzystuje się różne materiały).
Piłki nożne meczowe
Używane są podczas oficjalnych meczów, w międzynarodowych turniejach (np. FIFA World Cup™, UEFA Euro, CONMEBOL Copa America) i w rozgrywkach ligowych (np. w angielskiej Premier League, hiszpańskiej La Liga czy niemieckiej Bundeslidze). Cechują się starannym i wysokiej jakości wykonaniem ze skóry syntetycznej, co gwarantuje doskonałe właściwości lotne, zachowanie kształtu i kontrolę. Piłki nożne meczowe spełniają międzynarodowe standardy FIFA (Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej) lub NCAA (National Collegiate Athletic Association) i NFHS (National Federation of State High School Associations). Ostatnie dwie organizacje certyfikują piłki odpowiednio do gry w college’u i szkołach średnich w Stanach Zjednoczonych.
Piłki nożne treningowe
Jak wskazuje nazwa, są przeznaczone do treningów piłkarskich. Piłki nożne treningowe oferują bardzo wysoką wytrzymałość, aby sprostać wymaganiom związanym z częstym użytkowaniem. Są również świetnym wyborem do gry rekreacyjnej lub dla doświadczonych piłkarzy, którym zależy na poprawie swoich umiejętności gry w piłkę. Piłki treningowe również są oznaczane certyfikatami FIFA Quality.
Piłki nożne na halę
Piłki halowe mogą być używane do gry w miejscach nie zaprojektowanych z myślą o grze w piłkę nożną, np. boisko do koszykówki lub kort tenisowy. Wśród piłek nożnych na halę mamy jeszcze modele futsalowe (halowa odmiana piłki nożnej) wytwarzane z pianki, które są dość ciężkie i nie odbiją się zbyt wysoko.
Piłki nożne na sztuczną trawę
Wprawdzie na sztucznej murawie można używać klasyczne piłki meczowe lub treningowe, to jednak do tej nawierzchni zaprojektowano specjalny model – piłkę turf. Charakteryzuje się ona łatwiejszym odbijaniem i szybszą poruszaniem.
Piłki na twarde nawierzchnie
Uliczna piłka nożna wymaga piłki wykonanej z trwałych i odpornych na ślizganie się czy zadrapania związane z grą na betonie lub asfalcie. Zaleca się modele wykonane z PVC i wyposażone w pęcherz butylowy, który długo utrzymuje odpowiedni poziom powietrza.
Piłki nożne na plażę
Piłki do beach soccera mają te sam rozmiar co klasyczna piłka do nogi, jednak są od nich znacznie lżejsze, bardziej miękkie i dodatkowo wyściełane, aby zapewnić pełen komfort kopnięć bosą stopą.
Rozmiary piłek nożnych
Wyróżniamy 5 rozmiarów piłek do piłki nożnej, które należy dopasować głównie do wieku gracza oraz jego umiejętności. Zbyt duża lub za ciężka piłka w stosunku do możliwości fizycznych i poziomu wytrenowania zawodnika może prowadzić do urazów i kontuzji, w tym głównie nadwyrężenia ścięgien i więzadeł. Najmniejszy piłki do nogi są lekkie, łatwiejsze w kontrolowaniu oraz bezpieczniejsze, jeśli chodzi o siłę uderzenia, co sprzyja odpowiedniemu rozwojowi techniki i podnosi przyjemność z gry, dlatego są dedykowane najmłodszym i początkującym piłkarzom. W przypadku rozmiaru piłek do piłki nożnej dobieranych do treningów klubowych dla różnych grup wiekowych, warto zwrócić uwagę na zalecenia i wymogi lokalnych lig lub organizacji piłkarskich, które mogą mieć swoje własne wytyczne w tym zakresie.
