Góry to coś więcej, niż tylko zapierające dech w piersiach widoki. To także szansa na sprawdzenie swoich mocnych i słabych stron, dreszczyk emocji, niepewność i ekscytacja. Szczególnie dotyczy to nocnych wędrówek. O czym trzeba pamiętać podczas wyprawy w góry nocą?
Góry nocą. Dlaczego warto?
Nocna wędrówka po górach może okazać się atrakcyjną opcją, szczególnie dla bardziej doświadczonych miłośników turystyki . Z uwagi na zwykle mniejszy ruch nocą, możesz liczyć na spokojniejszą trasę i głębszy kontakt z naturą.
Chłodniejsze nocne temperatury sprawiają, że wędrówka jest komfortowa, zwłaszcza podczas letnich upałów. Co więcej, nocna panorama i rozgwieżdżone niebo dostarczają niezwykłych doznań wizualnych, których nie sposób doświadczyć w ciągu dnia. Nocą mamy również unikalną szansę obserwacji nocnej fauny, więc być może spotkasz zwierzęta, którą rzadko wychodzą za dnia.
Wszechobecny spokój i błoga cisza na niektórych działają relaksująco i wręcz terapeutycznie, co pozwala na pełne odprężenie. Ponadto nocne wędrówki to także okazja do przeżycia przygody i sprawdzenia swoich umiejętności nawigacyjnych w praktyce, w bardziej wymagających warunkach.
Chodzenie po górach w nocy a potencjalne zagrożenia
Z nocnymi wyprawami wiąże się jednak także określone ryzyko. Ograniczona widoczność wymaga większego skupienia na trasie: łatwiej o zgubienie się lub przeoczenie trudnych fragmentów szlaku. Z uwagi na trudności, jakie możesz mieć przy ocenianiu terenu i przeszkód, musisz też być przygotowany/a na ewentualne urazy w postaci otarć i siniaków.
Jak już zostało wspomniane, nocna wyprawa w góry wiąże się również z niekiedy bardzo niskimi temperaturami także w cieplejszych miesiącach, dlatego niezbędne jest posiadanie odpowiedniego stroju. Najlepszą opcja jest warstwowy system ubierania, który pozwala dopasować ilość warstw odzieży do warunków na szlaku. Więcej w poradniku: Jak się ubrać w góry. Z kolei zwiększone zmęczenie i senność obniżają zdolność koncentracji oraz podejmowania decyzji, co dodatkowo komplikuje sytuację.
W razie potrzeby trudniejsza jest także komunikacja i dostęp do pomocy ratunkowej, dlatego zawczasu należy się odpowiednio przygotować.
Planowanie nocnej wyprawy w góry
Jedną z pierwszych kwestii, na które trzeba zwrócić uwagę w kontekście planowania nocnej wyprawy w góry, jest wybór odpowiedniego szlaku. W celu zminimalizowania ryzyka warto wybierać trasy, które są dobrze oznaczone i nie zawierają zbyt trudnych technicznie odcinków. Należy unikać szlaków słabo utrzymanych lub znanych z dużej liczby niebezpiecznych fragmentów. Zwracaj uwagę na długość trasy i przewyższenia, dostosowując je do swoich możliwości i planowanego czasu wędrówki.
Przed wyruszeniem, koniecznie sprawdź prognozy pogody (i to najlepiej w kilku różnych źródłach), jeśli chcesz uniknąć niespodzianki w postaci zmiennych warunków atmosferycznych, gdy akurat będziesz na otwartym odcinku. Aktualne informacje o stanie szlaków znajdziesz na stronach m.in.: parków narodowych.
Pamiętaj, że warunki w górach mogą szybko się zmieniać, dlatego zawsze warto mieć plan awaryjny, który pozwoli bezpiecznie wrócić do bazy w razie niesprzyjających okoliczności.
Znajomość trasy podczas nocnej eskapady
Nawet podczas dziennych wędrówek każdy amator gór powinien znać podstawy nawigowania i czytania map. A w przypadku nocnych tras jest to absolutna konieczność. Jeśli nie potrafisz czytać mapy ani korzystać z kompasu za dnia, to nocą górskie ostępy tym bardziej nie będą odpowiednim miejscem do nauki. W ciągu dnia często opierasz swoją orientację w terenie na cechach wizualnych konkretnych przedmiotów (kształt, wysokość, kolor). Ale w ciemności te punkty odniesienia znikają. Tak więc umiejętność dokładnego wyznaczenia namiaru kompasowego z mapy i podążania za nim jest kluczowa podczas nocnych wędrówek.
Po ustaleniu namiaru na kompasie, skieruj latarkę czołową na punkt w zasięgu światła i idź do niego. Gdy tam dotrzesz, wybierz kolejny punkt w oddali i powtarzaj ten proces. To najłatwiejszy sposób na nawigowanie w ciemności.
