Piłka ręczna: zasady gry, wymiary boiska, pozycje, kary

Myślisz o rozpoczęciu przygody z piłką ręczną, a może po prostu chcesz lepiej zrozumieć zasady szczypiorniaka? Ten poradnik dostarczy Ci kluczowych informacji, które pozwolą szybko zrozumieć najważniejsze kwestie dotyczące tej gry zespołowej. Dowiesz się, jakie są podstawowe zasady piłki ręcznej, jakie wymiary ma boisko oraz ile trwa mecz. Poznasz pozycje zawodników oraz ich role, a także rodzaje niedozwolonych zagrań i kary. Zrozumienie tych elementów pomoże Ci nie tylko w grze, ale także w kibicowaniu i śledzeniu rozgrywek piłki ręcznej.

Jaka piłka jest potrzebna do gry w piłkę ręczną?

Piłka do piłki ręcznej musi posiadać kulisty kształt i być wykonana ze skóry lub tworzywa sztucznego. Różni się ona obwodem i ciężarem w zależności od płci oraz kategorii wiekowej.

W przypadku męskich drużyn seniorskich (16 lat i więcej) gra toczy się piłką w rozmiarze 3, która ma obwód 58 – 60 cm i waży 425 – 475 g.

Zespoły żeńskie (14 lat i więcej) oraz chłopcy w wieku 12-16 lat grają piłką w rozmiarze 2 o obwodzie 54 – 56 cm, której waga mieści się między 325 a 375 g.

Z kolei dziewczyny w wieku 8-14 lat oraz chłopcy między 8 a 12 r.ż. w meczach używają piłki, której obwód wynosi 50-52 cm, a waga od 290 do 330 g (rozmiar 1).

Więcej we wpisie: Jak dobrać piłkę do piłki ręcznej .

Piłka ręczna – wymiary boiska

Boisko do piłki ręcznej ma kształt prostokąta o wymiarach 40 x 20 m. Na środku boiska mamy linię środkową, która dzieli pole gry na dwie równe połowy. Na obu końcach boiska, pośrodku linii końcowej, znajdują się bramki, które mają 2 metry wysokości i 3 m szerokości. Muszą być one na stałe przymocowane do podłoża lub ścian znajdujących się za bramkami.

Na boisku do piłki ręcznej wyznaczone są jeszcze takie linie oraz strefy, jak:

• linia rzutów wolnych (linia 9-ciu metrów) – to przerywana linia, która znajduje się 3 m od linii bramkowej,
• linia pola bramkowego (linia 6-ciu metrów) – wyznacza obszar pola bramkowego;
• linia rzutów karnych – miejsce wykonywania rzutów karnych znajdujące się na 7 m od bramki,
• linie boczne – wyznaczają granice pola gry na długich bokach boiska,
• 15-centymetrowa linia wskazująca miejsce, do którego bramkarz może się zbliżyć podczas rzutów karnych. Zlokalizowana jest 4 m od linii bramkowej,
• pole bramkowe – obszar w formie półokręgu wyznaczany przez linię 6 m, w którym bramkarz może swobodnie się poruszać. Inni zawodnicy nie mogą wchodzić do tej strefy podczas ataku, chyba że są w trakcie oddawania rzutu,
• strefa zmian – wyznaczona jest na każdej połowie boiska na jednej z linii bocznych. Ma długość 4,5 m i jest jedynym miejscem, w którym zawodnicy mogą zmieniać się w trakcie meczu.

Ilu zawodników gra w ręczną?

W piłce ręcznej każda drużyna składa się z 16 zawodników, z czego tylko 7 może znajdować się w danej chwili na boisku (6 zawodników z pola i 1 bramkarz). Jednak do rozpoczęcia gry wymagane jest, aby na boisku znajdowało się minimum 5 zawodników danej drużyny.