Rozmiary piłek do piłki nożnej:
- rozmiar 5 – to największe piłki dedykowane dla młodzieży od 12 r. ż. oraz dorosłych. To standardowy rozmiar używany w profesjonalnych rozgrywkach;
- rozmiar 4 – przeznaczony dla młodych piłkarzy w wieku 8-12 lat;
- rozmiar 3 – odpowiedni dla dzieci między 5. a 8 r. ż.;
- rozmiar 2 i 1 – stosowany do gry przez dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat) lub w początkowych fazach nauki gry w piłkę nożną.
| ROZMIAR PIŁKI | OBWÓD PIŁKI | WAGA PIŁKI | WIEK GRACZA |
| 5 | 68-70 cm (27-28 cali) | 410-450 g | 12 lat i więcej |
| 4 | 63,5-66 cm (25-26 cali) | 310-395 g | 8-12 lat |
| 3 | 58,5-61 cm (23-24 cale) | 280-320 g | 5-8 lat |
| 2 i 1 | 46-51 cm (18-20 cali) | ok. 200 g | Poniżej 5 lat |
W przypadku futsalu stosowane są trzy rozmiary:
- rozmiar 4 – przeznaczone dla młodzieży od 13 r. ż. i do rozgrywek seniorskich;
- rozmiar 3 – model juniorski dla graczy w wieku 8-12 lat;
- rozmiar 2 – mini piłka dla dzieci poniżej 7 r.ż.
Jak wybrać najlepszą piłkę do piłki nożnej?
Dobór idealnej piłki do nogi nie kończy się na rozmiarze, rodzaju nawierzchni czy poziomu rozgrywek. Znaczenie mają też takie czynniki, jak: zastosowany materiał zewnętrzny, konstrukcja, typ podszycia i pęcherza, spełnianie odpowiednich standardów czy producent.
Materiał zewnętrzny
Zewnętrzna obudowa piłki do nogi produkowana jest głównie z:
- skóry syntetycznej – to najwyższej jakości i najdroższe modele, używane w profesjonalnych rozgrywkach. Zapewniają doskonałą precyzję i kontrolę gry. Jednak słabo sprawdzą się na twardej nawierzchni (ulica, betonowy podjazd itp.) z uwagi na duże ryzyko porysowania czy uszkodzenia;
- PU (poliuretan) – to dobry stosunek jakości do trwałości, miękkości i responsywności;
- PVC (polichlorek winylu) – najbardziej przystępne cenowo, trwałe i dość twarde piłki o niższej odporności na intensywne użytkowanie;
- hybrydowe – łączą właściwości kilku powyższych materiałów.
Typ pęcherza
Piłki do piłki nożnej składają się też z pęcherza, czyli wewnętrznej części wypełnionej powietrzem i odpowiadającej za utrzymanie ciśnienia. Najczęściej stosowane rodzaje pęcherzy to:
- lateksowe – charakteryzują się sprężystością i miękką budową, która pozwala odpowiednio odbijać się piłce oraz stosunkowo krótkim czasem utrzymania powietrza (muszą być dość często pompowane);
- butylowe – wyróżniają się dobrym zatrzymywaniem powietrza i dużą sztywnością;
- gumowe – zapewniają dużą wytrzymałość i odporność na drgania. Świetnie sprawdzi się na twardych nawierzchniach;
- hybrydowe – łączą właściwości butylu i lateksu, co przekłada się na dużą wytrzymałość i elastyczność oraz możliwość stosowania na różnego typu podłożu.
Piłki nożne na halę są wypełnione pianką, która tłumi ich właściwości odbijania.
Podszycie
Podszycie mieści się między zewnętrzną obudową a pęcherzem piłki do nogi. Zwykle to wiele warstw, od jakości których zależy wytrzymałość danego modelu. Może być wykonane z włókien syntetycznych (zwykle poliester) lub bawełny. Często do nadania piłce większej miękkości, stosuje się podszycie wykonane z pianki.
Konstrukcja
Najpopularniejszą konstrukcją piłki do nogi jest model z 32 panelami, które najlepiej oddają lot piłki przy bardzo mocnym kopnięciu. Na rynku dostępne są też piłki składające się z 18, 26, a nawet 6 paneli. Generalnie im mniej paneli, tym piłka jest szybsza, a im więcej – łatwiej ją kontrolować. Budowa paneli może również mieć znaczenie w kontekście lotu piłki, np. niektóre piłki mają gładszą powierzchnię dla lepszej aerodynamiki. Najwyższej jakości piłki do piłki nożnej są wyposażone w ręcznie szyte panele. O klasę niżej są piłki szyte maszynowo, a w trakcie treningów, do gry rekreacyjnej lub akcji promocyjnych używa się zwykle piłki z klejonymi panelami.