Gdy już opanujesz nawigowanie przy pomocy kompasu, naucz się mierzenia odległości, aby wiedzieć, jak daleko trzeba iść zgodnie z namiarami. Większość kompasów ma linijkę do mierzenia odległości na mapie. Dopasuj skalę na kompasie do skali mapy, ponieważ pozwoli Ci to na dokładne oszacowanie odległości. Pamiętaj o tym, że osoba idąca z prędkością około 4 km/h (tempo, w którym nadal możesz rozmawiać) pokona orientacyjnie około 1 km w 15 minut.
Rozważ używanie aplikacji nawigacyjnych, takich jak Outdoor Active lub OS Maps, które korzystają z map Ordnance Survey i oferują narzędzia do mierzenia odległości i planowania tras. Pamiętaj jednak, że korzystanie z aplikacji skraca czas pracy baterii, dlatego zawsze miej pod ręką powerbank, aby szybko naładować telefon.
Planowanie czasu wejścia i zejścia
Czasem celowo będziesz chcieć spędzać noc w górach. Ale niekiedy do takich okoliczności dochodzi niespodziewanie. Najczęściej wtedy, gdy źle oszacujesz czas wejścia i zejścia. Jeśli nie chcesz, by zastała Cię ciemność, do swoich standardowych wyliczeń dodaj kilka dodatkowych godzin. Zwłaszcza gdy jeszcze brak Ci doświadczenia. Na szlakach często dochodzi do sytuacji, gdy niespodziewane przeszkody albo pogorszenie warunków atmosferycznych wydłużą fragment np. z planowanej godziny do trzech.
Dlatego licz wszystko z zapasem, uwzględniając czas na odpoczynek oraz na potencjalne opóźnienia, które mogą wynikać z nieprzewidzianych trudności na trasie. Jeśli planujesz wracać wieczorem, ale nie w środku nocy, to dobrze jest rozpocząć wędrówkę wcześnie rano, aby maksymalnie wykorzystać dostępne światło dzienne i mieć “okienko” na ewentualne nieplanowane przystanki.
Jeśli natomiast planujesz nocną wyprawę, dokładnie oblicz czas dotarcia do kluczowych punktów przed zmrokiem oraz powrót o świcie, żeby zapewnić sobie wystarczająco dużo czasu na regenerację i bezpieczny, komfortowy powrót.
Wędrówka po górach nocą. Odpowiednie wyposażenie
Bez względu na to, jak sprawny jesteś, bez odpowiedniego ubrania, latarki czołowej oraz umiejętności korzystania z mapy i kompasu, nocna nawigacja będzie bardzo trudna.
Oświetlenie do nocnej wędrówki (czołówki)
Odpowiednio dobrane latarki czołowe i zapasowe źródła światła pozwalają na efektywne poruszanie się nawet w najciemniejszych zakątkach szlaku. Dzięki właściwemu oświetleniu masz szansę uniknąć wielu potencjalnych zagrożeń.
Warto rozważyć zakup solidnej czołówki. Poniżej znajdziesz trzy przykładowe rekomendacje ze Sportano.pl:
- Petzl Actik Core – Idealna do nocnych wędrówek, z mocnym światłem i długim czasem pracy na baterii. Czołówka ta dostarcza nawet do 600 lumenów mocnego światła, oferując przy tym imponujący zasięg 110 metrów.
- Black Diamond Spot 400 – Doskonała opcja z regulowanym natężeniem światła i wodoodpornością. Nieskomplikowana konstrukcja z intuicyjnym przyciskiem umożliwia wygodną obsługę czołówki niezależnie od sytuacji.
- SILVA Trail Runner Free – Lekka, ergonomiczna czołówka, idealna do dłuższych wędrówek, dzięki wytrzymałej baterii o pojemności 1,25 Ah (4,6 Wh).
Pamiętaj o tym, żeby przed wyjściem w góry dokładnie sprawdzić działanie sprzętu, naładować go do maksimum oraz zabrać ze sobą dodatkowe baterie/powerbanki.
Więcej w poradniku: Latarka czołowa w góry.
Odpowiednia odzież i obuwie
Wybór odpowiedniego ubioru powinien być uzależniony od prognozy pogody, żeby zapewnić komfort wędrówki w zmiennych warunkach atmosferycznych. Ubiór warstwowy to podstawa, jeśli mówimy o wędrówce po górach nocą.
Przy planowaniu nocnej przechadzki musisz pamiętać o gwałtownym spadku temperatury po zmroku. Szczególnie zwodnicze jest to w porach przejściowych.
Świetnie sprawdzi się lekka i łatwa do spakowania kurtka hybrydowa. W ciągu dnia, gdy jest wystarczająco ciepło, można ją schować do plecaka, aby nie obciążać się dodatkowo. Natomiast nocą takie odzienie zapewni skuteczną ochronę przed chłodem.
Najbardziej narażone na wychłodzenie są stopy i dłonie, dlatego nocą warto mieć przy sobie rękawiczki i ogrzewacze chemiczne.
