Odzież skiturowa – perfekcyjna termoregulacja i lekkość podczas górskich wyzwań
Skitouring to dyscyplina łącząca w sobie intensywny wysiłek aerobowy podczas podejścia z adrenaliną towarzyszącą zjazdom w często trudnym, nieprzygotowanym terenie. Taka specyfika wymaga od użytkownika nie tylko doskonałej kondycji, ale przede wszystkim sprzętu i ubrania, które sprostają skrajnie różnym warunkom pracy organizmu. Odzież skiturowa to kategoria produktów zaawansowanych technologicznie, zaprojektowanych z myślą o efektywnym zarządzaniu wilgocią i ciepłem. Podczas wspinaczki ciało generuje ogromne ilości potu, który musi zostać błyskawicznie odprowadzony na zewnątrz, aby zapobiec przegrzaniu. Z kolei na szczycie, podczas przepinki, oraz w trakcie zjazdu, priorytetem staje się ochrona przed wiatrem i wychłodzeniem. Dlatego klasyczna odzież narciarska, często zbyt gruba i mało oddychająca, nie sprawdza się w turystyce narciarskiej. Tutaj kluczem jest system warstwowy oraz materiały o wysokiej oddychalności, takie jak softshell, ociepliny aktywne czy ultralekkie membrany. W ofercie Sportano znajdziesz kompletne wyposażenie, które pozwoli Ci czerpać radość z każdej wycieczki, niezależnie od tego, czy trenujesz speed touring, czy uprawiasz rekreacyjną turystykę górską.
System warstwowy jako fundament komfortu termicznego w górach
Podstawą ubioru każdego skiturowca jest tak zwana "cebulka", czyli umiejętne łączenie kilku cieńszych warstw odzieży, które można dowolnie konfigurować w zależności od intensywności wysiłku i warunków atmosferycznych. Pierwszą linię stanowi bielizna termoaktywna, której zadaniem jest utrzymanie suchości przy skórze poprzez błyskawiczny transport potu do kolejnych warstw. Druga warstwa, czyli warstwa termiczna, to zazwyczaj lekkie bluzy techniczne lub hybrydowe, które magazynują ciepło, ale nie blokują przepływu powietrza. Warstwa zewnętrzna to bariera ochronna – kurtki i spodnie, które muszą chronić przed śniegiem, deszczem i wiatrem. W skitouringu rzadko stosuje się grube, ocieplane kurtki znane z narciarstwa zjazdowego. Zamiast tego stawia się na lekkie kurtki typu hardshell (jako warstwa awaryjna w plecaku) lub elastyczne softshelle, które nosi się przez większość wycieczki. Ważnym elementem jest kompresyjność odzieży – każdy element garderoby powinien dać się łatwo zwinąć i schować do plecaka, nie zajmując wiele miejsca. Dzięki temu skiturowiec może dynamicznie reagować na zmiany pogody, dokładając lub zdejmując warstwy bez zbędnej straty czasu.
Kurtki skiturowe – hybrydowe konstrukcje i ochrona przed wiatrem
Najważniejszym elementem zewnętrznym, który decyduje o komforcie podczas zmiennych warunków, są kurtki skiturowe. Współczesne modele to majstersztyk inżynierii materiałowej, często wykorzystujący konstrukcję hybrydową (body mapping). Polega ona na zastosowaniu różnych materiałów w poszczególnych strefach ciała: wiatroszczelne panele chronią klatkę piersiową i ramiona, podczas gdy plecy i pachy wykonane są z cieńszej, maksymalnie oddychającej tkaniny, co zapobiega plecom mokrym od plecaka. Marka Dynafit jest absolutnym pionierem w tej dziedzinie, tworząc kurtki dedykowane dla zawodników i ambitnych amatorów, dla których liczy się każdy gram wagi. Ich produkty charakteryzują się atletycznym krojem, który przylega do ciała, minimalizując opór powietrza, a jednocześnie nie krępując ruchów ramion. Istotne detale to kaptur kompatybilny z kaskiem, obszerne kieszenie na foki (skins) umieszczone na klatce piersiowej, aby ciepło ciała utrzymywało klej w dobrej kondycji, oraz elastyczne mankiety z otworem na kciuk. Kurtka skiturowa musi być uniwersalna – chronić na grani przed wichurą i zapewniać wentylację w nasłonecznionej dolinie.
Spodnie skiturowe – wytrzymałość mechaniczna i swoboda ruchu
Dolna część garderoby skiturowca jest narażona na największe obciążenia mechaniczne, wynikające z ciągłej pracy nóg, kontaktu z krawędziami nart, rakami czy szorstkim śniegiem. Dlatego spodnie skiturowe muszą łączyć w sobie wysoką elastyczność (materiał 4-way stretch) z ponadprzeciętną trwałością. Większość modeli opiera się na materiale typu softshell, który zapewnia doskonałą wiatroszczelność i wodoodporność na poziomie wystarczającym do ochrony przed mokrym śniegiem, przy zachowaniu o wiele lepszej oddychalności niż membrany hardshell. Włoska marka Montura słynie z produkcji spodni o ergonomicznym kroju, które idealnie współpracują z anatomią człowieka podczas podejścia. Kluczowe cechy dobrych spodni to rozpinane nogawki ułatwiające dostęp do klamer butów skiturowych (system walk/ski), wzmocnienia z Kevlaru lub Cordury po wewnętrznej stronie kostek oraz boczne zamki wentylacyjne, które pozwalają na szybkie schłodzenie nóg podczas intensywnego wysiłku. Niektóre modele dedykowane do freeride'u posiadają wyższy stan lub szelki, co chroni plecy przed śniegiem w głębokim puchu, natomiast wersje zawodnicze są maksymalnie odchudzone i dopasowane.
