Rzut karny, rzut wolny, rzut rożny, rzut z autu, czyli wszystko o rodzajach rzutów w piłce nożnej

Sylwia Stwora-Petela 18.06.2024 ( 12.02.2025 )

Rzuty są jednym z kluczowych elementów gry w piłkę nożną – odgrywają znaczącą rolę w strategii i dynamice rozgrywki. Niezależnie od tego, czy jest to rzut karny, rzut wolny, rzut rożny czy rzut z autu, każdy z tych stałych fragmentów gry stanowi okazję do stworzenia sytuacji bramkowej lub odzyskania kontroli nad meczem. Znaczenie ma precyzja wykonania, taktyka zespołu i umiejętność szybkiego reagowania na zmieniające się warunki na boisku. Omawiamy bliżej różne rodzaje rzutów w piłce nożnej.

Rzut karny popularnie nazywany „jedenastką” to rodzaj rzutu wolnego bezpośredniego. Przyznaje się go za przewinienie drużyny broniącej w jej polu karnym. Może to być nieprzepisowe zatrzymanie przeciwnika, faul czy zagranie piłki ręką. Rzut karny to jedna z najlepszych okazji do zdobycia gola w tracie meczu piłki nożnej .

Kiedy jeszcze mamy do czynienia z rzutami karnymi? Są one ostateczną formą rozstrzygnięcia wyniku spotkania w meczu pucharowym, gdy po regulaminowych 90 minutach gry oraz dogrywce (2×15 minut) mamy remis, a niezbędne jest wyłonienie zwycięzcy. W tej sytuacji ma miejsce seria rzutów karnych. Każda drużyna ma do oddania 5 strzałów na bramkę, której broni bramkarz przeciwnego zespołu. Rzuty karne w tym przypadku na zmianę oddają wyznaczeni piłkarze danej drużyny. Zwycięża zespół, który uzyskał przewagę bramkową (np. w rzutach będzie 3-2, 4-3, 5-4).

Wykonanie rzutu karnego

Po decyzji sędziego o przyznaniu rzutu karnego i wyznaczeniu wykonawcy „jedenastki”, piłka ustawia się w odległości 11 metrów od bramki na tzw. punkcie karnym. Tylko bramkarz i zawodnik wykonujący rzut karny mogą znajdować się w polu karnym. Pozostali gracze muszą się ustawić poza polem karnym, ale w obrębie boiska. Mogą włączyć się do akcji dopiero, gdy strzelec odda strzał.

Podczas rzutu karnego bramkarz ustawia się pomiędzy słupkami bramki i trzyma co najmniej jedną stopę na linii bramkowej. Piłkarz wykonujący „11” może kopnąć piłkę wyłącznie do przodu. W przypadku, gdy nie zdobywa gola bezpośrednio, ponownie może dotknąć futbolówkę tylko po tym, jak będzie ona miała kontakt z innym zawodnikiem (np. zostanie obroniona i wybita przez bramkarza).

Nieprzestrzeganie zasad rzutu karnego (np. strzał na bramkę odda zawodnik inny niż wskazany do „11”, podanie piłki do tyłu) skutkuje rzutem wolny pośrednim dla przeciwnika.

Rzut wolny w piłce nożnej to sytuacja, w której drużyna otrzymuje możliwość wykonania rzutu z określonego miejsca na boisku po tym, jak przeciwnik popełniła przewinienie. Istnieją dwa rodzaje rzutów wolnych: bezpośredni i pośredni.

Rzut wolny bezpośredni

Rzut wolny bezpośredni to jeden ze stałych fragmentów gry, który pozwala zawodnikowi go wykonującemu na bezpośrednie strzelenie gola (bez konieczności dotknięcia piłki przez innego zawodnika). Przyznaje się go za:

  • faul na przeciwniku (kopnięcie, popchnięcie, itp.),
  • zagranie piłki ręką (z wyjątkiem bramkarza we własnym polu karnym).

Rzut wolny pośredni

Rzut wolny pośredni wymaga, aby piłka została dotknięta przez innego zawodnika przed próbą strzelenia gola. Jest przyznawany za takie przewinienia, jak m.in.:

  • spalony,
  • gra niebezpieczna bez kontaktu z przeciwnikiem (np. podniesienie nogi na wysokość głowy przeciwnika bez kontaktu),
  • powtórne dotknięcie piłki po rozpoczęciu gry przez tego samego zawodnika (piłka nie miała kontaktu z innym graczem),
  • utrudnianie wyrzucenia piłki bramkarzowi,
  • nieprawidłowe zachowanie bramkarza (np. trzymanie piłki dłużej niż 6 sekund),
  • używanie wulgaryzmów czy agresywnych gestów;
  • kopnięcie piłki do tyłu podczas wykonywania rzutu karnego.

Drużyna wykonująca rzut wolny pośredni często stara się wykorzystać ten moment do szybkiego rozegrania piłki i stworzenia sytuacji bramkowej. Przykładowo, stosuje się krótkie podania lub dośrodkowania w pole karne, które mają zaskoczyć przeciwnika. Z kolei drużyna broniąca stara się ustawić mur (zgodnie z przepisami nie może on znajdować się bliżej niż w odległości 9,15 m od piłki), aby zablokować możliwy strzał lub podanie. Rzut wolny pośredni choć nie daje bezpośredniej szansy na zdobycie bramki, może prowadzić do wielu groźnych sytuacji na boisku.

