Wiosna w górach to jeden z lepszych okresów na aktywne spędzanie wolnego czasu. Zachwyca budzącą się do życia przyrodą, feerią barw, ciepłymi promieniami słonecznymi i brakiem zatłoczonych szlaków. Jednak to czas, w którym nie brakuje wyzwań związanych z niepewną pogodą. Podpowiadamy, jak ubrać się w góry wiosną i co zabrać, aby być odpowiednio przygotowanym na górskie wędrówki w okresie przejściowym.
Wiosna w górach – najważniejsze informacje
Nadejście wiosennych dni zachęca do tego, aby spakować plecak turystyczny, założyć buty trekkingowe i wyruszyć na podziwianie malowniczych widoków w górskich dolinach (np. fioletowe dywany z krokusów w Dolinie Chochołowskiej) oraz z wyższych szczytów. Warto jednak pamiętać, że marzec i kwiecień to miesiące, w których pogoda jest w dużej mierze niepewna, a w wysokich partiach gór wciąż mogą zalegać spore pokłady śniegu (w Tatrach znajdziesz go nawet w czerwcu). Zdradliwe są też ścieżki, przy których widać pierwsze wiosenne kwiaty. Często pełno na nich błota lub pokrywa je jeszcze śliski, rozmokły śnieg, który wieczorem zamarza i tworzy niebezpieczną, lodową warstwę. Nierzadko możesz spotkać się z wiosennymi burzami w górach. Nie powinno Cię to jednak zrażać do wędrówek – zarówno jednodniowych, jak i wielodniowych z biwakiem. Wystarczy pamiętać o kilku uniwersalnych zasadach, które z powodzeniem możesz stosować planując górską wycieczkę o dowolnej porze roku.
Zanim wyjdziesz na szlak, sprawdź prognozę pogody na serwisach pogodowych o dużej sprawdzalności oraz na stronach poszczególnych oddziałów GOPR. Jeśli wybierasz się w Tatry, koniecznie kontroluj komunikaty o zagrożeniach lawinowych czy dostępności szlaków zamieszczane przez TOPR. Zaplanuj wyprawę tak, aby zdążyć wrócić do miejsca noclegu czy zejść w niższe partie gór przed zapadnięciem zmroku. Pamiętaj, aby dopasować stopień trudności, intensywność i długość trasy do najsłabszego uczestnika. Przy wyznaczaniu trasy, weź pod uwagę, że niektóre odcinki mogą stwarzać większe problemy i wymagać więcej czasu na ich pokonanie niż w lecie ze względu na błoto, śliskie kamienie itp. Jeśli jest taka możliwość, zaplanuj alternatywną trasę przejścia. Zainstaluj w telefonie aplikację NA RATUNEK i zapisz numery ratunkowe 601 100 300 oraz 985 (ratownictwo górskie i morskie TOPR, GOPR i WOPR). Chcesz skorzystać z wyciągu czy zamierzasz nocować w górskim schronisku? Upewnij się, że te miejsca działają standardowo, a nie są np. w trakcie remontu czy przeglądu technicznego i przygotowania do sezonu letniego. Dobrą praktyką jest też poinformowanie rodziny/znajomych o swoich planach – podanie przybliżonej trasy, czasu przejścia, ewentualnych miejscach postoju/noclegów, itp.
Jak się ubrać na wycieczkę w góry wiosną?
