Skitouring to doskonały sposób na odkrywanie dziewiczych terenów i cieszenie się zimową aurą z dala od zatłoczonych stoków. Ta wyjątkowa forma narciarstwa wymaga jednak odpowiedniego sprzętu, a jednym z kluczowych elementów są buty skiturowe. Wybór właściwych butów na narty skiturowe jest niezwykle istotny, ponieważ ma wpływ zarówno na komfort podczas wspinania, jak i kontrolę podczas zjazdu. Dowiedz się, czym różnią się buty skiturowe od zjazdowych, jak wybrać odpowiednią kategorię obuwia, czym kierować się przy zakupie oraz jak dopasować właściwy rozmiar butów na skitury.
Czym się różnią buty skiturowe od narciarskich? Charakterystyka obuwia na skitury
Główna różnica polega na tym, że buty zjazdowe są zaprojektowane wyłącznie do jazdy na stokach narciarskich. Zapewniają dużą stabilność oraz kontrolę podczas zjazdu. Natomiast buty skiturowe umożliwiają wspinanie się pod górę, chodzenie i kontrolowany zjazd po świeżym puchu. Wyróżnia je tryb Walk (inaczej chodzenia/spacerowy, który zapewnia ruchomość stawu skokowego) oraz tryb Ski (inaczej zjazdowy, który unieruchamia kostkę), a także gumowa podeszwa z bieżnikiem (zwykle Vibram® lub POMOCA) i uniesiony nosek buta. Zapewniają też większą swobodę ruchów podczas wspinania oraz pomagają uniknąć nadmiernego zmęczenia m.in.: łydek.
Buty zjazdowe są zazwyczaj cięższe i sztywniejsze, co zapewnia lepszą kontrolę podczas zjazdu. Mają wyjątkowo sztywne cholewki i podeszwy, aby przenieść jak najwięcej energii na narty. Są też kompatybilne z tradycyjnymi wiązaniami narciarskimi używanymi na stokach narciarskich. Buty do nart skiturowych są projektowane z myślą o różnych systemach wiązań skiturowych oraz oferują odpowiednie wsparcie dla stopy, ale zazwyczaj są mniej sztywne niż tradycyjne buty narciarskie. To pozwala na większą swobodę ruchu podczas wspinania i łatwiejsze chodzenie. Często tego rodzaju buty narciarskie pozwalają na regulację kąta nachylenia cholewki, co wpływa na pozycję łydki podczas jazdy na nartach. Obuwie skiturowe jest zwykle znacznie lżejsze od butów zjazdowych, co ułatwia podchodzenie i redukuje zmęczenie podczas długich wycieczek.
Podczas gdy buty zjazdowe zazwyczaj posiadają pełną izolację termiczną i są bardziej odporne na zimno, z uwagi na to, że narciarze spędzają więcej czasu na wyciągach, modele skiturowe mają lepszą ochronę przed wilgocią i dobrą oddychalność, co jest ważne ze względu na bardziej wymagające warunki atmosferyczne i intensywniejszą aktywność podczas wspinania. Dodatkowo zwykle umożliwiają podpięcie raków automatycznych na bardzo strome podejścia.
Buty na narty skiturowe – czym kierować się przy wyborze?
Kompatybilność z wiązaniami skiturowymi, a także zakres ruchomości cholewki, system zapięć oraz sposób przechodzenia między trybami ski/walk to jedne z kluczowych parametrów podczas zakupu obuwia na narty skiturowe.
Zakres ruchomości cholewki buta
Buty skitourowe są często klasyfikowane według zakresu ruchomości cholewki buta w trybie chodzenia (tzw. rotacja). Wprawdzie nie ma jednolitego sposobu pomiaru tego parametru, jednak przyjmuje się, że wartość:
- 40 stopni i mniej wyróżnia buty do freeride’u;
- między 40 a 60 stopni jest odpowiednia dla klasycznych butów skiturowych;
- 60 stopni i więcej cechuje buty zawodnicze do ścigania się.
System zapięcia
Buty skiturowe mogą być wyposażone w klamry lub system BOA – składający się z pokrętła oraz stalowych linek, który umożliwia precyzyjne dopasowanie (co do 1 mm). W przypadku obuwia do klasycznego skituringu zazwyczaj występują 2-3 klamry lub hybrydowy system zapięć (klamra + BOA). Z kolei buty do freeride’u oraz dla miłośników agresywnej jazdy najczęściej posiadają 4 klamry odpowiadające za świetne trzymanie stopy w trakcie zjazdów.
Przechodzenie między trybami ski/walk
Przełączanie trybów ski/walk w butach skiturowych może się nieco różnić w zależności od konkretnego modelu butów i wiązań. Najczęściej spotykany sposób to przełączanie trybów za pomocą dźwigni znajdującej się z tyłu lub z przodu cholewki (w zależności od modelu). Aby przełączyć się na tryb walk, wystarczy podnieść lub przesunąć dźwignię w odpowiedni sposób. Aby wrócić do trybu ski, dźwignię trzeba opuścić lub przesunąć w drugą stronę. W niektórych modelach butów zmiana trybu z podchodzenia na zjazdowy następuje przez zapięcie odpowiedniej klamry lub przy użyciu systemu BOA – wystarczy obrócić kółko, aby dostosować napięcie buta do pożądanego trybu.
Przed rozpoczęciem wycieczki skiturowej zawsze warto upewnić się, że wiesz, jak przełączać tryby w swoich butach i czy są one prawidłowo dostosowane do Twoich potrzeb. Instrukcje dotyczące zmiany trybów znajdziesz w dokumentacji dołączonej do butów.