Istotną rolę odgrywa także właściwie dobrane obuwie górskie z podeszwą o dobrej przyczepności do różnego typu podłoża (np. Vibram®). Szczegóły we wpisie: Jakie buty trekkingowe?
Niezbędny sprzęt i wyposażenie
Na nocne wędrówki po górach przydadzą się takie rzeczy, jak:
- kompas,
- mapa,
- telefon z pełną baterią (w sytuacji awaryjnej żywotność baterii zadecyduje o Twoim bezpieczeństwie),
- powerbank i kable z odpowiednimi wejściami,
- apteczka,
- koc termiczny,
- multitool,
- śpiwór lub karimata,
- jedzenie (szczególnie dobrze sprawdza się tabliczka czekolady) i woda,
- termos lub butelka termiczna z ciepłym napojem.
Możesz też rozważyć zabranie ze sobą dodatkowych “gadżetów” poprawiających komfort podczas nocnej wędrówki, na przykład nadajnik lokalizacyjny.
Bezpieczeństwo na trasie podczas nocnej wyprawy
Nie przeceniaj swoich umiejętności. Zalecamy rozwagę i zachowanie ostrożności podczas nocnych wypraw w góry niezależnie od doświadczenia w pieszych wędrówkach i trekkingu.
Identyfikacja i unikanie zagrożeń
Zalecamy staranne planowanie trasy i świadome omijanie potencjalnie niebezpiecznych obszarów na konkretnej trasie (o których pisze się w przewodnikach i na blogach górskich). Zachowanie ostrożności na szlaku obejmuje ponadto utrzymywanie się na wyznaczonej ścieżce, unikanie zboczy oraz poszanowanie naturalnego środowiska. Musisz być zawsze przygotowany/a na wystąpienie osuwisk oraz trudnych odcinków szlaku.
A co z dzikimi zwierzętami? Nie zawsze znajdziesz się w sytuacji bezpośredniego zagrożenia, ale niestety na wypadek niespodziewanej konfrontacji lepiej być wyposażonym w odpowiedni sprzęt, na przykład w gaz pieprzowy.
Komunikacja i informowanie
Zawsze informuj kogoś zaufanego o planowanej trasie oraz przewidywanych godzinach powrotu. Dzięki temu nawet w razie nieplanowanych opóźnień lub problemów ktoś będzie wiedział, gdzie Cię szukać.
W sytuacjach awaryjnych ważne jest także umiejętne korzystanie z numerów ratunkowych.
Jeśli jesteś na terenie Polski, to warto mieć zapisany w telefonie numer alarmowy GOPR: 985, TOPR: 601 100 300, lub międzynarodowy numer alarmowy 112.
WAŻNE!
Jeśli znajdziesz się w miejscu bez zasięgu, wyślij SMS na jeden z powyższych numerów.
Przerwy i odpoczynek
Utrata koncentracji i zmęczenie dają się we znaki szczególnie porą nocną, gdy organizm jest już wycieńczony, a brak naturalnego światła powoduje dodatkową senność. A przecież takie rozproszenie może być fatalne w skutkach na zaciemnionym szlaku.
Planując trasę, uwzględnij miejsca na odpoczynek, co pozwoli na regenerację sił i wiarygodną ocenę dalszej drogi. W trakcie przerw wybieraj bezpieczne, płaskie i osłonięte miejsca, gdzie możesz usiąść i się zrelaksować. Upewnij się, że masz odpowiednią odzież, aby nie zmarznąć podczas postoju, oraz przekąski i wodę, aby utrzymać odpowiedni poziom energii. Przerwy powinny być na tyle krótkie, aby uniknąć wychłodzenia organizmu, ale wystarczająco długie, by efektywnie odpocząć i odzyskać siły.
Znajdowanie schronienia nocą w górach
Czasem zdarza się tak, że kontynuacja nocnej wyprawy staje się z różnych względów niemożliwa. Powodami mogą być: słaba widoczność, zmęczenie lub senność, zbyt silny wiatr albo deszcz, słabsza forma psychiczna. Co robić w przypadku, gdy nie będzie się miało możliwości zejścia z gór w bezpieczny sposób? Należy znaleźć sobie schronienie na górze.
Problem jest mniejszy, jeśli nocleg i tak był planowany. W takim razie po prostu rozbijasz obozowisko przy użyciu swojego sprzętu. Gorzej, jeśli nocowanie nie było brane pod uwagę. W takim przypadku trzeba poszukać miejsca, które przynajmniej prowizorycznie ochroni przez niesprzyjającą pogodą. W Polsce mamy sporo wiat turystycznych, które dają taki rodzaj zabezpieczenia. Żeby uniknąć hipotermii, lepiej owinąć się kocem ratunkowym, który znajduje się na naszej liście rekomendowanych przedmiotów.
Zwracaj również uwagę na to, czy w pobliżu nie ma grasujących zwierząt, na przykład niedźwiedzi czy wilków. Jeśli masz jakieś podejrzenia i “nos” podpowiada Ci, że nie jest to właściwe miejsce na nocleg, posłuchaj intuicji.