Standardy
Aby piłka mogła być używana w meczach czy zawodach, powinna spełniać określone kryteria i być zatwierdzona przez odpowiednią organizację, czyli wspomniane wcześniej FIFA, NFHS i NCAA. W przypadku FIFA wyróżniamy trzy poziomy standardów: FIFA Basic, FIFA Quality i FIFA Quality Pro. Piłki do gry na zewnątrz, do futsalu i piłki plażowej muszą przejść rygorystyczną procedurę testową w warunkach laboratoryjnych, gdzie poddaje się je 7 sprawdzianom w najtrudniejszym warunkach. Testy prowadzone są w takich zakresach, jak: waga, obwód, okrągłość, odbicie, absorbcja wody, utrata ciśnienia oraz zachowanie kształtu i rozmiaru. Na piłkach można też znaleźć logo IMS (International Matchball Standard). To stary certyfikat, który mogą otrzymać piłki, które pomyślnie przejdą mniej rygorystyczne testy niż te stosowane przez FIFA.
Producent
Renomowany producent to kolejny czynnik, który warto wziąć pod uwagę przy wyborze futbolówki. Znane i cenione marki przez profesjonalistów na całym świecie to gwarancja dbałości o jakość wykonania i odpowiednie parametry techniczne. Do najpopularniejszych producentów piłek o piłki nożnej należą: adidas, PUMA, SELECT i Nike. Marki te niejednokrotnie opracowują innowacyjne technologie, które mają np. zwiększyć odporność na absorbcję wody, utrzymać odpowiednie ciśnienie, zapewnić wysoką wytrzymałość czy zachowanie kształtu. Przykładowo, marka SELECT stosuje solidną dętkę Zero-Wing gwarantującą optymalną krągłość czy podwójnie uszczelniony zawór Double Lock™. Z kolei Nike opracowało specjalne rowki Aerowsculpt zwiększające precyzję podkręcania piłki, a PUMA oferuje wytrzymały zawór PUMA Air Lock.
Która piłka jest lepsza szyta czy klejona?
To, czy wybierzesz piłkę szytą czy klejoną, zależy od Twoich indywidualnych preferencji, rodzaju gry i przeznaczenia piłki. Warto wziąć też pod uwagę poziom gry oraz rodzaj nawierzchni. Piłki szyte, w których panele są ze sobą zszywane ręcznie lub maszynowo solidnymi nićmi, to popularne rozwiązanie z uwagi na cenę i tradycyjny wygląd. Charakterystyczne widoczne szwy mogą wpływać na żywotność piłki oraz niektóre aspekty gry, np.: kontrolę czy rotację. Szyte piłki do piłki nożnej mogą też bardziej absorbować wodę, przez co będą oferować słabsze właściwości lotne w mokrych warunkach. Natomiast klejone piłki do nogi posiadają obudowę z paneli sklejonych ze sobą specjalistycznym klejem, co przekłada się na gładszą powierzchnię, świetną kontrolę piłki i właściwości lotne oraz mniejsze wchłanianie wody. Alternatywnym rozwiązaniem o dużej wytrzymałości są futbolówki z panelami łączonymi przy użyciu metody termicznej.
Podsumowując, przy wyborze piłki do piłki nożnej kluczowe znaczenie ma to, aby dopasować model do określonego celu (mecz, trening, gra na hali itp.) oraz wybrać taki produkt, który posiada certyfikacje FIFA lub innych organów regulacyjnych, co gwarantuje odpowiednie parametry piłki. Zanim wybierzesz najlepszą dla siebie piłkę do nogi, która odpowiada Twoim potrzebom i stylowi gry, warto przetestować różne rodzaje futbolówek.