Forma aktywności
Dobór butów do nart skiturowych zależy od rodzaju aktywności, jaką planujesz wykonywać. Ważne są też Twoje umiejętności, poziom zaawansowania i preferencje. Jeśli jesteś:
- początkującym narciarzem skiturowym lub osoba stawiającą na rekreacyjne wycieczki? Odpowiednie będą dla Ciebie klasyczne buty tourowe z rotacja cholewki 30-50 stopni i ze średnim flexem, który zapewni odpowiednie wsparcie dla stopy i komfort podczas dłuższych wycieczek;
- miłośnikiem długodystansowych wycieczek poza szlakami? Rozważ lekkie i elastyczne buty skiturowe z większym zakresem ruchu mankietu. Takie parametry ułatwią szybkie poruszanie się na trasie na wielodniowych wycieczkach lub na dłuższych dystansach, gdzie efektywność kroku i niska waga mają największe znaczenie,
- fanem skialpinizmu lub narciarzem, który stawia na dużą wydajność podczas wspinaczki, ale również zależy Ci na dobrej kontroli podczas zjazdu? Postaw na lekkie buty o dobrym wparciu stopy umożliwiające płynne przechodzenie między trybem wspinania a zjazdu oraz kompatybilne ze specjalnym systemem wiązań;
- entuzjastą freeride’u skoncentrowanym na zjazdach, wysokich prędkościach i efektownych skokach? Spróbuj masywniejsze buty o wysokiej cholewce, sztywniejszym flexie, z 4 klamrami i zakresem ruchomości 30-40 stopni, aby zapewniać sobie jak najlepsze właściwości zjazdowe;
- narciarzem, który chce się ścigać w zawodach? Sięgnij po ultralekkie buty wyścigowe zaprojektowane tak, aby skutecznie i szybko poruszać się po śniegu. Zwykle oferują inteligentne systemy zaciskania w miejsce klasycznych klamr oraz tryb spacerowy o bardzo dużym zakresie ruchu cholewki (60 i więcej stopni).
Jak dopasować rozmiar butów skiturowych?
Aby buty skiturowe zapewniały komfort i kontrolę zarówno podczas pochodzenia pod stromą górę, jak i szybkich zjazdów, niezbędne jest prawidłowe dopasowanie rozmiaru. Zacznij od zmierzenia długości stóp przy użyciu miarki krawieckiej. Przysuń kartę papieru do ściany i stań na niej bosą stopą. Zaznacz piętę i czubek najdłuższego palca u stopy. Powtórz ten schemat na drugą stopę. Uzyskane wyniki porównaj z tabelą rozmiarów wybranego producenta. Pamiętaj, że różne buty i marki mogą mieć nieco inne skale rozmiarów. Oprócz długości, ważne jest również dopasowanie szerokości buta do szerokości stopy, aby uniknąć ucisków lub nadmiernego luzu. W butach do turystyki narciarskiej często używa się międzynarodowego standardu rozmiarów, czyli tzw. mondopoint, który podaje szerokość i długość stopy w mm.
Podczas przymierzania butów na narty skiturowe koniecznie miej założone skarpety, w których zmierzasz jeździć, ponieważ ich grubość czy konstrukcja mogą wpływać na dopasowanie obuwia. Gdy masz już założone buty, sprawdź, czy palce dotykają lekko ich przodu. Podczas zginania kolan i pochylania się do przodu, palce powinny móc się cofać, tak aby nie dotykać przedniej części buta. Z kolei pięta powinna być dobrze osadzona. Unikaj nadmiernego luzu w tej części stopy. Wykonaj kilka podstawowych czynności w butach, aby sprawdź, czy nie ma miejsc, które powodują dyskomfort lub punktowe uciski.
Jeśli masz problemy ze stopami, rozważ wkładkę ortopedyczną wykonaną przez lekarza, która poprawi zakres dopasowania oraz zwiększy wydajność i komfort. Masz wątpliwości, co do wyboru rozmiaru lub dopasowania butów skiturowych z uwagi na to, że dopiero zaczynasz przygodę z turystyką narciarską lub masz niestandardowy kształt stóp? Skorzystaj z pomocy ekspertów w sklepie stacjonarnym Sportano.pl w warszawskim Homepark Targówek. W ramach usługi Bootfittingu, nasi specjaliści wykonają analizę Twojej stopy i doradzą, jaki model i rozmiar obuwia na narty skiturowe będzie dla Ciebie najlepszy. Szczegóły i rezerwacja wizyty na: Bootfitting w Sportano.pl.
Podsumowując, dobór butów skiturowych jest indywidualną decyzją, która zależy od Twoich umiejętności, preferencji i rodzaju wycieczek, jakie planujesz. Warto zainwestować w wysokiej jakości obuwie od topowych producentów, ponieważ zastosowane tam materiały i nowoczesne technologie mają duży wpływ na komfort, wydajność oraz bezpieczeństwo podczas jazdy na nartach poza utartymi szlakami. Na Sportano.pl dostępne są buty skiturowe przeznaczone do jazdy tour, freeride i speed na różnym poziomie zaawansowania, od takich znanych marek, jak: SCARPA, Atomic, Fischer, Dalbello czy DYNAFIT.
Więcej o skituoringu i kompletowaniu sprzętu znajdziesz w naszych poradnikach: Skitury – co to jest oraz Narty skiturowe.