Wykonanie rzutu wolnego

Podczas rzutu wolnego piłkę umieszcza się w miejscu, gdzie miało miejsce przewinienie. Piłka musi być nieruchoma w momencie wykonywania rzutu. Jeśli zawodnicy drużyny przeciwnej nie zachowują odpowiedniej odległości przed wykonaniem rzutu, sędzia może ukarać ich żółtą kartką za opóźnianie gry lub przeszkadzanie w jej wznowieniu.

Rzut rożny (tzw. „korner”) jest jedną z form wznowienia gry w piłce nożnej. Przyznaje się go drużynie atakującej, gdy piłka opuści boisko przez linię bramkową (nie między słupkami bramki), po tym jak ostatni dotknął ją zawodnik drużyny broniącej.

Wykonanie rzutu rożnego

Podczas wykonywania rzutu rożnego, piłkę umieszcza się wewnątrz łuku w narożniku boiska (oznaczony chorągiewką), najbliższego miejsca, gdzie piłka opuściła pole gry. Gracz wykonujący rzut rożny nie może ponownie dotknąć piłki, zanim nie będzie miała ona kontaktu z innym zawodnikiem.

Rzuty rożne często wykorzystuje się jako okazje do zdobycia bramki, ponieważ umożliwiają atakującej drużynie zagranie piłki bezpośrednio do pola karnego przeciwnika. Najczęstsza strategia to dośrodkowanie, które polega na zagraniu piłki w głąb pola karnego w nadziei, że któryś z napastników zdoła oddać strzał głową lub nogą. Piłkarz wykonujący rzut rożny może też zdecydować się na krótkie podanie do najbliższego partnera, aby np. zaskoczyć obronę przeciwnika. Z kolei drużyna broniąca się może np.: ustawić „mur” z kilku zawodników w linii przed bramką, aby zablokować dośrodkowanie.

Rzut od bramki to sposób wznowienia gry w piłce nożnej, przyznawany drużynie broniącej, gdy futbolówka całkowicie opuści pole gry przez pole bramkowe, a jako ostatni dotknął ją zawodnik drużyny atakującej. To kluczowy element strategii defensywnej i ofensywnej, ponieważ pozwala drużynie broniącej na wznowienie gry w kontrolowany sposób i może stanowić początek skutecznego ataku.

Wykonanie rzutu od bramki

Piłkę ustawia się w dowolnym miejscu w obrębie pola bramkowego. To obszar ograniczony linią bramkową, linią pola karnego i linią bramkową. Nieruchomą piłkę kopie bramkarz lub inny zawodnik i musi ona opuścić pole karne, zanim będzie można ją dotknąć. W przeciwnym razie rzut od bramki trzeba powtórzyć. Zawodnicy drużyny atakującej muszą znajdować się poza polem karnym do momentu, aż piłka zostanie zagrana i opuści pole karne.

Rzut od bramki zwykle wykorzystuje się do szybkiego wznowienia gry i rozpoczęcia kontrataku. Bramkarze mogą wykonać długie wykopy, aby przenieść piłkę na połowę przeciwnika. Często też zespoły wybierają krótkie podania do obrońców znajdujących się w polu karnym, aby zachować posiadanie piłki i spokojnie budować atak. Drużyna przeciwna może stosować pressing, aby zmusić obrońców do błędu przy krótkich podaniach w obrębie własnego pola karnego.

Rzut z autu, zwany też jako wrzut z autu, to kolejny stały element gry w piłce nożnej. To sposób wznowienia gry przyznawany drużynie, której przeciwnik ostatni dotknął piłkę przed tym, jak całkowicie opuściła boisko przez linię boczną. Drużyny często starają się szybko wznowić grę po odgwizdaniu rzutu z autu, aby zaskoczyć przeciwnika i skorzystać z niezorganizowanej obrony.

Skąd i jak wykonuje się rzut z autu?

Rzut z autu jest wykonywany z miejsca, gdzie piłka opuściła boisko. Zawodnik go wykonujący musi mieć obie stopy na linii bocznej lub poza nią. Piłka musi być trzymana oburącz, a następnie ma zostać wyrzucona zza głowy jednym płynnym ruchem. Gracz wykonujący rzut z autu nie może dotknąć piłki ponownie, zanim nie będzie miała ona kontaktu z innym zawodnikiem.

Niektóre zespoły piłkarskie mają specjalistów od długich wrzutów z autu, które mogą być używane jako broń ofensywna, podobna do rzutu rożnego, w celu stworzenia sytuacji bramkowej. W sytuacjach defensywnych drużyny mogą decydować się na krótkie podania, aby zachować posiadanie piłki i uniknąć ryzyka jej straty w pobliżu własnej bramki. Drużyna przeciwna może stosować pressing na zawodnikach otrzymujących piłkę, aby wymusić błąd i przejąć futbolówkę. Zawodnicy mogą też kryć indywidualnie przeciwników, aby uniemożliwić im łatwe przyjęcie piłki, albo obrońcy mogą starać się zamknąć przestrzeń wokół piłkarza wykonującego rzut z autu, ograniczając mu opcje podania.

Zasady dodatkowe

Bezpośrednio po rzucie z autu nie obowiązuje zasada spalonego. Zawodnika na pozycji spalonej w momencie rzutu z autu nie można uznać za będącego na spalonym. Więcej we wpisie: Co to jest spalony ?

Bezpośrednio po rzucie z autu nie można zdobyć bramki. Aby sędzia uznał gol, piłka musi dotknąć innego zawodnika przed przekroczeniem linii bramkowej.

Polecane produkty