Kluczowe znaczenie przy planowaniu wiosennej wycieczki w góry ma zadbanie o odpowiedni ubiór. Pomimo przyjemnych temperatur w ciągu dnia, poranki i wieczory nadal mogą przynosić stosunkowo niskie temperatury (także minusowe). Dlatego musisz mieć przy sobie zestaw odzieży, dzięki której żadna zmiana warunków pogodowych Cię nie zaskoczy i pozwoli bezpiecznie oraz komfortowo wędrować górskimi szlakami. Przede wszystkim, postaw na ubiór warstwowy, czyli zastosuj zasadę ubierania się na tzw. cebulkę. Dzięki założeniu kilku cieńszych warstw, zamiast dwóch grubszych, łatwiej będzie Ci dopasować zakres ubioru do pogody oraz intensywności wysiłku. Najbliżej ciała powinna znaleźć się więc bielizna termoaktywna, która zapewni wysoki komfort cieplny i odprowadzi nadmiar wilgoci, dzięki czemu utrzymasz suchą skórę. Więcej przeczytasz w naszym poradniku: Bielizna termoaktywna na zimę. Jako drugą warstwę wybierz polar lub bluzę trekkingową, a na górę zdecyduj się na lekki i dobrze oddychający softshell, kurtkę puchową z syntetycznym wypełnieniem PrimaLoft® lub hardshell (kurtkę membranową). Ostatnia warstwa będzie Cię chronić przed zimnem, wiatrem i opadami atmosferycznymi, dlatego przy jej wyborze zwróć uwagę na wodoodporność i wiatroszczelność. Do plecaka spakuj 1-2 dodatkowe środkowe i wierzchnie warstwy, aby mieć zapas do zmiany razie załamania pogody czy niespodziewanych sytuacji.
Ważne: zrezygnuj z bawełny – jest bardzo chłonna i nie jest dobrym izolatorem. Łatwo nasiąka wilgocią, nie odprowadza jej od ciała i długo pozostaje mokra, przez co traci swoją zdolność do utrzymania odpowiedniej temperatury. Wiosną może to wywoływać nie tylko dyskomfort, gdy po wymagającym podejściu zarządzisz postój lub zaczniesz kierować się w dół przy akompaniamencie chłodnego górskiego powietrze. W skrajnych przypadkach może skończyć się to hipotermią. Szczegóły w naszym poradniku: Wychłodzenie organizmu. Nawet w wiosenne dni, kiedy wydaje Ci się, że wybrana trasa nie spowoduje nadmiernego pocenia, lepiej wybierać koszulkę, bieliznę i skarpety z materiałów syntetycznych z dodatkiem wełny merino czy włókien bambusa.
Kurtka w góry na wiosnę
Wybierając kurtkę turystyczną w góry na wiosnę, postaw na lekki, wodoodporny i oddychający model (np. z membraną Gore-Tex®), który odpowiednio zabezpieczy Cię przed skrajnymi warunkami atmosferycznymi, a przy tym odprowadzi nadmiar wilgoci. Sugerujemy wybór kurtki o wodoodporności rzędu co najmniej 5000-10000 mm.
Zwróć uwagę na dodatkowe otwory wentylacyjne pod pachami i na plecach oraz regulowane mankiety, dół i kaptur, dzięki czemu będziesz mógł optymalnie dopasować kurtkę do swoich potrzeb (np. mocniej ścisnąć dół kurtki, gdy zacznie mocniej wiać czy lepiej dopasować kaptur przy zacinającym deszczu). Docenisz też obecność laminowanych zamków, podwyższonej stójki z patką chroniącą podbródek, licznych kieszeni na drobiazgi oraz przedłużanego tyłu, który dodatkowo zabezpieczy plecy przed chłodem czy zabrudzeniami. Niektóre kurtki można spakować do znacznie mniejszych rozmiarów i zmieścić w plecaku czy schować w dedykowanym pokrowcu, co czyni je idealnymi na każdą wędrówkę.
Niezależnie od tego, jaką kurtkę w góry wybierzesz, upewnij się, że po jej założeniu masz wystarczająco miejsca na warstwy pod spodem. Szeroki wybór kurtek turystycznych – przeciwdeszczowych, przeciwwiatrowych, softshellowych, puchowych i hybrydowych od takich producentów, jak: 4F, Arc’teryx, Black Diamond, CMP, Columbia, Jack Wolfskin, LEGO, Mammut, Peak Performance, Pitbull West Coast, Salewa, Salomon czy The North Face, znajdziesz na Sportano.pl.