Piłkarze ręczni mogą grać na takich pozycjach, jak:

• bramkarz – odpowiada za obronę bramki i powstrzymywanie rzutów przeciwnika. W czasie obrony może dotykać piłkę każdą częścią ciała, ale musi to mieć miejsce w obrębie pola bramkowego. Po obronie nie może on przekroczyć linii pola bramkowego z piłką w ręce, ale gdy jej nie posiada – może opuścić pole bramkowe i grać jako zawodnik pola;
• rozgrywający (prawy, lewy i środkowy) – jego zadaniem jest organizacja ataku, rozdzielanie piłki oraz prowadzenie akcji ofensywnych;
• skrzydłowy (lewo- i prawoskrzydłowy) – odpowiada za atak z boku boiska, szybkie kontrataki oraz dobijanie rzutów;
• obrotowy – zajmuje pozycje blisko bramki przeciwnika (gra na tzw. kole). Zwykle jest ustawiony tyłem do bramki. Ma za zadanie organizować przestrzeń dla rozgrywających, jak i zdobywać bramki.

Zawodnicy rezerwowi mogą zmieniać graczy z wyjściowego składu w trakcie meczu. Zmiana musi nastąpić wyłącznie w strefie zmian. Niewłaściwie wykonana zmiana wiąże się z karą 2-minutowego wykluczenia z gry zawodnika, który popełnił błąd. Oznacza to, że dany zespół musi przez ten czas grać w pomniejszonym składzie. Dodatkowo gra jest wznawiana rzutem wolnym dla przeciwnika.

Wszyscy gracze danego zespołu (z wyłączeniem bramkarza) muszą posiadać takie same stroje, które muszą różnić się kolorystycznie od stroju drużyny przeciwnej. W czasie gry piłkarze ręczni nie mogą posiadać przedmiotów, które mogłyby stanowić zagrożenie dla innych graczy, np.: łańcuszków, pierścionków, zegarków, bransoletek, itp.

Ile trwa mecz piłki ręcznej?

Mecz piłki ręcznej zarówno męskich, jak i żeńskich drużyn dzieli się na dwie połowy, z czego każda trwa 30 minut. Między połowami mamy 10- lub 15-minutową przerwę. W przypadku rozgrywek juniorskich (wiek 12-16 lat) mecz trwa 50 minut i dzieli się na dwie połowy po 25 minut każda, a najmłodsi grają mecze podzielone na dwie 10-minutowe części.

W praktyce mecz szczypiorniaka może trwać zdecydowanie dłużej, m.in.: dlatego że po każdej bramce lub w momencie popełnienia faulu przez jedną z drużyn, sędzia zatrzymuje zegar. Obie drużyny mają również jedną 60-sekundową przerwę do wykorzystania w czasie każdej połowy meczu.

Na prawidłowym przebiegiem meczu piłki ręcznej czuwa 2 sędziów znajdujących się na boisku oraz 2 sędziów stolikowych (znajdują się poza linią boczną, jeden zajmuje się pomiarem czasu, a drugi pełni rolę sekretarza zawodów).

Podstawowe zasady gry w piłkę ręczną

Celem gry w piłkę ręczną, w Polsce zwanej też szczypiorniakiem (od dawnej wsi Szczypiorno pod Kaliszem – obecnie dzielnica miasta, gdzie w ten sport zespołowy grali internowani żołnierze z Legionów Polskich), jest zdobycie jak największej liczby bramek poprzez wrzucenie piłki do bramki przeciwnika. Piłka musi całkowicie przekroczyć linię bramkową, aby gol został uznany.

W przypadku remisu (obie drużyny mają tyle samo bramek) w fazie pucharowej ma miejsce dogrywka – zawodnicy rozgrywają dwie dodatkowe połowy, które mają po 5 minut każda (przerwa między połowami wynosi 1 minutę). Jeśli po tym czasie żadna z drużyn nie osiągnie przewagi (wystarczy jedna bramka), mecz rozstrzygają rzuty karne. Każda drużyna oddaje po 5 rzutów. Jeśli nadal jest remis, rzuty są kontynuowane do pierwszego błędu przeciwnika.

Przed meczem następuje losowanie, w którym biorą udział kapitanowi obu drużyn. O tym, kto wygra możliwość rozpoczęcia spotkania od swojej akcji decyduje rzut monetą.

Rozgrywka zaczyna się z linii środkowej boiska. Podczas wykonywania pierwszego podania gracz posiadający piłkę musi mieć stopę ustawioną na linii środkowej aż do momentu, gdy rzuci piłkę do innego zawodnika ze swojej drużyny. Pozostali gracze obu zespołów muszą zajmować odpowiedne pozycje na swojej połowie boiska. Podobna sytuacja ma miejsce podczas każdego wznowienia gry po zdobyciu gola.

Ile kroków można zrobić w piłce ręcznej?