Bezrękawniki skiturowe – niedoceniany bohater termoregulacji
Często pomijanym, a niezwykle funkcjonalnym elementem garderoby, są bezrękawniki skiturowe. To idealne rozwiązanie na dni, kiedy w kurtce jest za gorąco, a w samej bieliźnie za zimno, lub jako dodatkowa warstwa docieplająca na szczycie. Kamizelka chroni najważniejszą część ciała – korpus i narządy wewnętrzne – przed wychłodzeniem, jednocześnie pozostawiając ramiona i pachy w pełni wentylowane. Dzięki temu unikamy przegrzania, zachowując pełną swobodę ruchów rąk, co jest kluczowe przy operowaniu kijkami. Bezrękawniki często wypełnione są lekką ociepliną syntetyczną (np. Primaloft lub Polartec Alpha), która grzeje nawet po zawilgoceniu, lub naturalnym puchem w wersjach na siarczyste mrozy. Są one niezwykle pakowne – po zwinięciu mieszczą się w kieszeni kurtki. Wybierając kamizelkę, warto zwrócić uwagę na wysoki kołnierz chroniący szyję oraz elastyczne wykończenia otworów na ramiona, które zapobiegają ucieczce ciepła. Jest to jeden z najbardziej wszechstronnych elementów odzieży górskiej, używany zarówno na podejściach, jak i podczas zjazdów w cieplejsze, wiosenne dni.
Akcesoria i dodatki – rękawice i ochrona głowy w zmiennych warunkach
Kompletując strój na skitury, nie można zapomnieć o ochronie dłoni i głowy, które są szczególnie narażone na działanie czynników atmosferycznych. Skiturowiec powinien posiadać przynajmniej dwie pary rękawic: cienkie rękawiczki softshellowe na podejście, które zapewniają precyzję chwytu i nie powodują pocenia się dłoni, oraz grube, ocieplane rękawice (często łapawice) na zjazd i postoje. Renomowany producent sprzętu górskiego, Black Diamond, oferuje szeroką gamę modeli dedykowanych do turystyki narciarskiej, które charakteryzują się wytrzymałą skórą na dłoni i doskonałą termiką. Podobnie sprawa wygląda z ochroną głowy – na podejściu idealnie sprawdzi się cienka czapka termoaktywna lub opaska, która wchłania pot i chroni uszy przed wiatrem, natomiast pod kask na zjazd warto mieć suchą, cienką kominiarkę lub czapkę typu beanie. Ważnym dodatkiem jest również wielofunkcyjna chusta (komin), która może służyć jako ochrona szyi, maska na twarz czy opaska. Dbałość o te detale decyduje o ogólnym komforcie termicznym i pozwala uniknąć niebezpiecznych odmrożeń podczas załamania pogody.
Speed touring kontra Free touring – jak dobrać odzież do stylu jazdy?
Wybór odpowiedniej odzieży zależy w dużej mierze od tego, jaki styl skitouringu preferujemy. Speed touring, nastawiony na szybkość, trening i pokonywanie dużych przewyższeń w krótkim czasie, wymaga odzieży minimalistycznej, ściśle przylegającej do ciała i o maksymalnej oddychalności. Tutaj liczy się każdy gram, dlatego dominują cienkie softshelle, elastyczne spodnie typu tights i ultralekkie wiatrówki. Z kolei free touring (skitouring nastawiony na zjazd w puchu) zbliża się charakterystyką do narciarstwa freeride’owego. W tym przypadku odzież ma luźniejszy krój, jest bardziej wytrzymała i często wyposażona w membrany wodoodporne Gore-Tex, aby zapewnić ochronę podczas kontaktu z głębokim śniegiem. Użytkownicy free tourowi częściej sięgają po kurtki z ociepliną lub zestawy typu hardshell + midlayer, ponieważ tempo podejścia jest zazwyczaj spokojniejsze, a czas spędzony na zjeździe i postojach dłuższy. Ważne jest, aby zdefiniować swoje potrzeby – czy szukamy rekordów prędkości, czy raczej cieszymy się dziewiczym zjazdem z dala od cywilizacji – i pod tym kątem dobierać parametry techniczne materiałów.
Materiały przyszłości – innowacje w odzieży skiturowej
Rynek odzieży outdoorowej nieustannie ewoluuje, wprowadzając rozwiązania, które mają na celu jeszcze lepsze połączenie sprzecznych cech: wodoodporności i oddychalności. Coraz częściej spotykamy aktywne ociepliny (np. Polartec Alpha), które zostały stworzone dla sił specjalnych, aby zapewniać ciepło w spoczynku i uwalniać jego nadmiar w ruchu, bez konieczności zdejmowania warstwy. Inną innowacją są membrany elektroprzędzy, które oferują niespotykaną dotąd przepuszczalność powietrza przy zachowaniu wodoszczelności. Producenci kładą również duży nacisk na ekologię, stosując materiały z recyklingu oraz impregnacje DWR wolne od szkodliwych związków PFC. Nowoczesna odzież skiturowa to także dbałość o widoczność i bezpieczeństwo – elementy odblaskowe oraz jaskrawe kolory ułatwiają dostrzeżenie narciarza w trudnych warunkach czy podczas akcji ratunkowej. Inwestując w najnowsze technologie, zyskujemy sprzęt, który inteligentnie współpracuje z naszym ciałem, pozwalając na przekraczanie własnych granic i bezpieczną eksplorację gór zimą.