Spodnie w góry na wiosnę
Dobre spodnie w góry powinny gwarantować ochronę przed wilgocią i wiatrem, a przy tym zapewniać odpowiedni komfort cieplny, wysoką oddychalność i pełną swobodę ruchów. Wybierając spodnie turystyczne na wiosnę, musisz pamiętać o nieprzewidywalności pogody. W cieplejsze czy wietrzne dni dobrze sprawdzą się spodnie softshellowe. W przypadku śniegu czy roztopów, optymalne będą spodnie membranowe, które świetnie zabezpieczą przed przedostaniem się wilgoci do środka, jednak musisz pamiętać, że będą nieco słabiej oddychać. Przy kilkudniowych wyprawach, najlepiej mieć obie wersje – jedną schowaną w plecaku, drugą na sobie. Na wyższe wiosenne temperatury można wybrać krótkie spodenki turystyczne lub model 2w1 z odpinaną nogawką. Jeśli wybierasz lekkie spodnie tzw. całoroczne, w chłodniejsze dni rozważ założenie pod nie dodatkowej warstwy w postaci legginsów lub getrów termoaktywnych. W okresie maj-czerwiec, warto mieć przy sobie lub na sobie spodnie z długą nogawką – dobrze chronią przed kleszczami.
Buty w góry na wiosnę
Nawet jeśli prognozy nie przewidują ulew, podczas wiosennych wędrówek po górskich szlakach nie raz pewnie napotkasz solidne błotniste kałuże czy zalegający śnieg, dlatego najlepsze na ten czas będą buty trekkingowe wysokie. Będą dobrze stabilizować stopę oraz staw skokowy i ochronią przed śniegiem, błotem czy deszczem. Ważne jest, aby były wodoodporne i wyposażone w grubą, przyczepną podeszwę, która zapewni bezpieczeństwo w mokrym, śliskim terenie (np. Vibram®). Pamiętaj, aby nową parę butów trekkingowych lub turystycznych najpierw założyć i wypróbować na co dzień, a nie bezpośrednio na szlaku – unikniesz bolesnych otarć i upewnisz się, że wybrałeś odpowiedni rozmiar.
Akcesoria w góry na wiosnę
W przypadku skarpet, grubsze modele wcale nie oznaczają cieplejszych. Cienkie skarpety trekkingowe wykonane z wysokiej jakości wełny merino będą wspomagać przepływ krwi, dzięki czemu utrzymasz odpowiednie ciepło i komfort oraz wysoką oddychalność i antybakteryjność. Ponadto, wybór skarpet trekkingowych z dodatkową wyściółką na podudziach lub piętach może pomóc w amortyzacji wstrząsów i złagodzić punkty nacisku, a dzięki wzmocnieniom na piętach czy w obrębie palców zyskasz dodatkową trwałość i odporność na uszkodzenia mechaniczne. Nie zapomnij o rękawiczkach – możesz zdecydować się na lekki, wodoodporny i wiatroszczelny model z ciepłą polarową podszewką lub wybrać membranowe mitenki i pod nie założyć cienkie rękawiczki pięciopalczaste z syntetycznych, oddychających materiałów. Jeśli wybierasz się na wycieczkę w wyjątkowo zimny czy wietrzny dzień, załóż czapkę turystyczną lub chustę wielofunkcyjną typu buff, którą możesz używać też jako komin czy dodatkową osłonę pod czapkę z daszkiem w czasie deszczu. W plecaku nie powinno też zabraknąć stuptutów, które zapobiegną przedostaniu się do środka butów wody, błota, kamyków itp., uszkodzeniom butów i nogawek spodni czy ich zabrudzeniu.
Co zabrać w góry wiosną?
Rozmyślając nad wiosennym wyjściem na górskie szlaki, koniecznie zadbaj o sprzęt i akcesoria, które ułatwią pokonywanie kolejnych kilometrów. Na liście powinny znaleźć się m.in.:
-
nawigacja, mapa i kompas;
-
apteczka turystyczna;
-
latarka czołówka;
-
powerbank;
-
kije trekkingowe.