Podczas gry w piłkę ręczną zawodnik może zrobić maksymalnie 3 kroki z piłką trzymaną w rękach, zanim ją poda do innego członka zespołu, wykona rzut na bramkę czy odbije ją od parkietu. W przeciwnym razie sędzia odgwizduje błąd 3 kroków, a drużyna przeciwna zyskuje rzut wolny.

Zasada 3 sekund w ręcznej

Zasada 3 sekund oznacza, że zawodnik po złapaniu piłki musi w ciągu 3 sekund podać ją do innego gracza, oddać rzut lub zacząć kozłować. Jeśli tego nie zrobi, sędzia odgwizduje błąd, a przeciwnik ma możliwość wykonania rzutu wolnego.

Czym jest zasada jednego kontaktu w piłce ręcznej?

Zasada jednego kontaktu w ręcznej mówi o tym, że gracz po złapaniu piłki nie może jej przełożyć do drugiej ręki chyba, że odbije ją jeden raz od parkietu lub dotknie ona innego zawodnika, słupka lub poprzeczki bramki.

Czym jest gra pasywna w ręcznej?

Gra pasywna w ręcznej dotyczy sytuacji, w której zespół posiadający piłkę przetrzymuje ją i nie zamierza atakować bramki i oddać rzutu na nią. Za grę pasywną sędzia może uznać też powtarzające się opóźnianie gry w czasie rzutu wolnego, od bramki czy z linii bocznej. Karą za takie postępowanie jest rzut wolny dla rywala.

Rzuty w piłce ręcznej

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, rzut wolny w piłce ręcznej może być następstwem m.in.: niewłaściwie wykonanej zmiany zawodników, za grę pasywną, za błąd kroków lub błąd podwójnego kozłowania.

Jeśli piłka wpadnie za linię boczną, drużyna przeciwna wykonuje rzut z autu z miejsca, w którym piłka opuściła boisko.

Rzut od bramki dyktowany jest wtedy gdy m.in.: atakujący znajdzie się w polu bramkowym bez piłki, podczas ataku gracz dotknie piłkę leżącą w polu bramkowym czy po kontakcie z bramkarzem lub graczem zespołu przeciwnika przekroczy ona linię końcową. Rzut od bramki wykonuje bramkarz z dowolnego miejsca w polu bramkowym.

Sędzia może podyktować rzut karny np.: za grę niezgodną z przepisami w momencie, gdy drużyna atakująca ma pewną sytuację do zdobycia bramki czy w sytuacji przekroczenia linii pola bramowego przez obrońców.

Handball – czego nie wolno zawodnikom w czasie gry w ręczną?

Piłka ręczna jest dynamiczną i intensywną grą zespołową, a wiele sytuacji w meczu wymaga walki o pozycję, blokowania lub przechwytywania piłki, przez co jest to jeden z najbardziej kontaktowych sportów drużynowych. Kontakt fizyczny między zawodnikami jest nieunikniony i dozwolony w określonych granicach. Pozwala drużynie broniącej skutecznie przeciwdziałać akcjom ofensywnym, a zawodnikom atakującym – szukać przewagi w pojedynkach jeden na jeden. Przepisy jasno określają, jakie zagrania są dozwolone, aby chronić zawodników przed nadmierną agresją. Dzięki tym zasadom gra pozostaje dynamiczna, ale jednocześnie bezpieczna i uczciwa.

Niektóre niedozwolone zachowania w piłce ręcznej:

• zbyt agresywne zagrania, takie jak popychanie dwoma rękami, uderzenia, ciągnięcie za koszulkę lub blokowanie rąk i nóg,
• niebezpieczne ataki na głowę lub szyję,
• popychanie lub blokowanie zawodników bez piłki w celu uniemożliwienia im poruszania się po boisku,
• celowe faulowanie w celu zatrzymania szybkiego kontrataku w sytuacji bramkowej,
• celowe opóźnianie wznowienia gry (np. nieodpowiednie ustawienie przy rzucie wolnym lub karnym),

Niebezpieczne lub niesportowe zachowania kończą się sankcjami typu:

• żółta kartka (ostrzeżenie),
• kara 2 minut za poważniejsze lub powtórne naruszenia przepisów,
• czerwona kartka za brutalny faul – zawodnik zostaje wykluczony z meczu (dyskwalifikacja).