Mapa i kompas + nawigacja GPS
Wprawdzie telefon z włączoną mapą i GPS-em to podstawa wielu wycieczek górskich, zwłaszcza gdy w danym rejonie jesteś po raz pierwszy, jednak warto pamiętać, że elektronika potrafi być zawodna. Zwłaszcza w górach, gdzie nie raz może być problem z zasięgiem. Dlatego zawsze warto mieć w plecaku zalaminowaną mapę oraz kompas i umieć się nimi posługiwać. Szczegółowe informacje znajdziesz w naszym wpisie: Jak czytać kompas?
Apteczka turystyczna
Oprócz kilku rodzajów kompresów gazowych i rozmiarów bandaży (elastycznych i dzianych), w apteczce turystycznej należy mieć:
-
chustę trójkątną;
-
koc ratunkowy (folia NRC);
-
plastry z opatrunkiem i bez (w rolce);
-
leki przeciwbólowe i przeciwbiegunkowe (zwłaszcza przy dłuższych wycieczkach);
-
środki do dezynfekcji ran;
-
przyjmowane na co dzień leki;
-
rękawiczki jednorazowe;
-
nożyczki i pęsetę lub multitool;
-
środek na kleszcze i komary;
-
krem z filtrem UV,
-
chemiczne ogrzewacze (przy wyjściach w wysokie góry).
Latarka czołówka
Nawet krótka wędrówka może się nieoczekiwanie wydłużyć, a wracanie po zmroku bez odpowiedniego źródła światła jest przede wszystkim niebezpieczne, dlatego latarka czołówka powinna znaleźć się na liście Twojego niezbędnego górskiego wyposażenia. Również gdy zdecydujesz się na biwak, wejście nocne na podziwianie wschodu słońca itp. Jej dodatkowym atutem jest to, że nie zajmuje rąk (umieszczasz ją na głowie), dzięki czemu masz pełną swobodę ruchów. Wybierz model wodoodporny o mocy co najmniej 300 lumenów.
Powerbank
Niezbędny element wyposażenia każdego turysty niezależnie od pory roku. Nawet jeśli wybierasz się na krótką wycieczkę, warto mieć przy sobie powerbank, zwłaszcza gdy lubisz fotografować lub nagrywać niezapomniane chwile i widoki. Jego pomocą naładujesz nie tylko telefon, ale również latarkę, aparat fotograficzny, nawigację, kamerkę sportową itp. Wybierz model o pojemności 20 000 mAh z wodoodporną, wytrzymałą na uszkodzenia mechaniczne odbudową i kilkoma portami do ładowania.
Kije trekkingowe
Kijki trekkingowe w okresie wiosny mogą okazać się niezastąpionym wsparciem do utrzymania stabilnej pozycji na śliskich, błotnistych ścieżkach pokrytych śniegiem lub lodem. Z ich pomocą sprawdzisz też stan pokrywy śnieżnej czy głębokość strumienia, który będziesz musiał przekroczyć, aby kontynuować wędrówkę. Więcej przeczytasz w naszym poradniku: Jakie kije trekkingowe wybrać?
Po długich, ciemnych miesiącach zimowych, wiosna przynosi powiew świeżego powietrza i pozwala rozpocząć nowy sezon na mniej uczęszczanych niż w okresie letnim ścieżkach górskich. Warto jednak mieć na uwadze, że w okresie przejściowym pogoda w górach jest bardzo zmienna i zdradliwa. Piękny, słoneczny poranek może przerodzić się w przedpołudnie z opadami śniegu. Wybierając się na wiosenną wycieczkę w góry musisz być przygotowany na różne sytuacje, dlatego postaw na ubiór warstwowy i spakuj do plecaka niezbędny sprzęt, aby wyprawa przebiegała komfortowo i bezpiecznie. Zajrzyj też do naszego wpisu: Co zabrać w góry?